Een gezonde leefstijl heeft geen bijwerkingen

Hart- en vaatziekten en diabetes type 2 zijn niet altijd te genezen, maar je kunt jezelf door middel van een goede leefstijl wél een stukje beter maken. Gezond leven heeft namelijk altijd een positief effect, zegt diëtist en journalist Karine Hoenderdos. “Als je inzet op leefstijl, verbeter je allerlei risicofactoren voor hart- en vaatziekten.”

Kleine aanpassingen in je leefstijl kunnen al een groot verschil maken. Dit staat ook beschreven in de boeken die Karine samen met hoogleraar diabetologie Hanno Pijl schreef, namelijk Hart- en vaatziekten? Maak jezelf beter en Diabetes type 2? Maak jezelf beter. Van dit laatste boek verscheen onlangs een nieuwe versie. “We hebben de boeken ingedeeld in tien stappen, zodat mensen klein kunnen beginnen. De eerste stap in ons boek over hart- en vaatziekten is bijvoorbeeld een goed begin van je dag. Pak meteen in de ochtend een moment voor jezelf. Dat kun je doen door gezond te ontbijten, maar ook door even te gaan wandelen. Dan begin je je dag al goed, en daar heb je de rest van de dag profijt van.”

Risicofactoren

Voeding is heel belangrijk. Sterker nog, dit is één van de factoren die hart- en vaatziekten kunnen versterken of in stand houden. “Voeding kan er vrijwel direct voor zorgen dat je je beter voelt. Eet je goed, krijg je alles binnen wat je lichaam nodig heeft en ervaar je direct meer energie. Zoals Hanno Pijl vaak zegt: we leven allemaal niet zo gezond als we zouden moeten. Bij de één uit dat zich uiteindelijk in diabetes, bij de ander in flink overgewicht of hart- en vaatziekten. We hebben allemaal een zwakke plek. Grijp je in op die leefstijl, krijg je een lagere bloeddruk, betere bloedvetten, een beter cholesterol en een afname van je middelomtrek en gewicht. Op de korte termijn kom je beter in je vel te zitten en ben je energieker, op de lange termijn kunnen complicaties verminderen. Een gezonde leefstijl heeft geen bijwerkingen. Het heeft alleen maar een positief effect op je humeur, slaap en conditie.”

Puur en onbewerkt

De belangrijkste voedingstip is puur en onbewerkt eten. Laat bewerkte producten zoveel mogelijk staan, zegt Karine. “Kant-en-klare soep en andere maaltijden, sauzen, vleeswaren, snoep, snacks… In alles wat de industrie voor je heeft bereid en heel gemakkelijk in de supermarkt te koop is, vind je veel zout, verzadigd vet en suiker. Het is zo gemaakt dat je er gemakkelijk veel van eet. De grootste winst bereik je als je kiest voor onbewerkte producten, dus groente, fruit, vis, vlees, eieren, zuivel en noten. Ben je gewend aan veel bewerkte producten, bouw dit dan stapje voor stapje af. Begin bijvoorbeeld bij je ontbijt, of kies voor andere tussendoortjes.”

Gedrag veranderen

Leg de lat ook niet meteen te hoog voor jezelf, geeft ze aan. “Mensen denken geregeld: ik ben ziek, dus ik moet alles beter doen. Ze willen dan alles tegelijk aanpakken en daardoor lukt het juíst niet. Begin klein en word niet boos als het niet direct lukt. Als je als kind leert fietsen, val je ook weleens om. Leer je pianospelen, moet je een stuk soms wel veertig keer oefenen om het te kunnen. Dat geldt ook voor het veranderen van gedrag. Gun jezelf de tijd en wees geduldig. Vier elke stap. Als je een half uurtje hebt gewandeld, is dat pure winst: je hebt bewogen, frisse lucht binnengekregen en bent ontspannen. Denk niet alleen maar aan die lange termijn, aan dat je nog twintig kilo wilt afvallen. Bespreek leefstijlveranderingen daarnaast altijd met je behandelend arts. Die veranderingen kunnen er namelijk sneller dan je denkt voor zorgen dat een bloeddrukverlagend medicijn omlaag of er zelfs helemaal af kan.”

Suiker en vet

Iets anders dat Karine graag benoemt, is natrium. Dat komt bij mensen met hart- en vaatziekten namelijk regelmatig voorbij. “Wij vinden die nadruk op natrium een beetje gek. De mineralen in het lichaam moeten in balans zijn. Dat betekent dat ook kalium, calcium en magnesium van belang zijn, niet alleen natrium. Eet je meer groente, dan krijg je bijvoorbeeld al extra kalium binnen. Daarbij krijg je automatisch een stuk minder zout binnen als je kiest voor pure en onbewerkte producten. Verder zijn veel mensen bang voor vet, waardoor ze heel mager gaan eten en in verhouding meer suiker en koolhydraten binnenkrijgen. Krijg je veel suiker binnen, wordt hier door je lever uiteindelijk verzadigd vet van gemaakt. Dat heeft een negatief effect op je cholesterolgehalte, terwijl onverzadigde vetten juist je cholesterolprofiel verbeteren. Onverzadigde vetten bevatten goede vetzuren en vetoplosbare vitamines die heel belangrijk zijn. Denk hierbij aan vette vis, noten, olijfolie en avocado: producten die van nature vet zijn.”

Margarine

Wat ze tot slot wil meegeven, is dat er door advertenties en reclames vaak wordt gedacht dat margarine op brood een beschermend middel is tegen hart- en vaatziekten. Daar zijn zij het niet mee eens, zegt ze. “Margarine is maar een heel klein onderdeel. Wij zeggen altijd: kies voor minder brood, waardoor je überhaupt minder margarine nodig hebt, en varieer in wat je op je brood smeert. Je kunt er heus weleens roomboter op smeren, maar ga ook eens voor hummus, pesto of pindakaas. Of doe niks op je brood en eet het bij een salade of kom soep. Het komt de industrie heel goed uit dat mensen geloven dat dat wat ze op hun brood smeren, heel belangrijk is. Omdat er zo’n groot marketingbudget voor is, veel groter dan voor de preventie van hart- en vaatziekten, denken mensen dat dat de oplossing is. Dat is niet zo. Wat je op je brood smeert, is maar een kleine factor.”

Meer gezonde voeding
Heb je al weleens gekookt met Donna? Op het YouTube-kanaal van Hartpatiënten Nederland vind je allerlei lekkere en gezonde recepten, bedacht door Donna zelf. In een mum van tijd heb jij aan de hand van haar instructies thuis een heerlijk gerecht op tafel staan.

Hart- en vaatziekten? Maak jezelf beter.

Wilt u dit boek bestellen? Mail of bel met ons. Roermond@hartpatienten.nl 085-081 10 00

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Karine Hoenderoos

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.