Hartstamcellen voor medicijntest?

Onlangs promoveerde hij cum laude. Braam is een van de oprichters van de LUMC-spin-off Pluriomics. Dat biotech-bedrijfje gaat zich richten op het ontwikkelen en testen van medicijnen op hartspiercellen. Dat werkt beter en er zijn  minder proefdieren nodig.
Door Raymon Heemskerk foto Marc de Haan

“We gebruiken menselijke stamcellen die vijf dagen na de bevruchting ontstaan. Dat zijn stamcellen die nog alle soorten cellen kunnen worden, maar wij waren vooral geïnteresseerd in hartcellen”, vertelt Stefan Braam (Anatomie & Embryologie) over de basis van zijn promotieonderzoek. Hij wilde die cellen geschikt maken om medicijnen op te testen. Daarvoor moesten er wel eerst een aantal technische problemen worden opgelost. Braam: “We kwamen erachter dat de cellen zich rangschikken als een stapel pannenkoeken. Om goed door te kunnen groeien moeten ze steeds losgesneden worden en in stukjes verdeeld worden.” Dat is veel werk, daarom paste de promovendus de kweekmethode aan, zodat de cellen nu netjes naast elkaar doorgroeien. Daarna kweekte hij de cellen verder op tot modelhartspiercellen waarop medicijnen getest kunnen worden. Bijzonder aan hartspiercellen is dat ze kunnen kloppen: samentrekken als reactie op een elektrische impuls. Voor er een nieuw medicijn op de markt komt moet dan ook goed worden getest of dit deze belangrijke hartfunctie niet verstoort. Dat gaat niet altijd goed, getuige bijvoorbeeld het schandaal met de ontstekingsremmer Vioxx, die ernstige hartritmestoornissen bleek te veroorzaken. Met proefdieronderzoek kan er blijkbaar nog weleens een medicijn doorheen glippen. Braam: “Als een medicijn van de markt wordt gehaald komt dat in 28 procent van de gevallen door bijwerkingen op het hart.” Braam hoopt daar verbetering in te brengen. “We hebben nu twaalf medicijnen getest op onze modelcellen en het blijkt dat we goed kunnen voorspellen of een medicijn inwerkt op de elektrofysiologie van het hart.” Hij werkt nu verder aan het verbeteren van het hartmodel. “Het hart is een soepele structuur en dat proberen we nu nog beter na te bootsten.”

Inmiddels staat het bedrijf Pluriomics in de startblokken, dat zich op het testen van medicijnen op gekweekte hartspiercellen gaat richten. Het idee voor een bedrijf dat hartspiercellen ontwikkelt om medicijnen op te testen had Braam al langer, maar werd serieus toen hij hiermee vorig jaar de ngi venture challenge won.”Je merkt dat er in het LUMCpositief op gereageerd wordt. Ik denk dat dit een mooi voorbeeld is van hoe een commerciële en een academische insteek elkaar positief kunnen beïnvloeden”, aldus Braam. Hij wordt waarschijnlijk de eerste medewerker van het in het begin vooral virtuele bedrijf dat nu in oprichting is. “We zijn nu met verschillende partijen in onderhandeling en werken aan de financiering.”