Goede begeleiding chronisch zieke verhoogt effectiviteit

Tot op heden was het onduidelijk in welke mate de begeleiding van patiënten verbeterd zou kunnen worden om de medicatie-inname te bevorderen. Onderzoekers van de universiteiten van Maas¬tricht, Wageningen, en Brighton (Engeland) komen tot de opmerkelijke bevinding dat het percentage succesvol behandelde patiënten met ongeveer veertig procent toe kan nemen als de begeleiding optimaal is. Dat schrijven zij in een onderzoek naar de kwaliteit van de begeleiding bij de behandeling van hiv in Archives of Internal Medicine van 9 februari.

Vier van de tien patiënten die behandeld worden voor chronische aandoeningen nemen hun medicijnen niet volgens voorschrift in. Zij onderschatten bijvoorbeeld het risico van gemiste doseringen, hebben moeite de behandeling in hun leven te integreren of vergeten de medicijnen in te nemen. Daardoor komen niet alle voordelen van de behandeling aan de patiënt ten goede. Bovendien leidt dit tot een stijging in medische kosten omdat extra medische onderzoeken nodig zijn, patiënten meer of duurdere medicijnen krijgen of opgenomen worden in het ziekenhuis.

Grootschalige invoering
De onderzoekers vergeleken de resultaten van 31 studies van elk gemiddeld 200 patiënten, uitgevoerd in Europa en de Verenigde Staten. Daarbij keken zij naar de effectiviteit van speciaal ontwikkelde begeleidings¬programma’s voor hiv-patiënten alsook naar de effectiviteit van de reguliere begeleiding die patiënten krijgen als onderdeel van de gewone medische zorg in hiv-klinieken. Het blijkt dat er grote verschillen zitten in de kwaliteit van de begeleiding die de verschillende klinieken aanbieden. Het invoeren van het beste programma in een kliniek met laag-kwalitatieve begeleiding kan het succes van de behandeling bijvoorbeeld verdubbelen, terwijl het effect van hetzelfde programma in een kliniek met hoog-kwalitatieve zorg uiteraard kleiner zal zijn. Omdat het best geëvalueerde programma ook erg arbeidsintensief is, en daarom voor veel ziekenhuizen niet haalbaar, adviseren de onderzoekers de grootschalige invoering van patiëntbegeleiding die vergelijkbaar is met de beste zorg die enkele hiv-klinieken momenteel al aanbieden. Getrainde artsen en hiv-verpleegkundigen kunnen deze zorg binnen de beperkte tijd beschikbaar voor een consult afleveren. De verwachting is dat de invoering hiervan in Westerse hiv-klinieken de effectiviteit van de behandeling van hiv met enkele tientallen procenten zal doen toenemen.

De kosten van gezondheidszorg in Nederland bedragen jaarlijks ongeveer 70 miljard euro. In de VS besteedt men jaarlijks ongeveer 1,5 biljoen dollar aan de behandeling van chronische aandoeningen. Een toename in de effectiviteit van de behandeling van chronische aandoeningen met medicijnen van ‘slechts’ vijf of tien procent zou al een kostenreductie van vele miljarden euro per jaar kunnen betekenen. Het huidige onderzoek toont daarmee ook het belang aan van gedrags¬wetenschappelijk onderzoek ter ondersteuning van moderne medische behandelingen. 

Het onderzoek is uitgevoerd door wetenschappers van de Universiteit Maastricht (sectie Werk & Sociale Psychologie; sectie Methodologie en Statistiek), de sectie Communicatiewetenschap van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR en van de University of Sussex, Brighton, VK (School of Psychology).

Bron: Wageningen Universiteit