Hartziekten bij jonge vrouwen onderschat
Er is de laatste jaren eindelijk meer aandacht voor de risico’s op hart- en vaatziekten bij vrouwen. Maar het risico bij jonge vrouwen wordt nog altijd onderschat, blijkt uit nieuw onderzoek.
Het hardnekkige misverstand dat hartziekten vooral oudere mannen treft is de laatste jaren aardig onderuit geschoffeld. Bekende cardiologen als hoogleraar vrouwencardiologie dr. Angela Maas en dr. Harriëtte Verwey hebben flink aan de kaak gesteld dat vrouwen wel degelijk risico’s lopen op hart- en vaatziekten. Sterker nog: de sterfte aan deze ziekten is bij vrouwen zelfs hoger dan bij mannen, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2015 overleden bijna 40.000 Nederlanders aan hart- en vaatziekten. Daarvan waren 21.000 vrouw. Vooral het risico op overlijden aan een beroerte en hartfalen ligt bij vrouwen hoger (zie tabel). Hart- en vaatziekten zorgden in totaal voor iets meer dan een kwart van het totaal aantal sterfgevallen.
Maar het aantal mensen dat kans loopt op hart- en vaatziekten ligt nog veel hoger dan altijd werd gedacht, blijkt uit recent onderzoek van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. Promovendus Harald Jorstad ontdekte dat de huidige manier van risicoschatting een grote groep jonge mensen onterecht niet meerekent. Als je alle risico’s meeneemt, vallen maar liefst twee keer zoveel mensen in de gevarengroep.
Volgens hem berekenen artsen bij hun risicoschatting nu vooral hoe groot de kans is dat iemand binnen tien jaar aan een hart- of vaatziekte overlijdt. Maar daarmee houden ze te weinig rekening met gezondheidscomplicaties waaraan mensen niet direct overlijden, maar wel langdurig last van kunnen hebben, zoals lichte hartaanvallen of vaatziekten buiten het hart. Een grote groep jonge mensen, vooral vrouwen tussen de veertig en vijftig jaar, vallen hierdoor buiten preventieprogramma’s. Immers: juist bij jonge mensen is de kans dat zij aan hart- en vaatziekten overlijden heel klein.
Preventiegesprek
Bij mensen die al een hartinfarct hebben gehad, blijkt een preventiegesprek met een verpleegkundige goed uit te pakken, blijkt uit een recente proef van het AMC. In totaal namen 750 mensen die een hartinfarct hebben gehad er aan deel. Na vier bezoeken aan de verpleegkundige was hun bloeddruk en cholesterol verbeterd. Door deze goede resultaten heeft de European Society of Cardiology (de Europese vereniging van beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg die zich met cardiologie bezighouden) in mei haar nieuwe preventieve richtlijn aangepast. Alle patiënten die een hartinfarct hebben gehad, moeten voortaan een verpleegkundig spreekuur aangeboden krijgen. Dit kan veel ernstige gezondheidsproblemen voorkomen. Maar daarmee is de groep mensen die nog geen hartklachten heeft, maar daar wel risico op loopt niet geholpen.
Daarom is het goed om de symptomen te herkennen die kunnen wijzen op een hartinfarct. Maar dat is bij vrouwen lastiger dan bij mannen. De bekende klachten als druk of pijn op de borst, zweten en pijn die uitstraalt naar de bovenarmen en kaak zijn bij vrouwen vaak een stuk vager.
Vrouwen hebben – vaker dan mannen – vaak ook last van pijn in de bovenbuik, kaak, nek of rug en tussen de schouderbladen. Ook hebben ze vaker last van acute, extreme vermoeidheid, kortademigheid, duizeligheid, slapeloosheid en een onrustig of angstig gevoel. Misselijkheid en braken komen ook voor.
Diagnose gemist
Vrouwen – maar ook artsen – herkennen de klachten vaak niet. Hierdoor wordt de diagnose hartinfarct vaak gemist. Dikwijls worden de klachten verward met de overgang, zeker bij bijvoorbeeld vermoeidheid en hartkloppingen. Ook bij opvliegers of overmatig zweten wordt vaak direct gedacht aan de overgang. Maar deze klachten kunnen ook komen door een te hoge bloeddruk, een van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten.
Ook op het forum op www.hartpatienten.nl staan ervaringen van vrouwen, wiens klachten niet werden herkend. Zo schrijft de 45-jarige Suus: ‘Ik loop al minstens twee jaar met klachten. Steeds werd dit afgeschoven op de overgang en/of stress. Na aandringen van mijn kant ben ik vorige week eindelijk toch naar de cardioloog geweest. Op de scan bleek een vernauwing te zien. Woensdag krijg ik een hartkatheterisatie en indien nodig gaan ze dan gelijk dotteren.’ Een 48-jarige forumbezoekster heeft een vergelijkbare ervaring. ‘Na drie jaar klachten kreeg ik eindelijk een doorverwijzing naar een internist. Ik vroeg daar ook of ik niet een keer naar een cardioloog moest. Ik heb een hoog cholesterol en aderverkalking en daarnaast was ik vaak moe, kortademig en benauwd. Ik zat niet in de risicogroep, werd steeds gezegd. Maar afgelopen zomer kreeg ik onderweg naar onze vakantiebestemming in Frankrijk een hartinfarct.’
Alert zijn
Het mag duidelijk zijn: ook voor relatief jonge vrouwen is het belangrijk om alert te zijn op de signalen en zoveel mogelijk te doen om de risico’s te verkleinen. Dat betekent meer bewegen, stoppen met roken, veel groente en fruit eten en, indien nodig, afvallen. Zeker in aanloop naar de overgang is het verstandig om ook de bloeddruk en cholesterolwaarden in de gaten te houden. Heel belangrijk: blijf niet te lang doorlopen met klachten, ook al lijken ze vaag.
Geef een reactie