Microbellen hebben veel potentie

Kak Khee Yeung is vaatchirurg in het Amsterdam UMC en doet daarnaast onder meer onderzoek naar aorta aneurysma. In iedere editie van HPNL Magazine houdt ze ons op de hoogte van haar werk en de nieuwste ontwikkelingen binnen haar vakgebied. Dit keer vertelt ze, samen met arts-assistent Sabrina Doelare, over microbellen.

Op welke manier werken jullie samen?

Kak Khee: “Sabrina is promovenda op de afdeling chirurgie en onlangs gepromoveerd op een onderzoek naar een mogelijke nieuwe behandelmethode voor patiënten met acuut dichtgeslibde slagaders in de benen. De afgelopen jaren hebben we hiervoor samengewerkt in een team van vaatchirurgen, cardiologen, fysiologen en radiologen.”
Sabrina: “Mijn promotie-onderzoek gaat over patiënten met een bedreigd been. De slagaders in het been voorzien het onderbeen en de voet van zuurstofrijk bloed en als het bloed om een of andere reden niet goed kan doorstromen, spreken we van perifeer vaatlijden. De chronische vorm hiervan, die in de volksmond etalagebenen wordt genoemd, ontstaat door aderverkalking. Meestal geeft dit alleen milde klachten, zoals pijn bij het lopen. Bij de acute vorm, veroorzaakt door een stolsel, kan het been wit worden en pijnlijk en koud aanvoelen. Als je dan niet snel genoeg ingrijpt, kan de patiënt zelfs een been verliezen. Afhankelijk van de ernst van de situatie zijn er verschillende behandelingen mogelijk. Meestal wordt gekozen om via een katheter in de lies een stolseloplossend middel toe te dienen. In de meeste gevallen lukt het hiermee om het stolsel op te lossen, maar dit duurt vaak wel twee tot drie dagen en al die tijd moet de patiënt plat op bed blijven liggen. Daarnaast zijn er relatief veel complicaties: 2% krijgt bijvoorbeeld een hersenbloeding. In het verleden is al veel onderzoek gedaan naar hoe we deze behandeling kunnen verbeteren en wij zijn daarmee verdergegaan.”

Wat waren je bevindingen?

Sabrina: “Bij patiënten die zo’n stolseloplossend middel kregen toegediend voor de behandeling van een stolsel in de beenslagaders, hebben we microbellen aan het infuus toegevoegd. Dit kun je vergelijken met een soort zeepbellen, gemaakt van een eiwit omhulsel gevuld met gas. Deze microbellen worden nu gebruikt als contrastmiddel bij een echo, bijvoorbeeld om te onderzoeken wat de hartfunctie is of om een nier of lever in kaart te brengen. Met eerdere onderzoeken is al bewezen dat je deze microbellen via een katheter door de aderen kunt vervoeren en met behulp van geluidsgolven van een echoapparaat tot ontploffing kunt brengen in de buurt van het stolsel. Het idee is dat je door de explosie mechanische schade aan het stolsel veroorzaakt, waardoor dit sneller oplost. Eerder is dit al geprobeerd bij patiënten met een hartinfarct, maar daar bleek de behandeling vaatspasmes te kunnen veroorzaken, met mogelijk zelfs een infarct tot gevolg. De beenslagaders zijn daarentegen veel groter, waardoor de kans op spasmes niet zo groot is. Daarom wilden we onderzoeken of deze behandeling hier wél veilig is. De conclusie is dat dit inderdaad veilig kan worden toegepast.”

Dat is goed nieuws! Wat betekent dit voor de patiënt?

Sabrina: “Helaas kunnen we nog niets zeggen over de effectiviteit, omdat het een kleinschalig onderzoek was met slechts 20 patiënten. Er is een vervolgonderzoek nodig waarin we grotere patiëntengroepen met elkaar kunnen vergelijken. Natuurlijk zou ik het fantastisch vinden om dat in de toekomst verder op te pakken, maar op dit moment is het nog niet gelukt om hier financiering voor te vinden.”

Wat kunnen we dan wél met deze resultaten?

Kak Khee: “De eerste stap is dat we weten dat het mogelijk is om gericht en minimaal invasief een stolsel in de benen op te lossen met behulp van echogeluidsgolven, wat de huidige behandeling met stolseloplossende middelen mogelijk veiliger en sneller kan maken. Dat is positief voor de patiënt. De tweede stap is dat we, als we deze techniek verder mogen onderzoeken – en ik geloof dat dat uiteindelijk wel gaat lukken – het wellicht ook mogelijk wordt om de microbellen te vullen met medicijnen, waardoor je nóg gerichtere therapie kunt bieden. Je zou die methode in de toekomst bijvoorbeeld kunnen gebruiken voor mensen met een infectie in de voet als gevolg van diabetes.”
Sabrina: “Ik geloof dat de microbellen veel potentie hebben, maar dan moet je de mogelijkheden wel eerst verder kunnen onderzoeken. Daarvoor moeten we bijvoorbeeld ook meer te weten komen over hoe het stollingsproces precies werkt, want dat weten we eigenlijk nog steeds niet. Het lichaam is eigenlijk de hele dag ingenieus bezig om de juiste balans in stolling te realiseren: het bloed mag niet te dik zijn, want dan ontstaan stolsels, maar ook niet te dun, want dan krijg je bloedingen. Omdat je dit proces niet wilt verstoren, moet je voorzichtig zijn met behandelen. Maar stel dat het ons lukt om met deze bellen het stolsel sneller op te lossen, dan heeft dit misschien wel allerlei voordelen ten opzichte van de huidige methode. Denk hierbij aan minder kans op complicaties, lagere zorgkosten, maar ook aan het maatschappelijk belang: voor een patiënt is het immers heel intensief om meerdere dagen plat te liggen, dus het zou mooi zijn als je deze behandeling met één of twee dagen kunt verkorten.”

Tekst: Marion van Es
Foto: Kak Khee Yeung | © Fotografie dyzlo film | Sabrina Doelare

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine