Obesiteitsmythe

Dat blijken speculaties te zijn, op de achterkant van een envelop gekrabbeld en als het evangelie aan ons opgelepeld. Er zijn nu grondige, wetenschappelijke onderzoeken geweest die bijvoorbeeld vaststellen dat mensen met een – niet al te groot – overgewicht betere prognoses hebben dan iemand met een normaal gewicht. Mensen die magerder zijn hebben nog slechtere kansen.

Dat komt omdat artsen geen goede onderzoekers en statistici blijken te zijn en omdat veel geleerde onderzoekers zich afhankelijk hebben gemaakt van de gaven van de industrie, vooral de farmaceutische, maar ook de industrie die dieetproducten fabriceert. Gelukkig zijn er ook universiteiten waar het de onderzoekers verboden is subsidies aan te nemen van anderen dan de overheid en van die kant komt nu dit soort berichten. (Scientifc American Reports Special Edition on diet and health).

Wat is nu gewoon overgewicht en wat is ziekelijk overgewicht? Vertrouw niet te veel op alle leuke schemaatjes en formules; zelfs de beroemde BMI (Body Mass index, ook wel Quetelet index) is niet zaligmakend. Waar de grenzen liggen is niet goed in een formule te vatten.

En zijn er dan geen duidelijke indicaties, zoals de relatie tussen ouderdoms diabetes (Diabetes II) en gewicht? Inderdaad, er moet een verband zijn, maar het is helemaal niet gezegd dat het overgewicht is dat tot diabetes II leidt. Het kan ook zijn dat diabetes II, met andere oorzaken, tot overgewicht leidt. Zo is in de jaren 90 in de VS het optreden van obesiteit gestegen, maar niet van diabetes.

Wie de VS als voorbeeld neemt (en het geciteerde artikel in Scientifc American doet dat), ziet dat de zogenaamde groeiende obesiteit van de Amerikanen niet leidt tot een groei van de ziektes die daar door veel ‘wetenschappers’ mee in verband worden gebracht. Sterker nog, dikke mensen hebben b.v. minder last van zoiets als longkanker.

Hoe zit dat nu met diëten en afvallen? Paul Campos, auteur van The obesity myth, schrijft dat diëten niet alleen geen effect sorteert, maar zelfs contraproductief is. Een groot onderzoek van Harvard Medical School onder verpleegkundigen toonde aan dat 39% van de verpleegsters door diëten was afgevallen, maar dat die later niet alleen dat gewicht weer terugkregen, maar zelfs meer: ze waren zwaarder geworden dan tevoren, terwijl de niet diëetsters op een gelijk gewicht waren gebleven.

In een ander onderzoek leek men aan te tonen dat gewichtsverlies door gezond eten en beweging Diabetes II kon verminderen. N.B.: er was geen controlegroep. Het gewichtsverlies was misschien alleen een bijeffect, waarbij voeding en beweging de echte verklaring waren. Maar men wees op het gewichtsverlies, alsof je iemands longkanker wil toerekenen aan de bruine vingers en de geur van tabak in de kleren.

Mooie boel.

© 2010 Johannes van Dam

Deze column verscheen eerder in het Hartbrug-Magazine