Gezonder zonder drank

Wie minder drinkt, leeft langer. En met drinken hebben we het niet over een glaasje cola en een slok water. Veel alcohol is niet goed voor je gezondheid. Dat wisten we al. Maar dat zelfs één glaasje alcohol al slecht kan zijn voor hart en vaten, dat is pas zeer recent bekend geworden. Ook één of twee glazen alcohol per week zijn schadelijk voor de gezondheid. Tot die conclusie komen wetenschappers wereldwijd, onder wie onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam.

Geen ondergrens

‘In tegenstelling tot wat mensen vaak denken, blijkt er ook voor de meeste hart- en vaatziekten geen veilige ondergrens te zijn voor het drinken van alcohol’, zegt voedingswetenschapper Trudy Voortman van de afdeling Epidemiologie van het Erasmus MC. ‘We zien dat minder alcohol vrijwel altijd beter is.’

Korter leven

De onderzoekers bestudeerden de gezondheid in relatie tot de drinkgewoonten van meer dan zeshonderdduizend mensen uit negentien landen over de hele wereld. De onderzoekers berekenden dat mensen die tien tot twintig glazen per week drinken daardoor een half jaar korter leven dan mensen die minder alcohol drinken. Veertigers die meer dan vijfendertig glazen alcohol per week drinken, leven gemiddeld vijf jaar korter dan leeftijdsgenoten die weinig drinken. Daarbij is het goed om op te merken dat dit gaat over standaardglazen van bijvoorbeeld 250 ml bier of 100 ml wijn.

Voortman

Voortman is voedingswetenschapper aan het Erasmus Universitair Medisch Centrum. Zij doet onderzoek naar de relatie tussen voeding en leefstijl enerzijds en gezondheid anderzijds, legt ze uit. Het onderzoek waar het nu om gaat, was erg uitgebreid, aldus Trudy Voortman. ‘We wisten al dat je kanker en leverproblemen kunt krijgen van alcohol’, vertelt ze. ‘Maar rond hart- en vaatziekten bestond nog veel onduidelijkheid. Zo werd er gezegd: een beetje alcohol is goed, want het verhoogt het HDL-gehalte (goede cholesterol) in het bloed iets. Maar anderzijds verhoogt alcohol ook de bloeddruk.

Ziekte en sterfte

‘Wat in het grote onderzoek is gebeurd is het volgende: Mensen werden geobserveerd. Ze kregen vragen over hun alcoholconsumptie. De drinkers werden gevolgd in de tijd en bekeken op sterfte en ziekte. Het gaat om mensen in de schaal van bescheiden drinkers tot mensen die veel drinken. Vervolgens werd het verband onderzocht met hart- en vaatziekten.’

Decennia

Hoe omvangrijk het onderzoek is, blijkt wel uit het feit dat 82 langlopende studies naast elkaar zijn gelegd. ‘Sommige van deze studies lopen al decennia. Enkele zelfs dertig jaar. Die hebben we allemaal bij elkaar gezet. De analyse van alle onderzoeksresultaten duurde een paar jaar. Dus feitelijk hebben wij nu een follow-up gegeven aan alle eerdere studies. Resultaat: laat de alcohol maar liever staan.’

Richtlijnen

‘Iedereen vraagt me nu vooral naar deze specifieke studie. Dat is uiteraard prima, maar voedingsadviezen worden natuurlijk niet gemaakt op basis van slechts één studie of het risico op één ziekte. Er zijn de laatste jaren veel goede studies geweest die aantonen dat ook matige alcoholconsumptie niet goed is voor de gezondheid en voor hart- en vaatziekten. De Gezondheidsraad adviseert daarom ook om geen alcohol te drinken, en als je toch drinkt liever niet meer dan één glaasje per dag.’

Verbod

Voortman was een van degenen die nauw bij het onderzoek betrokken waren. Is ze nu zelf van de blauwe knoop geworden? ‘Nee, dat niet. Ik pleit niet voor een alcoholverbod’, zegt ze. ‘Ik eet ook een gebakje op een verjaardag of een koekje bij de koffie, ook al is dat misschien niet zo goed voor je gezondheid. Eten en drinken gaat over meer dan alleen gezondheid. Wij willen mensen gewoon informeren: je moet niet drinken om er gezonder van te worden, zoals sommigen in het verleden wel eens beweerd hebben. Maar ieder moet daarin zijn eigen beslissing nemen.’

Excuus

‘Mijn vrienden en mensen uit mijn familie vragen me nu ook: mag het niet meer? Dan wijs ik op het gebakje voor de verjaardag. Wat naar aanleiding van dit onderzoek belangrijk is: gebruik je gezondheid niet als excuus om een glaasje te drinken. Ook één glaasje is niet gezond.’

Debat

‘Los van deze studie zou er een maatschappelijk debat moeten komen. In onze maatschappij is alcohol zó normaal geworden. Dat vind ik zorgwekkend. Het is al zo ver gekomen dat je op feestjes vaak moet gaan uitleggen waarom je geen alcohol drinkt. Het helpt ook niet dat overal alcohol wordt geschonken. Bij de kapper, bij de boekhandel, noem maar op.’

Wereldwijd

‘Tegelijk moet ik opmerken dat onze Nederlandse richtlijnen wat betreft alcoholgebruik wereldwijd voorop lopen. In Zuid-Europa moeten die richtlijnen nog worden aangepast. In sommige landen wordt nog geadviseerd: drink gerust drie glazen per dag.

Het gaat er nu om de onderzoeksresultaten te vertalen in nieuwe richtlijnen, vooral in landen waar die nog erg ruim zijn. In ons land hoeven die waarschijnlijk niet te worden aangepast. Maar ook al zijn de richtlijnen duidelijk, gedrag is vervolgens moeilijk te veranderen.’

Conclusie

En wat is, al bij al, de voornaamste conclusie? Voortman: ‘Puur voor je gezondheid zou je geen alcohol moeten drinken!’

Voor meer artikelen klik hier