Geen pillen, maar paprika’s?

De jaarwisseling ligt inmiddels een maandje achter ons als deze eerste Hartbrug van het nieuwe jaar bij u op de deurmat valt. Terwijl ik mijn stukje voor deze uitgave schrijf, denk ik aan een aantal zaken die recent mijn bijzondere aandacht trokken:

• Alternatieve therapieën onder vuur bij CZ
• Medicijntekorten patiënten klagen over meeluisteren bij de dokter
• Van de helft van wat we doen in de geneeskunde weten we niet of het werkt
• Verborgen deals van topartsen

En zo kan ik nog wel even doorgaan, maar daar worden u en ik echt niet vrolijker van. Op deze manier raak ik er steeds meer van overtuigd dat de gezondheidszorg ziek is. Goed ziek. Maar hoe kunnen wij die genezen en is er nog hoop op verbetering? Jawel hoor. Ik kan u gerust stellen…

Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) organiseerde onlangs een dag waarop artsen samen komen om elkaar aan de tand te voelen over gevoelige kwesties binnen hun vak. Dit jaar was hun thema ‘Verbeteren of verzieken? Medicalisering en de rol van de dokter’. Uit diverse publicaties bleek op deze NTvG-dag aanzienlijk ruimte te zijn voor een scherpe weging van wat de medische wereld nu eigenlijk echt doet.

Onder medicalisering verstaan we een door een arts uitgevoerde activiteit die niet leidt tot een substantiële gezondheidswinst. Daarbij gaat het om situaties die in principe normaal zijn, maar door medische inmenging tot ziekelijk worden benoemd. Vervolgens volgen maatregelen waar betrokkenen niets mee opschieten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan overgangsklachten. Een heel normaal verschijnsel waartegen allerlei medicijnen, met de nodige bijwerkingen, werden voorgeschreven. Echter zonder resultaat!

Ook kun je ziektes creëren door de zogenaamde normaalwaarden, die in het bloed gemeten worden, op te krikken. Als je de normaalwaarde van bijvoorbeeld cholesterol, hoge bloeddruk, en suikerziekte, net zoals chronisch nierfalen en zelfs verdenking op prostaatkanker scherper weet te formuleren, dan stijgt het aantal “patiënten” met grote getalen. Oftewel, plots hebben zij te kampen met hoog cholesterol, hoge bloeddruk, suikerziekte, chronisch nierfalen of verdenking op  prostaatkanker. De zinloze strijd tegen deze ‘te hoge’ waarden wordt door de dokter goedbedoeld overgenomen en het resultaat is een miljardenbusiness die niet meer te stoppen of te verminderen valt. Op de NTvG-dag is meerdere malen gesteld dat klaarblijkelijk dertig procent van alle medische ingrepen overbodig is. Daartoe behoort ook het voorschrijven van medicatie!

Daarbij komt ook nog eens het feit dat wij steeds minder risico’s accepteren en is geneeskunde vaak gericht op risicobehandeling. Goede voorbeelden daarvan zijn cholesterolverlagers, bloedverdunners en bijvoorbeeld medicijnen tegen hoge bloeddruk. Allemaal medicatie die je niet slikt om symptomen te bestrijden. Wij slikken het massaal omdat we in de veronderstelling zijn dat we ermee voorkomen dat we ooit symptomen krijgen. En in dit alles is Big Farma een hele belangrijke boosdoener: ‘Wat de grote firma’s uitvreten met uw arme lijf en de beïnvloedbare dokter, is veel erger dan we toch al vreesden ’ aldus Bert Keizer, filosoof en arts bij de Levenseindekliniek, in NRC.

En nu mijn uitleg waarom dit verhaal geruststellend is: het betekent dat onze dokters hun eigen grenzen onder ogen durven te zien.

Column door: Jan van Overveld

Voor meer columns van o.a Jan van Overveld klik hier