KWAK-ETEN

effecten van hun handelingen, maar daarmee zijn ze dan, volgens de Vereniging, niet van kwakzalverij vrijgepleit. Terecht! Van Dale hanteert wel vaker onzuivere definities. Dit lijkt mijlenver verwijderd van het onderwerp van een culinaire of gastronomische rubriek, maar ook dat is maar schijn. Enige tijd geleden bekritiseerde ik al een product dat voor lijders aan te hoge bloeddruk bedoeld was en beweerde door extra kaliumsupplementen daar iets aan te doen. Maar daar iets middels supplementen aan doen wordt door medici afgeraden!

Daar werd door een boze producent op gereageerd door te zwaaien met liefst dertig onderzoeken waaruit zou blijken dat wat ze deden goed en gezond was. En afgezien van de beperkte medische informatie die ze er bij betrokken, ging de producent (uiteindelijk Unilever) daar ver over de schreef. Het is immers niet het aantal onderzoeken waarmee je iets bewijst, het is de kwaliteit van die onderzoeken. De wetenschappelijke wereld heeft daarvoor iets ingesteld dat een peer-review heet: pas als zo’n onderzoek door vakspecialisten op zijn merites is beoordeeld en goed bevonden, mag het gepubliceerd worden in een tijdschrift dat alleen goedgekeurde artikelen publiceert. In feite zijn dat dan de enige waar je enigszins van uit mag gaan. Zo is er nooit een consistent aantal onderzoeken gekomen dat homeopathie van het etiket kwakzalverij kan ontdoen.

Maar al te vaak bekostigt de industrie onderzoeken bij universiteiten en andere onderzoeksinstituten, in de hoop dat daar een voor hen gunstig resultaat uit komt. Op de Tv hoor je dan (in zoiets misleidends als een ‘Productjournaal’, wat niets anders dan reclame is) dat dertig onderzoeken aan internationale universiteiten (sic!) een type yoghurt met speciale bacteriën – alleen bij dat merk te vinden – je beschermt tegen infecties. Ze vertellen niet dat dezelfde bacterie ook elders gebruikt wordt, maar dan onder een andere naam en dat de resultaten van echte onderzoeken op zijn minst dubieus zijn.

Er komen steeds meer voedingsproducten op de markt met vage gezondheidsclaims, met anti-oxidanten van een vrucht (waarvan dan maar 5% in een drank aanwezig is) tot allerlei andere claims die in feite op lucht gebaseerd zijn, maar wel het geld uit de beurs van angstige consumenten kloppen. Kwakzalverij zou ik ook dat noemen, en het zijn niet alleen kleine boeven die dat doen, er zijn heel grote bij en die doen dat om de winst!
In feite zouden alle gezondheidsclaims op voedingsproducten moeten vervallen, ook al omdat wat voor de een goed is, voor de ander best slecht kan zijn (zoals kalium voor nierpatiënten). En daar waarschuwen ze je dan niet voor. Ze kijken wel uit!

Deze column verscheen eerder in het Parool en is geschreven door Johannes van Dam ( © auteursrecht 2009 Johannes van Dam).

Hartgenoten.nl