Wetenschappers concluderen: plantaardige vleesvervangers zijn gezonder voor je hart

Recent onderzoek van Canadese gezondheidswetenschappers heeft aangetoond dat de consumptie van plantaardige vleesvervangers in plaats van dierlijk vlees significant gunstiger kan zijn voor je hartconditie. Hoe komt dat? We vroegen het aan Voedingswetenschapper Ingeborg Brouwer van de Vrije Universiteit Amsterdam. Zij legt uit: “Plantaardige vleesvervangers bevatten doorgaans minder verzadigde vetten dan vlees.”

Vleesvervangers

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek eet momenteel 5 procent van de Nederlanders geen vlees. Ingeborg: “De meeste mensen willen graag dierenleed verminderen of hebben de wens om bij te dragen aan een beter klimaat. Voor degenen die overwegen om vlees uit hun dieet te schrappen, zijn vleesvervangers een aantrekkelijke optie omdat ze zo hun voedingspatroon niet drastisch hoeven te veranderen. Deze producten bieden een gemakkelijke en toegankelijke manier om de overstap te maken.” Volgens Canadese wetenschappers is het mijden van vlees naast ethisch en ecologisch verantwoord, ook gezonder voor je hart. Uit een uitgebreide analyse van studies van de afgelopen decennia blijkt dat het vervangen van vlees door plantaardige alternatieven gemiddeld genomen bijdraagt aan het verlagen van risicofactoren voor hartziekten, zoals hoge bloeddruk en verhoogd cholesterol. Wat dacht Ingeborg toen ze dit nieuws las? Ingeborg Brouwer was niet verrast door deze bevindingen, zegt ze: “We weten al langer dat plantaardige voeding gunstiger is voor de gezondheid. Mensen die plantaardig eten, hebben doorgaans een langere levensverwachting en een betere algehele gezondheid. Het is gunstig dat in dit onderzoek alle studies unaniem dezelfde kant op wijzen, er is geen enkele studie waarin het tegenovergestelde geconstateerd werd.”

Betere hartconditie

Hoe komt het dat vleesvervangers beter zijn voor je hart? Ingeborg: “Plantaardige vleesvervangers bevatten doorgaans minder verzadigde vetten dan dierlijk vlees. Verzadigde vetten verhogen het LDL-cholesterolgehalte in het bloed, wat op zijn beurt het risico op hart- en vaatziekten vergroot.” Al is het wel zo dat veel vleesvervangers een hoger zoutgehalte hebben dan vlees. Hoewel een hoge inname van zout kan leiden tot een hogere bloeddruk, bleek uit de bestudeerde onderzoeken dat dit hoge zoutgehalte geen directe invloed op de bloeddruk had. Ingeborg legt uit: “Veel mensen voegen tijdens het koken zelf zout toe aan hun vlees, waardoor het moeilijk is om een eerlijke vergelijking te maken tussen vlees en vleesvervangers. Eet je verder weinig zout? Dan zal het hogere zoutgehalte in vleesvervangers waarschijnlijk geen groot probleem vormen. Wat wel opvalt, is dat mensen die kiezen voor vleesvervangers vaak bewuster omgaan met hun complete voedingspatroon. Zo eten ze vaak meer groente en fruit, wat ook bijdraagt aan een betere hartgezondheid.”

Dierlijk vlees

Ondanks de groeiende populariteit van vleesvervangers, eet nog steeds 95 procent van de Nederlanders dierlijk vlees. Ingeborg: “Vlees is een rijke bron van essentiële voedingsstoffen, denk hierbij aan vitamine B12. Deze vitamine is cruciaal voor je (hart)gezondheid. De meeste vleesvervangers bevatten B12 niet van nature, maar het wordt later aan het product toegevoegd. Eiwitten en andere voedingsstoffen die in vlees voorkomen, zijn ook te vinden in plantaardige voedingsmiddelen.” Wil je dierlijk blijven eten? Dan is het volgens Ingeborg belangrijk om de richtlijnen voor hartpatiënten van het eten van vlees te volgen. Hierin staat onder andere dat je de inname van rood en verwerkt vlees moet beperken, omdat deze soorten vlees vaak rijk zijn aan verzadigde vetten en daarmee hartrisico’s met zich meebrengen. “Je kunt in plaats van een karbonaadje beter kiezen voor een magere vleessoort, zoals kip.”

Gezond alternatief

Er is een groot scala aan vleesvervangers. Welke kun je het beste kiezen? Ingeborg: “De basis verschilt: sommige vinden hun basis in peulvruchten en andere in soja. Het is belangrijk om te beseffen dat een vleesvervanger op zichzelf niet gezond is. Het draait om je totale voedingspatroon. Je kunt bijvoorbeeld ook een voedzame maaltijd bereiden met peulvruchten en rijst, zonder dat daar per se een vleesvervanger of vlees aan toegevoegd hoeft te worden.” Er ontbreekt nog een onderzoek over de hartconditie bij het langdurig eten van vleesvervangers. Ook is er nog geen onderzoek dat uitwijst of vleesvervangers het risico op een hartaanval concreet kunnen beïnvloeden. “Ik verwacht ook niet dat we daar achter zullen komen”, vertelt Ingeborg. “Onderzoek daarnaar is zeer complex, je hebt te maken met veel factoren.” Daarnaast geven de Canadese onderzoekers aan dat er nog weinig onderzoek is gedaan naar de gezondheidseffecten van een aantal veelgebruikte bestanddelen in vleesvervangers, zoals tarwegluten. Of vleesvervangers daadwerkelijk gezond zijn, is dus nog niet vast te stellen. Ingeborg benadrukt: “De bestudeerde onderzoeken laten slechts zien dat vleesvervangers een gezonder alternatief zijn voor vlees. Uiteindelijk gaat het om je complete voedingsstijl.”

Tekst: Julia Kroonen
Foto: Ingeborg Brouwer

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine