Goede voeding als brandstof voor het lichaam

Het is voor huisarts Jacqui van Kemenade, die gespecialiseerd is in voeding en leefstijl, makkelijker om haar patiënten een pilletje voor te schrijven dan dat ze hun voeding en leefstijl aanpakt. Toch kiest ze voor dat laatste, want juist dát zorgt voor voldoening en resultaat.

Leefstijl is hot en happening. Steeds meer mensen zijn ermee bezig, merkt ook Jacqui. Als kaderarts diabetes ziet zij veel patiënten waarbij snel resultaat geboekt wordt zodra zij hun voeding en leefstijl aanpassen. “Het komt regelmatig voor dat ik mensen zie die nog maar net aanpassingen op het gebied van voeding en leefstijl hebben doorgevoerd, maar waarbij ik het dan toch al kan meten. Het aanpakken van voeding en leefstijl kan zelfs zo’n sterk effect hebben, dat je bloedsuikers enorm dalen en je een hypo kan krijgen. Sommige artsen zeggen dan: ‘zie je wel, het is niet gezond’. Dat is niet waar. Het gaat erom dat je bij een verandering in voeding en leefstijl samen met je arts op tijd de medicatie afbouwt.”

Minder medicatie

Jacqui komt geregeld in aanraking met patiënten die geïnteresseerd zijn in hoe ze hun medicatie kunnen afbouwen. Dat is ook zeker een optie, mits je dus je voeding en leefstijl aanpast. ‘Insuline, tabletten voor diabetes en zelfs bloeddrukmedicatie kunnen allemaal worden afgebouwd als je je leefstijl verandert. Al volgt bloeddrukmedicatie vaak pas enkele weken na het afbouwen van suikermedicatie, maar toch. Het is heel bijzonder om te zien wat leefstijl met iemand doen. Zo had ik een patiënt met dertien verschillende medicijnen, en dat is er nu nog maar één. Voor velen is minder medicatie nodig hebben dan ook hét bewijs dat ze goed bezig zijn. Daar komt natuurlijk bij dat ze zich vaak ook nog eens veel vitaler, energieker en helderder in het hoofd voelen.”

Inzicht

Wat Jacqui belangrijk vindt, is dat ze haar patiënten inzicht geeft. Volgens haar werkt het niet als je tegen een patiënt zegt dat hij of zij moet afvallen en meer moet bewegen; het gaat om hoe de patiënt dat moet doen. “Ik praat met mijn patiënten en geef ze informatie op het niveau van de persoon die voor me zit. Als iemand namelijk weet hoe het werkt en het écht snapt, zorgt dat voor motivatie.” Jacqui kijkt daarbij naar allerlei factoren: het lichaam, eetpatroon, slaap en medicatie. “Wat mensen soms niet weten is dat insuline je ook dik kan maken, en zo is er meer medicatie waarbij het lastig is om af te vallen. Als ik dat vertel, zie ik soms letterlijk de ogen bij mensen opengaan. Natuurlijk gooien we dan niet meteen de medicatie de deur uit, maar we kijken wel naar de mogelijkheden.”

Verantwoord

Alleen al door suiker, koolhydraten en snacken te minderen, kun je de kracht van leefstijl heel duidelijk zien. Dat betekent ook dat Jacqui – in het geval van veel van haar patiënten – meteen actie onderneemt om insuline af te bouwen. “Sommige mensen gaan ineens veel bewegen en dan duikt je suiker soms echt naar beneden. Daarom is het ook zo belangrijk om medicatie samen met je arts verantwoord af te bouwen. Vaak doen mensen dit op eigen houtje en blijkt het niet goed te gaan. Als je bijvoorbeeld bloeddrukmedicatie gaat afbouwen terwijl je niet je leefstijl aanpakt, gaat je bloeddruk omhoog. Dat is niet slim. Of je gaat een week fanatiek voor gezonde voeding en eet dan volop donuts terwijl je je medicatie laag blijft houden. In dat geval loopt je bloeddruk of suiker weer op en is minder medicatie onveilig.”

Goede voeding

De belangrijkste tip voor een verandering in voeding is volgens Jacqui de beslissing om anders naar voeding te kijken. “Mensen kijken vaak naar waar ze van afvallen, maar het zou beter zijn om te kijken naar de kwaliteit van voeding. Kijk naar je lichaam als iets dat goede brandstof nodig heeft.” Als die beslissing eenmaal is gemaakt, is de volgende stap het kijken naar wát dan goede voeding is, vertelt Jacqui. “Vermijd kant-en-klaar zakjes. De mentaliteit dat voeding makkelijk en snel moet zijn, zouden we moeten loslaten. Zo’n tachtig procent van de producten in de supermarkt is heel erg bewerkt. Als je bijvoorbeeld vlees bij een echte biologische boer haalt, dan heb je al een hele grote stap gemaakt. Ook suiker is op alle fronten erg ongezond. Het houdt je drang om te blijven eten in stand. Vermijd het. En: kijk sámen met je zorgverlener naar wat je wilt bereiken en hoe jullie dit het beste kunnen aanpakken.”

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Léon Geraedts