Melk

Enige tijd geleden plaatste de Universiteit van Wageningen een persbericht op haar website, het resultaat van een wetenschappelijk onderzoek dat in haar opdracht was uitgevoerd en gedeeltelijk betaald werd door de zuivelindustrie. De uitkomst: ‘Melk goed tegen hart- en vaatziekten’. Toen later bleek dat het onderzoek daarin helemaal niet zo stellig was als werd gesuggereerd, moest de universiteit het bericht aanpassen.

Waarom gebeuren zulke dingen? Om wetenschap te verkopen, en in dit geval ook melk, zeker. Maar het gebeurt ook omdat melk zo goed als onzichtbaar geworden is. Vroeger stonden de weilanden vol melkkoeien en kon je de gezwollen uiers zien bengelen als kerkklokken boven het groene gras. Een paar keer per dag kwamen de koeien gezellig bij elkaar bij de melkmachine, en elke dag werden de volle melkbussen aan de straatkant gezet. Dan heb je geen wetenschappers meer nodig. Of liever: toen waren de koe en de boer de wetenschappers. En we wisten het zeker zonder overdrijving van de resultaten: melk is gezond. ‘Joris Driepinter had toch gelijk’, stond er ook nog in het gewraakte persbericht. Alsof wij daar ooit aan getwijfeld hebben. Ook daar hoefde geen wetenschappelijk bewijs aan te pas te komen. Geheel vrijwillig sloten wij ons aan bij de Melk-brigade. De doppen van zilverpapier op de flessen verzamelden we voor de missie.

Nu melk alleen nog maar in steriele kartonnen pakken zit, is de industrie aangewezen op reclame, en wetenschap kan die promotie een overtuigend jasje geven. De man van de universiteit gaf het toe: het persbericht was bedoeld als ‘aandachtstrekker’, en hij beloofde dat ze in Wageningen voortaan ‘terughoudender’ zullen zijn. Voor de zuivelindustrie heb ik een goede tip. Er zijn, vooral in de negentiende eeuw, honderden schilderijen gemaakt van de allermooiste koeien. Willem Maris, Jan van Ravenswaay, Willem Roelofs… Laat die koeien op je website zien. Overtuigender kan niet. Behalve misschien met het Melkmeisje van Johannes Vermeer.

Column door: Ed Schilders