De terugkeer van de wachtlijst…

Het begrip ‘wachtlijsten’ maakt bij onze patiëntenorganisatie, Hartpatiënten Nederland, veel herinneringen los. Het voert ons in gedachten terug naar midden jaren zeventig van de vorige eeuw, toen wij onder de naam ‘Nederlandse Hartpatiënten Vereniging’ luchtbruggen organiseerden met enkele vooraanstaande hartcentra in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië.

Het langdurig in stand houden van deze luchtbruggen was een noodgreep om hartzieke patiënten letterlijk te beschermen tegen de toen erbarmelijke omstandigheden in de hartzorg van ons land.

Volkomen onnodig verloren in die jaren vele honderden hartpatiënten het leven, omdat zij op één van die talrijke uitpuilende en daardoor uitzichtloze ziekenhuiswachtlijsten stonden. Ze stierven, omdat zij niet op tijd de medische zorg kregen die zij dringend nodig hadden. Of, omdat de hartgeneeskunde kwalitatief te wensen overliet.

De zorg in de hartcentra van Houston, waar wij vanaf voorjaar 1976 drie jaar lang elke twee weken telkens 25 hartpatiënten ter behandeling afleverden, was van hoge kwaliteit en meestal levensreddend. De Nederlandse hart- en vaatzorg kon daaraan toen niet tippen. Ook het St. Anthony’s Hospital in Londen hield Nederlanders in leven die in eigen land mogelijk waren gestorven.

Wachtlijsten… ze grepen onze grondleggers destijds naar de keel.

De emoties van toen spelen vandaag de dag geen enkele rol meer bij beleidsmakers in de gezondheidszorg. Zij lijken de wachtlijst binnen afzienbare tijd zelfs terug te laten keren. En niemand die er een beklemmend gevoel bij krijgt.

Het Centraal Planbureau doet onderzoek naar de mogelijk nieuwe rol van de wachtlijst, namelijk: als instrument bij het terugdringen van zorgkosten. Het CPB stelt namelijk dat artsen kritischer afwegingen maken over de noodzaak van een medische behandeling wanneer er véél patiënten op een wachtlijst staan.

‘Een gebrek aan wachtlijsten kan duiden op overbehandeling’, zegt CPB-onderzoeker Rudy Douven recent in de Volkskrant. ‘Patiënten gaan te snel naar de arts of specialisten behandelen te veel.’ Een en ander lijkt te zijn ingegeven door opmerkingen van oud-minister Klink. Die stelde dat elk jaar acht miljard euro kan worden bezuinigd als dokters ‘afzien van overbodige en ondoelmatige behandelingen’.

Bizar dat de wachtlijst – ooit een toonbeeld van onvoldoende medische capaciteit – nu het nieuwe middel is om te besparen op zorg.

Column door: Jan van Overveld