Dotteren kan niet zonder STENT

Een vernauwing in een kransslagader vergroot de kans op een hartinfarct en kan zelfs leiden tot het overlijden van de patiënt. Elk jaar krijgen inmiddels 35.000 tot 40.000 mensen in Nederland, ter voorkoming van zo’n fataal hartongeluk, een ’stent’.

Dat is een flinterdun, piepklein en flexibel buisje dat een heropend bloedvat van het hart openhoudt, soms maanden achtereen een geneesmiddel aan het lichaam afgeeft, en uiteindelijk spoorloos verdwijnt.

Een ’biologisch afbreekbare en medicijn afgevende stent’, zoals zo’n minuscuul staafje wordt genoemd, is oorspronkelijk bedacht om de vaatwand van een open-gedotterd bloedvat te stutten en daarmee de bloedstroom een vrije, onbelemmerde doorgang te geven.

En over ‘dotteren’ gesproken: feitelijk was de stent een antwoord op tekortkomingen van het dotteren. Want die waren er. Ontdekte de Amerikaanse radioloog Charles Dotter, in 1963 en  volledig onbedoeld, dat met een katheter een vernauwing in een slagader kon worden geopend; in de circa vijftien jaren daarna werd zijn toevalstreffer nader uitgewerkt, verfijnd en gaandeweg wereldwijd ingevoerd.

Hoewel vanaf dat moment – het was inmiddels 1977 – tienduizenden levens werden gered via de dotterprocedure, bleek dit toch niet altijd de meest ideale oplossing. De door het dotteren opgerekte en verzwakte vaatwanden zakten soms ineen, hetgeen tot nieuwe vernauwingen leidde. Charles Dotter had het probleem al opgemerkt en vervolgens een metalen veertje geconstrueerd dat de vaatwand op de zwakke plek moest stutten.

Voortbordurend op het ‘veertje van Dotter’ waren het de Fransman Jacques Puel en de Zwitser Ulrich Sigwart die in 1987 hun bevindingen beschreven van de allereerste coronaire stent die Puel een jaar eerder plaatste bij een mens.

Waren de allereerste stents zo’n 25 jaar geleden nog allemaal vervaardigd van metaal, inmiddels wordt steeds vaker gebruik gemaakt van materialen die bijvoorbeeld ’lichaamseigen’ zijn en daarbij de eigenschap hebben dat zij uiteindelijk oplossen in het lichaam.

Het nieuwste geneesmiddel dat via zo’n medicijn-afgevende stent aan het lichaam wordt toegediend, is een ‘immunosuppressief’ medicament dat wordt gebruikt om orgaanafstoting te voorkomen bij volwassen patiënten na de transplantatie van hart of nier.

Ook wordt aan de huidige generatie stents, waarvan de meeste nog altijd van edelmetaal zijn, medicatie meegegeven ter bestrijding van ‘restenose’; dat is het opnieuw dicht raken door littekenweefsel of ontstekingen van het nu juist geopende bloedvat. Want hoewel sterk verbeterd (mede door de vorm en de verschillende materialen die voor de vervaardiging van stents gebruikt zijn), is dat omvangrijke probleem nog altijd niet de wereld uit.

Erg naar voor een gedotterde patiënt als hij of zij na enige tijd opnieuw deze behandeling moet ondergaan.

Artsen/onderzoekers van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven plaatsten eind 2010 een volledig afbreekbare stent bij een patiënt met een dichtgeslibde kransslagader. Van deze van magnesium gemaakte stent is in het bloedvat na negen tot 12 maanden geen enkel restant meer te vinden, nadat hij zowel de elasticiteit als de motoriek van de vaatwand heeft hersteld.

fotografie: © BIOTRONIK