Revalideert een vrouw anders dan een man?

Een vrouwenhart is anders dan een mannenhart en hart- en vaatziekten uiten zich bij vrouwen dan ook vaak anders dan bij mannen. Hoewel dat heel evident is, wordt er nog maar relatief kort onderzoek naar gedaan. Betekenen deze verschillen ook dat vrouwen op een andere manier met hun revalidatieproces moeten omgaan na een diagnose? Of dat ze een ander beweeg- en voedingspatroon moeten aanhouden dan mannen? We vroegen het lifestylecoach en personal trainer Radmilo Soda.

Nog niet zo lang geleden was er in de medische wereld nog maar nauwelijks aandacht voor het verschil tussen het mannen- en het vrouwenhart. Dat terwijl hartklachten bij vrouwen regelmatig andere oorzaken hebben dan bij mannen en dus ook om specifieke diagnostiek vragen. Door dit gebrek aan kennis werden vrouwen in de afgelopen decennia gemiddeld later gediagnosticeerd, er werden verkeerde diagnoses gesteld en verkeerde (doses) medicatie en behandelingen voorgeschreven. Bovendien werden vrouwen, vaker dan mannen, door een arts naar huis gestuurd met het devies ‘rust uit’. Bij vermoeidheidsklachten of signalen van pijn op de borst waren artsen sneller geneigd deze toe te schrijven aan stress of de overgang.

Patient tailored

Gelukkig is dat tegenwoordig wel anders. “Je kunt geen congres meer bezoeken in Europa of Amerika of er zijn specifieke sessies die gericht zijn op man-vrouwverschillen”, vertelde cardioloog-elektrofysioloog Natasja de Groot eerder aan Stichting Hartpatiënten Nederland. Ze doet al jaren onderzoek naar de oorzaak van boezemfibrilleren: “Hoe meer we weten, hoe meer we kunnen toewerken naar patient tailored medicine voor vrouwen en mannen.”

Kleiner hart

Betekent dat dan ook dat vrouwen gebaat zijn bij patient tailored revalidatie? Nee, stelt lifestylecoach en personal trainer Radmilo Soda gerust. Ondanks dat de klachten van vrouwen vaak pas in een later stadium in relatie gebracht worden met hartproblemen, hoeft dat geen gevolgen te hebben voor de invulling van hun herstel. Wel legt hij uit dat de fysiologische kenmerken van het hart verschillen tussen de man en een vrouw. Het vrouwenhart is namelijk wat kleiner, klopt vaak iets sneller en is wat stijver dan dat van een man. “Maar dat heeft geen effect op de revalidatie. Mannen en vrouwen moeten op dezelfde manier met hun leefstijl omgaan en op dezelfde manier trainen om een goede hartgezondheid na te streven. De preventieve kant ligt bovendien voor de hand: net zozeer als dat voor mannen geldt, zijn de risicofactoren alcohol, overgewicht, roken, vetten en suikers ook voor vrouwen belangrijk.”

Kracht en cardio

“We weten tegenwoordig dat krachttraining voor een hartpatiënt net zo belangrijk is tijdens het revalidatieproces als cardiovasculaire training. De opbouw van conditie en kracht verloopt voor zowel man als vrouw hetzelfde. De hartlongconditie bouw je op door bijvoorbeeld te roeien, lopen of fietsen. Tijdens deze vormen van cardiovasculaire training is de fysieke druk op het lichaam wat geleidelijker dan bij krachttraining, waarbij meer sprake is van explosiviteit. Tijdens krachttraining is in veel hogere mate sprake van lokale druk op een spier. Het hart moet daardoor krachtiger gaan pompen en de bloedcirculatie wordt gestimuleerd. Voor zowel man of vrouw is dit enorm efficiënt. Je wordt sterker, je hartlongconditie verbetert en het is goed voor het hart- en vaatstelsel. Door je spieren sterk te houden, bescherm je bovendien je gewrichten en versnel je de stofwisseling.”

Minder spieren

Ook het verliezen van spiermassa wanneer we ouder worden verloopt bij vrouwen volgens hetzelfde patroon als bij mannen, vervolgt Soda. “Als we stilzitten, verliezen we spiermassa. Vrouw én man. Dat gaat vanzelf. We weten dat we, als we er niets aan doen, per jaar zo’n 1 procent spiermassa kunnen kwijtraken. Behoud van onze spiermassa is enorm belangrijk voor het behoud van onze hartlongconditie.” En dus, adviseert Soda: wees je ook bewust van de onbewuste patronen die soms nog weleens in hun dagelijks leven willen glippen. “Autoraampjes gaan automatisch naar beneden, we rijden op elektrische fietsen, als we willen hoeven we in huis zelfs niet meer uit onze stoel te komen om apparaten te bedienen. Met één druk op de knop is het gedaan. De huidige welvaartsmaatschappij maakt het ons misschien wel makkelijker, maar in mijn optiek juist moeilijker om gezond te blijven. Wees je daarvan bewust en blijf bewegen. Man, vrouw, jong of oud: van stilzitten word je nooit beter.”

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: Djanko
Foto: Radmilo Soda

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine