Vragen aan sportarts Liesbeth Lim: afvallen, maar hoe?

AMSTERDAM – We kennen allemaal het beruchte jojo-effect. Wat is er nodig om blijvend af te slanken? We legden deze en andere vragen voor aan dr. Liesbeth Lim.

Kunt u iets over uzelf vertellen? Hoe lang bent u al sportarts, en waarom juist sportarts?

Ik ben bijna 20 jaar werkzaam als sportarts, waarvan 15 jaar als bondsarts bij de gymnastiekbond (voor de medische begeleiding van de nationale turnselectie) en nu werkzaam als zelfstandig sportarts in Amsterdam en omgeving. Ik begeleid topsporters in samenwerking met het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam (AMC).

Ik ben geïnteresseerd in de medische aspecten en de gezondheid van de bewegende mens. Naast prestatiebevordering in de topsport, kan ik nu ook de ambitieuze recreatieve sporter begeleiden en ‘chronische zieken’ van beweegadviezen voorzien (en stimuleren). Iemands fysieke mogelijkheden optimaal benutten en grenzen verkennen, en deze ook bewaken, zijn voor mij een uitdaging.

Waar komt uw ervaring in de hartrevalidatie vandaan?

Ik heb korte periodes als waarnemend sportarts gewerkt in het Alrijne Ziekenhuis, waar op een professionele manier (onder coördinatie van sportartsen in samenwerking met fysiotherapeuten en cardiologen) gedurende drie maanden hartrevalidatie in het ziekenhuis wordt verzorgd. Dit naast de reguliere werkzaamheden van de sportarts, zoals blessureconsulten, sportmedische onderzoeken met inspanningstesten, verplichte en niet-verplichte keuringen. Bij de ‘normale’ hartrevalidatie in het ziekenhuis, die hartpatiënten aangeboden krijgen, ervoer ik een gemis in wat ik noem de ‘verlengde’ hartrevalidatie buiten het ziekenhuis.

Wat is het verschil tussen een ‘normale’ en een verlengde hartrevalidatie?

In het ziekenhuis is er de mogelijkheid om – onder begeleiding van een multidisciplinair team – hartrevalidatie gedurende maximaal drie maanden te volgen. Maar leefstijlverandering vergt een lange tijd en volharding. Dat lukt niet in drie maanden. Het is zeker een goed begin en een belangrijke stap voor verdere implementatie in het leefpatroon. Na drie maanden zullen deze mensen nog minstens één jaar nodig hebben om onder adequate begeleiding een gezonde leefstijl onderdeel te laten vormen van het dagelijks leven buiten het ziekenhuis in hun dagelijkse leefomgeving. En dat is juist het belangrijkste bij een leefstijlverandering.

Want uiteindelijk moeten we ook voor de hartpatiënten naar ‘een leven lang fit’. Ik zie hiervoor het belang van de zogenoemde ‘verlengde’ hartrevalidatie.

Wat is het belang van een goede leefstijl?

Voor ‘een leven lang fit’ zijn een goede leefstijl, gezonde voeding en voldoende bewegen en sporten van belang. Het is bewezen dat dit de risico ‘s voor suikerziekte en hart- en vaatziekten verlaagt. Deze ziekten kunnen zelfs teruggedrongen worden en medicatiegebruik kan in het ultieme geval zelfs niet meer nodig zijn.

Mensen krijgen van de huisarts of specialist met de regelmaat van de klok te horen dat zijn hun levensstijl moeten aanpassen. Waarom lukt dat alsmaar niet?

Het is bekend dat gedragsverandering zeer moeilijk blijvend haalbaar is. Op korte termijn houden mensen dat nog wel vol, maar als het geen ‘levensgewoonte’ wordt, ligt een terugval snel op de loer. Adequaat begeleiden bij leefstijlverandering en een goede communicatie zijn noodzakelijk én een vak apart. Bij de ‘verlengde’ hartrevalidatie zie ik hiervoor een taak weggelegd.

Hoe krijg je mensen over de drempel – om zich te laten begeleiden?

Met inhoudelijk goede programma’s onder begeleiding van een gekwalificeerd multidisciplinair team kun je mensen met enthousiasme en motivatie stimuleren om over de drempel te stappen, maar ook te blijven! Goede communicatie en duidelijke signalen over de gevolgen van de ‘oude’ leefstijl moeten mensen voldoende waarschuwen om hun leefstijl blijvend te veranderen. Vaak zie je een weerstand bij mensen en is een confronterende directe communicatiestijl nodig (zoals een ‘schokeffect’: die kan dan als een drijfveer of waarschuwing worden gezien voor leefstijlverandering).

Zit daar niet ook een kostenplaatje aan vast?

Zeker. Bovenbeschreven professioneel programma is kostbaar, omdat een team nodig is en daar zit dus een kostenplaatje aan. Je kunt het vergelijken met topsport: daar zit ook een heel team achter de sporter en daar is ook een kostenplaatje aan verbonden.

Wat zijn uw ambities op dit terrein?

Ik hoop dat zorgverzekeraars en de politiek steeds meer gaan beseffen dat preventie van recidief en terugval loont en noodzakelijk is, zodat verzekeraars het als hun verantwoordelijkheid gaan zien om een ‘verlengde’ hartrevalidatie te vergoeden. Ik zou graag dit ‘project’ met een team willen opzetten voor alle hartpatiënten in Nederland, zoals de sportarts een (top)sporter met een team begeleidt.

 Dr. Liesbeth Lim