In Kasteel Hartenstein leer je waarom oma kortademig is

Marja Baseler (65) maakte samen met co-auteur Annemarie van den Brink en illustrator Tjarko van der Pol Kasteel Hartenstein. Een kleurig geïllustreerd boek voor jonge kinderen – met een hartverwarmend sprookje en ‘hartstikke’ veel interessante weetjes. Hartpatiënten Nederland vraagt Marja hoe dit boek tot stand kwam.

Met Annemarie en Tjarko maakte je eerder Pretpark de Poepfabriek en Het Hersenhotel, boeken over de spijsvertering en het brein, een boek over het hart kwam later terwijl het hart toch de motor van het lichaam is. Waarom kozen jullie voor deze volgorde?

“Dat was min of meer toeval. De Poepfabriek kwam in 2016 op verzoek van de uitgeverij uit. De spijsvertering is voor kinderen ook een belangrijk onderwerp. Het lichaam is een mooie voedselmachine en de darmen hebben zogezegd hun charme. Na een boek over het brein was logischerwijs het hart aan de beurt. Misschien hadden we ook wat faalangst? De spijsvertering is een logisch systeem, van A naar B. De werking van het brein is net zo eenvoudig uit te leggen aan kinderen, maar in het geval van het hart moet je ook wat over de longen en de bloedvaten vertellen. Het is een ingewikkelder verhaal, terwijl het wel overzichtelijk moet blijven.”

Wie vormen de doelgroep van Kasteel Hartenstein?

“Kinderen van zes tot twaalf jaar, maar zo’n boek over het hart is echt iets om samen te lezen, thuis of op school, en er dan over te praten. Het hart is namelijk minder makkelijk te verkennen, interessant maar onzichtbaar. Bij de spijsvertering is dat anders, want je ziet op de wc het resultaat. Kinderen komen in hun omgeving wel hartaandoeningen tegen. Oma die kortademig raakt bij het wandelen. Opa zegt dat hij op zijn cholesterol moet letten. Of ze horen over een buurman die het aan zijn hart heeft en dit en dat niet meer kan. Uitleg over deze levensechte situaties en het verband tussen de werking van het hart, bloedvaten en longen vinden ze automatisch door in het boek te duiken. Ze kunnen ook leren hoe ze zelf iets kunnen doen om hartaandoeningen te voorkomen. Sommige kinderen van dertien, veertien jaar beginnen met roken en drinken. In dit boek lezen ze dat het ongezond is. Tandenpoetsen is juist weer goed voor je hart. Van een boek nemen ze meer aan dan van een ouder.”

In hoeverre gaat Kasteel Hartenstein je ook persoonlijk aan?

“Het hart gaat iedereen aan, ook als je niets aan je hart mankeert. Of dénkt dat er niets aan de hand is, want een aandoening merk je vaak pas op als het te laat is. Mijn ouders werden beiden op oudere leeftijd hartpatiënten. Zo bleek mijn moeder van 92 twee slecht werkende hartklepppen te hebben. Mijn collega-schrijver Annemarie van den Brink verloor haar vader en broer onverwacht aan een hartinfarct als gevolg van dichtgeslibde aderen. Beiden wisten niet dat ze een hartaandoening hadden.”

Voor zo’n informatief boek over het hart moet je flink wat studie doen. Hoe pakten jullie het werk aan?

“Cardioloog Hans Bosker van het ziekenhuis Rijnstate in Arnhem is van meet af aan bij de totstandkoming van het boek betrokken geweest. Je wilt als schrijvers alles vertellen, maar dat kan niet. Je moet keuzes maken en processen eenvoudig uitleggen. Dat snapte hij. Hij heeft zelf kinderen en kleinkinderen. Hij kende onze eerdere boeken en wist welke kant het op moest. Het manuscript van Kasteel Hartenstein heeft hij meerdere keren gelezen. Zijn uitgebreide feedback was strikt. We gingen voor de bespreking van het boek uit eten met zijn drietjes. Gezellig, maar met het boek serieus op tafel. Natuurlijk ging ik zelf ook naar de bibliotheek om me te verdiepen in het onderwerp. Dat hoort bij mijn vak.”

Jullie boeken, inclusief Kasteel Hartenstein, zijn een enorm succes, in binnen- én buitenland. Hoe verklaar je dat?

“Onze gezondheidsboeken zijn groot en opvallend. Ze staan vol informatie maar zijn verre van saai. Zo staat in Kasteel Hartenstein een verhaal van Annemaries hand over hartsvrienden Mila en Amor met wie je samen door alle kamers van het kasteel reist. Er komen uiteenlopende vragen voorbij. Hoe werkt je hart? Hoe stroomt je bloed door je lijf? Zit verliefdheid in je hoofd of in je hart? Waar gaat jouw hart sneller van kloppen? Alle associaties die je bij het hart hebt, fysiek én sociaal emotioneel. Er zijn ook zoekopdrachten met plaatjes. Die variatie maakt het een aantrekkelijk en uitdagend geheel. Artsen zijn trouwens ook enthousiast. Hun werk wordt er makkelijker door, omdat het hen helpt dingen uit te leggen. Het boek ligt in wachtkamers van ziekenhuizen, niet alleen op de kinderafdelingen.”

Tekst: Mariëtte van Beek
Foto: Marja Baseler | © Fotografie Bonnita Postma

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.