Onbekwaam blijft onbevoegd in de gezondheidszorg

De medische technologie ontwikkelt zich in rap tempo waardoor taken binnen de zorg verschuiven. Er ontstaan nieuwe beroepen met eigen taken en bestaande beroepen krijgen nieuwe taken. Wie wat mag doen, ligt vast in de Wet BIG (Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg). Volgens deze wet mogen de verschillende zorgverleners allerlei taken verrichten behalve de risicovolle handelingen die staan beschreven in de lijst met voorbehouden handelingen. Deze handelingen mogen alleen worden uitgevoerd door een beperkte groep zorgverleners. De lijst met voorbehouden handelingen moet de veiligheid van patiënten waarborgen. De lijst is de afgelopen jaren echter niet aangepast aan de veranderde werkelijkheid en loopt daardoor achter op de ontwikkelingen.

Overdragen
Inmiddels zijn er nieuwe beroepsgroepen werkzaam in de gezondheidszorg die zelfstandig handelingen verrichten of zouden willen verrichten die vooralsnog aan artsen zijn voorbehouden. Om deze ontwikkeling een wettelijke basis te geven en verdere ontwikkelingen mogelijk te maken is het belangrijk dat de lijst met voorbehouden handelingen wordt aangepast, zo blijkt uit onderzoek van de afdeling Sociale geneeskunde van het AMC en het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg). Daarbij wordt voorgesteld de uitbreiding van de zelfstandige bevoegdheid niet te beperken tot artikel 3 beroepen, zoals verpleegkundigen, maar onder voorwaarden ook uit te breiden tot bepaalde artikel 34 beroepen: paramedici. Daarnaast dient een experimenteerartikel in de wet te worden opgenomen, om op bescheiden schaal en met een goed evaluatieprotocol, ervaring te kunnen opdoen met bijvoorbeeld het werk van de klinisch technoloog – een nieuw beroep – die vanuit de techniek in de gezondheidszorg werkzaam wil zijn.

Risico’s
Artsen zijn bevoegd voorbehouden handelingen te verrichten, maar dragen ze ook vaak over. De wet biedt die ruimte, maar stelt ook dat alleen mensen die daartoe bekwaam zijn een handeling mogen uitvoeren. Sjef Gevers, hoogleraar gezondheidsrecht van het AMC: “Punt van zorg bij de overdracht van voorbehouden handelingen is dat de arts moet checken of iemand bekwaam is, om te borgen dat alleen mensen die bekwaam zijn die handelingen uitvoeren. Daar liggen risico’s. Zorgorganisaties worden steeds ingewikkelder, waardoor een arts niet altijd zelf de bekwaamheid kan vaststellen. Daar ligt een verantwoordelijkheid voor de individuele beroepsbeoefenaar, maar ook voor de Raad van Bestuur van een zorginstelling, zoals een ziekenhuis. Zij moeten zorgdragen voor inzicht in en aanwezigheid van de benodigde competenties op een afdeling. Verder komt uit onze gesprekken met mensen die in de gezondheidszorg werken het signaal naar voren dat door verschraling in de zorg er niet altijd een bekwaam iemand aanwezig is, zodat een handeling niet kan worden verricht, of uiteindelijk wordt verricht door iemand die daartoe niet bekwaam is. Dat is gevaarlijk.”

Bron: Nivel