Kunsthart

Hoe tover je uit een boek, elk boek, een hart tevoorschijn? Ik denk dat ik die vraag lang geleden gelezen heb in een tijdschrift voor de Roomse jeugd. Daarin stond meestal wel een pagina met zulke trucjes, waarvoor je hooguit een garenklosje of een wc-rolletje nodig had. Ik moest aan die vraag denken toen ik onlangs op een website in de rubriek boekenplaatjes zo’n pop up hart zag. Het antwoord is: sla een boek open en buig beide paginaranden naar binnen, de rug in. Zie daar: een perfecte hartvorm.

Op diezelfde website zag ik ook een foto van wat waarschijnlijk het ultieme hartvormige boek is: het adembenemend mooie liedboek dat bisschop Jean de Montchenu rond 1474 liet vervaardigen. Het bevat Franse en Italiaanse liefdesliederen, is helemaal met de hand geschreven – ook de muzieknotatie – en zeer rijkelijk voorzien van illuminaties. Maar wat het werkelijk bijzonder maakt, is dat omslag en bladen de vorm van een hart hebben. Als je het openslaat, lees en zing je dus in twee aan elkaar grenzende harten (zie de afbeeldingen op internet). Als in de tekst het woord ‘hart’ voorkomt, is dat niet geschreven, maar staat er een ikoontje. Zeg maar de middeleeuwse voorloper van de ‘I ♥…’ stickers die wij kennen. Het unieke exemplaar was ooit eigendom van de bankier De Rothschild, en het bevindt zich tegenwoordig in de Nationale Bibliotheek van Frankrijk.

Even had ik een beetje hoop. Er is een facsimile van dit liedboek uitgegeven, inclusief de boekband van hele zachte stof. Maar hoe ik ook het internet afstruin, voor minder dan 3480 euro is het niet te koop. Dat vergoedt mijn boekenkostenverzekeraar niet, vrees ik. Gelukkig maar dat er in elk boek een hartvorm schuilt. Ik ken er nog een. Benodigd: een boek, een bril met liefst ronde glazen, een leeslamp. Sla het boek open. Zet de bril met een van de glazen op de opbollende snede van de rug. Doe de leeslamp aan. Zie daar: de schaduw van een hart.

Column door: Ed Schilders