De illusie van controle

Bijna ieder mens probeert het leven wel op de één of andere manier naar de hand te zetten. Soms in de vorm van een wens, soms in de vorm van een verwachting, maar er zijn ook genoeg mensen die zichzelf zien als controlefreaks, of die erkennen een sterke controledrang te hebben.

De controledrang kan naar ons zelf gericht zijn, zoals van ons zelf vragen of misschien zelfs eisen, dat we geen fouten mogen maken. Daarnaast kunnen we ook de neiging hebben om het doen en laten van een ander te willen bepalen. Ook daar komt het willen controleren om de hoek kijken.

De wens om het leven, uzelf of anderen te willen controleren, loopt vrijwel altijd op een teleurstelling uit, zeker als we ons niet neer kunnen leggen bij het feit dat we die controle nu eenmaal niet hebben. De wens is er misschien wel, maar we kunnen het niet waarmaken.

Dat is trouwens maar goed ook, stelt u zich eens voor dat ieder individu zijn wensen kon laten uitkomen: de een wenst regen, de ander juist zon, weer een ander geen regen, maar ook weer niet te veel zon. Ziet u het voor u? We zouden dezelfde taferelen als bij de Tovenaarsleerling te zien krijgen. Trouwens, wat zou het leven dan op den duur een saaie bedoening worden! Verrassingen maken het leven interessant en zijn een mooie oefening om de enige zinvolle verandering na te streven bij onszelf.

Even ter herinnering:

We kunnen het leven niet veranderen, net zomin als dat we anderen kunnen veranderen, hoe groot of klein onze controledrang ook is. Het enige dat wij kunnen veranderen is de manier waarop wij reageren op de dingen (verrassingen) die ons in de schoot geworpen worden.

Alle situaties waar wij last van hebben, zijn uitnodigingen om er gemakkelijker mee om te gaan. Controledrang maakt het zonder meer erger, want deze houdt ons af van het meegaan in de stroom van het leven. Controle willen houden, is hetzelfde als tegen de stroom in roeien.

Maar hoe komen we nou van die controle af?

Allereerst door bewust te worden van het feit dat je controle probeert uit te oefenen. Vaak is het eerste wat je merkt een onlustbeleving, een frustratie- of boosheidsgevoel. Het kan ook zijn dat je een oordeel hebt over iemand of een jaloers gevoel. Soms denk je op dat moment, ‘Ik wou dat…..’ of ‘Ik zal daar wel even verandering in brengen.’

Als u zich bewust wordt van deze gevoelens of gedachten, wees dan mild voor uzelf. U kiest er niet voor om deze gevoelens en gedachten te hebben. Ook daar heeft u geen controle over, dus veroordeel uzelf niet. Ga ook niet van uzelf eisen dat het anders moet. Het uiteindelijk doel is om te gaan zien, dat alles wat gebeurt deel uitmaakt van het grote goddelijke plan. Alles wat gebeurt, heeft een reden, een betekenis in het grote geheel. Ook al snappen we er soms niets van, het past in dat grote geheel. Niets is toevallig, God dobbelt niet (Einstein)!

Dit uiteindelijk echt beseffen is een leerweg met verschillende stappen. Zo kan er bijvoorbeeld eerst ‘berusting’ ontstaan, een besef dat het nu eenmaal niet anders is. Daarna kan er ‘acceptatie’ ontstaan, u bent geen slachtoffer meer en weet dat het is, zoals het is. De volgende stap zou ‘vertrouwen’ kunnen zijn, u ontspant nog meer omdat u weet dat het goed is zoals het is, ook al voelt het voor u persoonlijk niet fijn, u weet dat er een diepere reden achter ligt.

Dit is uiteraard een glijdende schaal, waarbij u ook terug kunt vallen naar eerdere stadia en zelfs  weer momenten kan hebben waar boosheid en frustratie opnieuw tevoorschijn komen.

Als we ons hiervan bewust zijn, kan het leven een boeiend en leerzaam proces blijken te zijn.

Ik wens u een vredig leven toe.

Column door: Jan Chin