Hart in de overgang

5 dingen die veranderen in uw lijf

Tijdens de overgang gebeurt er vanalles in uw lijf. Sommige verschijnselen zijn duidelijk merkbaar, zoals opvliegers, gewichtstoename en stemmingswisselingen. Andere blijven voor het blote oog onzichtbaar, zoals de veranderingen rondom het hart. We zetten er vijf op een rijtje.

Oestrogeenspiegel daalt 

Na de laatste menstruatie stoppen de eierstokken met het aanmaken van het hormoon oestrogeen. Deze taak wordt overgenomen door het vetweefsel, maar de hoeveelheid hormonen daalt wel aanzienlijk. Oestrogenen zijn nodig om de vruchtbaarheid te regelen, maar beschermen ook de botten, weefsels en organen. Dit is de belangrijkste reden voor het feit dat vrouwen na de overgang een grotere kans hebben op hart- en vaatziekten dan daarvoor. Niets aan te doen? Jawel! Het betekent dat het in de overgang nóg belangrijker wordt om gezond te leven: niet roken, voldoende bewegen, gezond eten en matigen met alcohol. De eerste tekenen van hart- en vaatziekten worden vaak verward met ‘gewone’ overgangsklachten, dus wees alert en luister goed naar uw lichaam.

Bloedvaten worden kwetsbaarder

Het bloedvatenstelsel van vrouwen is fijner aangelegd dan dat van mannen. De kwetsbare binnenwanden worden beschermd door oestrogenen, die de vaten verwijden en het  cholesterolgehalte en de bloeddruk laag houden. Als die bescherming wegvalt, kan dat leiden tot aderverkalking. Bij mannen gebeurt dit doorgaans eerder, maar tijdens de overgang halen de vrouwen die voorsprong weer in. Aderverkalking hoort bij het verouderingsproces van het lichaam, u kunt het enkel vertragen door een gezonde levensstijl. Maar trek aan de bel als u regelmatig pijn op de borst heeft, dit kan een teken zijn van een dichtslibbende kransslagader.

Cholesterol neemt toe

Mannen hebben meestal op jongere leeftijd te maken met een te hoog cholesterol dan vrouwen. Bij vrouwen gebeurt dit vaak pas na de overgang. Dit komt onder andere doordat de vetopslag in de menopauze verschuift van de billen, benen en heupen naar de buik. Oftewel: na de menopauze krijgen vrouwen meer de vorm van een appel dan een peer. Dat is niet alleen vervelend omdat het daardoor nóg moeilijker wordt om dat spekrandje bij de buik weg te krijgen, het is ook een risico voor hart- en vaatziekten. Een teveel aan buikvet kan namelijk zorgen voor een stijging van het cholesterol, met name het slechte LDL-cholesterol. En dit gaat lang niet altijd gepaard met (veel) overgewicht. Omdat cholesterol nog te vaak wordt gezien als een mannenprobleem, denken niet alle huisartsen er aan om dit regelmatig te controleren. Het is daarom verstandig hier vanaf de overgang zelf regelmatig (bijvoorbeeld om de twee jaar) om te vragen.

Bloeddruk stijgt

Doordat de bloedvaten nauwer en minder soepel worden, kan ook de bloeddruk stijgen. Dit overkomt veel vrouwen in de overgang. Vooral zij die tijdens hun zwangerschap een te hoge bloeddruk hadden, hebben een grotere kans dat dit op latere leeftijd weer gebeurt. Vaak krijgen ze al voor het begin van de overgang klachten. Dit zijn bijvoorbeeld vermoeidheid, duizeligheid en hoofdpijn: verschijnselen die veel vrouwen én artsen aanzien voor ‘gewone’ overgangsverschijnselen. Soms gaat het daarentegen volledig ongemerkt. Ook de stress die soms gepaard gaat met de menopauze, kan de bloeddruk doen stijgen. Vraag daarom, zeker in het begin van de overgang, bij de huisarts om een meting.

Hartkloppingen komen vaker voor 

Een groot percentage vrouwen krijgt in de overgang te maken met hartkloppingen, als gevolg van alle hormonale veranderingen. Het kan ook komen door stress, medicijngebruik of een verhoogde bloeddruk. Het hart kan opeens sneller gaan kloppen, bonzen of zelfs een paar slagen overslaan. Zeker in combinatie met opvliegers kan zoiets heel heftig aanvoelen, maar toch is deze overgangsklacht meestal vrij onschuldig. Gebeurt het erg vaak en gaat het gepaard met duizeligheid, benauwdheid of pijn op de borst? Raadpleeg dan de huisarts.

Hormoontherapie

Vrouwen met hevige overgangsklachten kunnen soms in aanmerking komen voor een hormoonbehandeling, waarbij oestrogenen worden toegediend. Toch zijn huisartsen hier voorzichtig mee, aangezien hormonale medicatie de kans op trombose, borstkanker, beroerte en hartinfarct enigszins kunnen verhogen. Uit recent Amerikaans onderzoek onder 4200  vrouwen blijkt echter dat hormoonvervangingstherapie de kans op een hartaanval of beroerte juist verkleint! Er zal in de toekomst meer wetenschappelijk onderzoek gedaan moeten worden om uitsluitsel te geven. Ook is onderzoek naar alternatieven, zoals plantaardige oestrogenen, nog in volle gang.