Willen we dit allemaal wel weten

Een aandoening die nú nog niet effectief te behandelen is, maar tegen die tijd ? ‘Ach, je weet maar nooit, het gaat tenslotte snel in de medische wetenschap!’

[ Online-zelftest onthult 28 ziekten ]

Technisch is die vooruitziende blik al geruime tijd mogelijk. Door een beetje speeksel of bloed, vanuit huis, vanaf het driezitsbankstel op te sturen naar een centraal laboratorium waar aan de hand van wat DNA een erfelijkheidsbepaling zal worden uitgevoerd. Tegenwoordig is heel simpel om – tegen betaling – binnen enkele weken een medisch toekomstbeeld van jezelf te verkrijgen. Of eenvoudiger nog: door het invullen van wat internetvragen.

Maar willen we het ook? Daar zijn velen nog steeds niet over uit. Wil iemand morgen van een thuistest kunnen aflezen dat hij of zij in de jaren tussen 2030 en 2040 wellicht een vorm van kanker of hart- en vaatziekten ontwikkelt die minimaal levensontregelend is, dan wel in het slechtste geval het einde betekent?

Een moeilijke vraag,  voor heel veel mensen zelfs een ernstig dilemma. Velen

willen namelijk helemaal (nog) niet weten of ze een verhoogd risico hebben op diabetes, de ziekte van Alzheimer, astma of botontkalking. Waarom zou je het levensplezier van zoveel jaren nu al verpesten met een kansberekening, samengesteld op basis van de huidige medisch-wetenschappelijke inzichten? Hoe dikwijls immers blijken die visies van nu over tien, laat staan over 30 jaar volkomen achterhaald…   

Aan de andere kant, en daar is ook veel voor te zeggen, is het soms zinvol heel vroeg het leef- en consumptiegedrag aan te passen indien in de verre toekomst bijvoorbeeld diabetes aan de horizon verschijnt of een cholesterolprobleem.

Aanleiding voor het nog eens op een rijtje zetten van de ‘voors en tegens’ van het zelftesten is het recente nieuws dat specialisten van het Bronovo Ziekenhuis in Den Haag een internettest hebben ontwikkeld waarmee in totaal 28 van de meest voorkomende ziekten zijn te voorspellen. ‘Wij merken nog te vaak dat mensen beter geholpen hadden kunnen worden als ze eerder op de hoogte waren geweest van hun risico’s’, legde initiatiefnemer en chirurg Arthur Niggebrugge tegenover de NOS uit. ‘Daar willen wij met deze online zelftest verandering in brengen.’
Er zijn overigens twee testen, meldt dagblad Trouw. De basistest is gratis, de vervolg-experttest kost 19,95 euro. De basistest geeft aan hoeveel risico iemand loopt op hart- en vaatziekten, nierschade en diabetes. Na het invullen van de test – bij de experttest kan dat een half uur duren – krijgt men direct de uitslag.

[ Nog heel weinig bekend over

de relatie ‘genen en ziekten’ ]

De Rotterdamse epidemioloog Cecile Janssens van de Erasmus Universiteit deed onderzoek naar de betrouwbaarheid van dit soort thuis-DNA-tests. En ze blijkt daar niet erg over te spreken en gemengde gevoelens over te hebben. De uitslagen bleken namelijk niet altijd even betrouwbaar stelt zij in het Algemeen Dagblad. ‘Wie de ene keer een verhoogd risico op bijvoorbeeld diabetes had, bleek een volgende keer ineens een verlaagd risico te hebben’

Bovendien weten we nog heel weinig over de relatie tussen genen en ziekten, benadrukt de Rotterdamse epidemioloog in de Rotterdamse krant. ‘Bedrijven vernieuwen continu op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten de uitkomst. Er worden voortdurend nieuwe genen ontdekt, maar hoe groot de invloed ervan op ziekten is, is onbekend.’

Hart- en vaatziekten, diabetes, astma en botontkalking voorspellen aan de hand van genen, is dus vrijwel niet mogelijk, verklaarde Cecile Janssens medio vorig jaar in de krantenpublicatie. ‘De soms hoge kosten van een DNA-test kun je dus maar beter in je zak laten zitten. ‘Of, en dat is misschien nog wel de beste preventie: besteden aan een gezonder leefpatroon.