Waarom calorieën tellen niet werkt

Het is misschien wel de meest hardnekkige gedachte die we hebben, als het gaat over afvallen: als je wil afvallen moet je simpelweg minder eten en meer bewegen. Maar is het wel zo simpel als dit? Er zijn zeer veel nieuwe inzichten over de werking van ons menselijk lichaam sinds dit gedachtegoed is ontstaan. Hieruit blijkt dat dit verhaal een stuk complexer in elkaar zit, dan altijd gedacht was.

De stressrespons en calorieën tellen

We hebben allemaal een sympathisch en een parasympatisch zenuwstelsel. Het sympathisch zenuwstelsel is gericht op activiteit en wordt onder andere geactiveerd in noodsituaties. Het parasympatisch zenuwstelsel is gericht op rust en ontspanning.

Stel, je hoort als volwassen vrouw 2000 calorieën per dag te eten en je gaat om af te vallen je calorieën beperken tot 1200. Dan denkt je lichaam dat er een staat van crisis is en dit activeert je sympathisch zenuwstelsel: de fight or flight respons.

Je krijgt dus een stressreactie en je lichaam gaat in overlevingsmodus. Je valt misschien wel af, alleen is je lichaam dit niet per se op de juiste plekken aan het halen, zo kun je bijvoorbeeld ook veel spiermassa verliezen en ligt het jojo effect op de loer.

Streefgewicht en het jojo effect

Want dan heb je na een lange periode van calorieën beperken je streefgewicht bereikt en dan ga je weer ‘normaal’ eten. Helaas is het een kwestie van tijd voor je dan weer kilo’s aankomt. Het welbekende jojo effect. Juist door calorieën te beperken wordt het jojo effect gestimuleerd. Die denkt namelijk van die tijd van crisis: hé ik kan weer reserves opbouwen en zal dan ook van die gelegenheid gebruikmaken. Met als gevolg dat je weer aankomt.

Het beperken van je calorieën is dus nooit een manier om blijvend af te vallen. Daarnaast is het niet altijd even effectief vanwege het hormoon insuline.

Het vetopslag hormoon wat in de weg zit

Insuline, ook wel regelmatig het vetopslag hormoon genoemd. Zo simpel mogelijk gezegd: zo lang er insuline in je bloedbaan is kun je geen vet verbranden, want er wordt het signaal gegeven om vet op te slaan. Door calorieën te beperken krijg je niet minder suikers en koolhydraten binnen (waarvan insuline wordt geproduceerd), met als gevolg dat je dus ondanks de caloriebeperking mogelijk niet de gewenste resultaten behaald.

Het calorieën tellen gedachtegoed stamt nog uit de tijd dat we vet als slecht zagen en we het vooral moesten vermijden, vet levert namelijk veel meer calorieën dan koolhydraten. Dus calorieën beperken met koolhydraatrijk eten lijkt veel makkelijker, maar geeft dus niet het effect wat je wil.

Is calorieën tellen gezond?

Voor je lichaam is calorieën tellen dus niet een gezonde manier om blijvend af te vallen, vanwege de stressrespons en het jojo effect.

Als je een onderliggende gezondheidsaandoening (zoals een hartaandoening) hebt is het extra belangrijk om je lichaam goed te ondersteunen. Een staat van crisis in je lichaam is niet helpend en zit belangrijke lichaamsprocessen, die jij nodig hebt om je ziekte te managen, in de weg.

Wat helpt dan wel?

• Geen (tijdelijk) dieet, maar een duurzame leefstijlverandering die je ook goed kunt volhouden
• Val niet te radicaal af, maar geef het de tijd en doe het geleidelijk
• Houd je doelen realistisch en ga niet voor een niet-haalbaar streefgewicht
• Zorg voor zo min mogelijk stress zodat je parasympatisch zenuwstelsel geactiveerd wordt, vanuit ontspanning kun je namelijk wel goed afvallen
• Beperk zoveel mogelijk je suikers en (bewerkte) koolhydraten, hiermee houd je de bloedsuikerspiegel stabiel en het insulinepeil laag, daardoor kun je goed afvallen. Een koolhydraatarm voedingspatroon kan je ook ondersteunen om op een goede manier af te vallen.
• De calorieën zeggen helemaal niets over de gezondheidswaarde van een product, het gaat namelijk niet om hoeveel je eet maar om wát je eet. Eet vooral producten uit de natuur die zo min mogelijk bewerkt zijn.

Zelf aan de slag met een gezonde leefstijl? Bekijk de website van GreenTwist voor inspiratie, recepten en tips!

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.