Pak een stoel en kom in beweging

Iedereen weet dat dagelijks bewegen belangrijk is voor ons lichamelijk en geestelijk welzijn. Toch is het één van de eerste dingen die erbij inschiet zodra je te maken krijgt met een ziekte of beperking. Je denkt dat je niets meer kan, maar vaak is er meer mogelijk dan op het eerste oog lijkt.

Daar weet Paula Jap Tjong als doorgewinterde yogadocent en stressmanagement-trainer alles van. Ruim twaalf jaar geleden leest ze over het succes van stoelyoga in Amerika en weet meteen: ‘dit is de manier waarmee ik ook mensen die door een fysieke beperking niet of nauwelijks bewegen mee kan laten doen’. Ze vliegt naar New York, volgt een opleiding tot stoelyogadocent en zet daarna stoelyoga in Nederland op de kaart via haar platform Stoelyoga Nederland en Vlaanderen. Sindsdien heeft ze veel mensen weer in actie zien komen die ervan overtuigd waren dit niet meer te kunnen.

“In plaats van bezig te zijn met wat niet kan, kijken we naar wat wel kan. Je hoeft jezelf niet in een strakke yogalegging te hijsen of op te kunnen vouwen tot een pretzel op een yogamat. Het enige dat je nodig hebt is een stoel. Dus: pak een stoel en kom in beweging!”

Hetzelfde maar dan anders

Stoelyoga is een rustige, veilige manier van bewegen en ontspannen die het echt voor iedereen, dus ook de mensen die door leeftijd of ziekte beperkt zijn, mogelijk maakt te genieten van alle voordelen van yoga. Het is weliswaar de meest laagdrempelige vorm van yoga, de effecten op lichaam en geest zijn er zeker niet minder om.

“Net als bij yoga op de mat zijn er houdingen waarmee we aan het lichaam werken en daarbij speelt de ademhaling een hoofdrol. Of je zittend, liggend of staand ademt maakt niet uit. Ademhalingsoefeningen helpen bij het verminderen van pijn, angst of gespannenheid. Daarnaast is er de concentratie die je aandacht naar binnenbrengt en besluiten we de les net als bij reguliere yoga met ontspanning. Normaal lig je aan het einde van de yogales op de mat in de zogenaamde ‘lijkhouding’ maar bij stoelyoga doen we die gewoon op de stoel, net als de meeste andere houdingen. Voor mensen die kunnen staan, zijn er ook staande oefeningen waarbij de stoel ter ondersteuning dient van de balans of fungeert als hulpmiddel. Zo houd je houdingen beter vol en kom je ook weer makkelijker uit een pose. Verder zijn de bewegingen wat minder groot maar ook met kleine bewegingen kun je al spieren van je kruintje tot je tenen effectief rekken, strekken en versterken. Zelfs als je rolstoel gebonden bent. Ontspanning door inspanning, hoe klein de bewegingen ook zijn, dat is waar het om gaat.”

Flexibiliteit

Stoelyoga maakt gewrichten soepeler, spieren sterker en verbetert de bloedsomloop. Je ontspant makkelijker en je concentratievermogen en motoriek verbeteren. Bovendien ontstaat er door in volle aandacht te bewegen een groter bewustzijn van je lichaam waardoor je vermoeidheid, stress of belemmerende gevoelens beter herkent.

“Als je door ziekte of een ongeluk de dingen die je graag doet niet meer kan doen, dan is dat een afscheid. Dat doet zeer en vraagt om acceptatie. Yoga brengt je weer in contact met je lijf en helpt bij het accepteren van emoties en lichaamsgrenzen waardoor je weer vertrouwen in je lichaam krijgt. Het zorgt niet alleen voor meer fysieke rek maar ook voor meer mentale flexibiliteit. Hartpatiënten bewegen bijvoorbeeld vaak minder omdat ze bij inspanning pijn op de borst krijgen of kortademig worden. Stoelyoga stelt hen in staat om vanuit relatieve rust te werken aan een diepe, rustige ademhaling. Dit maakt het hart sterker waardoor de hartslag daalt en hartkloppingen verminderen. Door kalm te bewegen, verbetert de bloeddruk, verminderen cardiovasculaire risicofactoren zoals cholesterolwaarden, stresshormonen en bloedsuiker. Het heeft een positief effect op spieren, spijsvertering en alle chemische stofjes in je brein. Alles is met elkaar verbonden.”

Duurzame inzetbaarheid

Niet alleen fysiek beperkte mensen hebben baat bij stoelyoga. Ook voor mensen met een zittend beroep is het een goede manier om in beweging te blijven. Hele dagen zitten vergroot het namelijk risico op hartziekten en diabetes.

“Een paar houdingen op je werkplek verbeteren je bloedsomloop, helpen RSI te voorkomen en zorgen ook voor nieuwe creativiteit, productiviteit en concentratie. Het mooie is ook dat werkgevers geen extra investering hoeven te doen omdat mensen al op stoelen zitten. Stoelyoga draagt bij aan de gezondheid en daarmee de duurzame inzetbaarheid van mensen.”

Zelf de kracht van stoelyoga ervaren?

Ga naar https://www.youtube.com/@StoelyogaNederland of scan de QR code voor een gratis online stoelyogales van Paula.

Tekst: Joyce Demarteau
Beeld: Paula Jap Tjong

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.