Voeding als middel om grip op je gezondheid te krijgen
In 'gezondheidsland' is er veel discussie over, eet je wel of geen dierlijke producten? Voor beide visies zijn veel argument en te noemen. Een plantaardig voedingspatroon kan van grote impact zijn op je gezondheid. In dit artikel licht ik plantaardig eten toe en geef ik tips hoe je dit kan aanpakken.
Een plantaardig voedingspatroon is op verschillende manieren in te richten, zo kun je afstemmen op een manier van eten die bij jou past:
----
Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.
Oud-hockeyinternational Marcel Balkestein (39) ging na het plotse overlijden van zijn broer Jean-Paul door de medische molen. Met dezelfde erfelijke hartafwijking als zijn broer mocht hij toch doorgaan met topsport. Vijf jaar later moest hij wel stoppen, vanwege andere hartklachten, maar zijn werk draait nog steeds om sport.
Marcel Balkenstein
Wat is er sinds 2012 precies gebeurd? In 2012 kwam mijn oudere broer tijdens het joggen plots te overlijden aan een verdikte hartspier. Vlak daarna zou ik met het Nederlandse hockeyteam naar de Olympische Spelen in Londen gaan. Onderzoek wees meteen uit dat ik dezelfde genetische afwijking had. Mijn moeder was de drager ervan, zonder ziekteverschijnselen. Toch mocht ik naar Londen. Natuurlijk werd ik nadien wel scherper in de gaten gehouden. In 2017 werd een vergrote hartkamer geconstateerd. Die hield geen verband met de verdikte hartspier, maar het was raadzaam om te stoppen met topsport. Dat deed ik, maar ik voelde me bij het aftrainen al snel niet goed. Alsof er constant adrenaline door mijn lijf raasde. Vele testen en een CT-scan later bleek een vernauwing in de voorste kransslagader te zitten. Zo’n ernstige vernauwing op zo’n belangrijke plek wordt ook wel de ‘widowmaker’ genoemd. Er werd een stent geplaatst.
En toen?
Een revalidatietraject was voor mij als sporter overbodig. Ik leefde snel gewoon door als voorheen. Alleen had ik gedacht dat ik me na het plaatsen van de stent veel beter zou voelen. Na het verhelpen van zo’n grote vernauwing, dan moest de conditie met stent toch meteen verbeterd zijn? Het hart kreeg nu toch meer bloed en zuurstof? Dat viel tegen. Daarover heb ik zelfs nog gemaild met de betrokken cardiologen. ‘Zit die stent er eigenlijk wel?’, grapte ik, ‘ik ben niet vooruit te branden.’ Ik was fit hoor, voor en na de operatie. Maar ik was in dezelfde periode ook van zeven keer in de week trainen naar twee keer in de week trainen gegaan. Ook door het medicijngebruik klopte het wel dat de conditie anders voelde. Het werd met de stent simpelweg minder snel beter dan ik had verwacht.
Veranderde je nog iets aan je leefgewoonten? Nee, eigenlijk niet. Eten is nooit mijn sterkste kant geweest, ook tijdens de topsport niet. Het kan beter en veelzijdiger, maar over het algemeen leef ik gezond. Ik beweeg voldoende, ik rook en drink niet. De kans op nieuw hartfalen wil ik zo klein mogelijk maken. De stressfactor in de topsport heeft wel bijgedragen aan mijn hartklachten, denk ik. Selectieprocedures leveren enorm veel spanning op. In de periode voor de selectie van het Nederlandse elftal voor de Olympische Spelen in Londen was ik er elke minuut van de dag mee bezig. Zulke stress speelt nu niet meer. Ik verbind bedrijven aan sport in Brabant. Verder heb ik mijn eigen hockeyschool.
Kijk je nu anders tegen het leven aan? Ik voel me erg dankbaar voor het leven. Die dankbaarheid gaat ook uit naar de artsen op mijn pad. Ze namen cruciale beslissingen. Dankzij cardioloog Arthur Wilde van het AMC ben ik toch naar de Olympische Spelen gegaan, terwijl anderen het vanwege mijn broers dood afraadden. Wilde heeft echt zijn nek voor me uitgestoken. Zijn drukke agenda maakte hij vrij om mijn casus met de beste artsen ter wereld te bespreken. Zonder die actie had mijn leven er echt anders uitgezien, zonder zilveren medaille. Met cardioloog Rutger Haest in Geldrop gebeurde iets vergelijkbaars. Door hem werd de vernauwing in de kransslagader ontdekt. Eerdere testresultaten waren negatief geweest, maar hij had toch besloten tot een CT-scan. Het merendeel van de artsen had dat niet gedaan, er leek immers niets aan de hand? Maar Haest kende mij persoonlijk en ook mijn broers casus. Als sporter ken je je lijf goed en Haest heeft naar mij geluisterd. Dat was mooi. Door alle gebeurtenissen doe ik nu beter mijn best te genieten van het leven, me niet te druk te maken. Het is belangrijk om te kijken of de dingen die je doet ertoe doen, je met mensen omgaat die ertoe doen. Met vrienden naar de kroeg of een cabaretier gaan is achteraf gezien een betere keuze dan het bijwonen van de Champions League omdat je toevallig BN’er bent.
Heb je tips voor andere hartpatiënten? Ik kan niet inschatten hoe een ander zich voelt. Ik heb geen hartinfarct gehad en ook geen schade aan het hart. Toch zeg ik: wees dankbaar dat je er nog bent. Natuurlijk was je liever geen hartpatiënt, maar nu het wel zo is, is het beter om stil te staan bij wat die diagnose je heeft gebracht. Je staat bewuster in het leven.
Ze heeft samen met haar zus Janine al twee mediterraan getinte kookboeken geschreven, en in augustus komt het derde uit. Cardioloog Annemieke Jansen is een groot voorstander van het mediterrane eetpatroon, dat bekendstaat om zijn preventieve werking op het gebied van hart en bloedvaten.
Het gezonde mediterrane eetpatroon kent diverse componenten die ervoor zorgen dat we de juiste voedings- en bouwstoffen tot ons nemen. Het gezonde karakter van de mediterrane keuken is door tientallen onderzoeken wetenschappelijk onderbouwd, en houdt concreet in: veel volkoren producten, vis, groente, olijfolie, vers fruit, peulvruchten, noten en matige hoeveelheden zuivel. Producten als verse groente, noten, olijfolie en kruiden zorgen ervoor dat lichaamscellen langer behouden blijven. Volgens de wetenschap en dus ook de twee zussen is het mediterrane eetpatroon dé manier om langer te leven.
Impact hart- en vaatziekten
Eén onderdeel van deze leefstijl is het eten van meer vis en minder vlees. Kan er dan worden aangenomen dat dierlijke eiwitten slechter zijn dan plantaardige? Dat is een moeilijke vraag, zo zegt Annemieke. ‘Wat we weten, is dat het goed voor je hart is om dierlijke eiwitten regelmatig te vervangen door plantaardige eiwitten. Dat verlengt je leven en verbetert de kwaliteit ervan. Plantaardig eten in het algemeen verlaagt het risico op hart- en vaatziekten; dat is wetenschappelijk aangetoond. Wat ook vaststaat, is dat vlees impact heeft op hart- en vaatziekten. Maar of dierlijk dan per se slechter is dan plantaardig? Dat is niet bewezen.’
Herkomst en kwaliteit
Wat volgens Annemieke wél met zekerheid kan worden gezegd, is dat dierlijke producten slechter zijn als ze zijn bewerkt. ‘Neem bijvoorbeeld ham, bacon of worstjes: allemaal producten die veel uit zout en transvetten bestaan. Deze toevoegingen zorgen ervoor dat ze langer houdbaar zijn, maar ze doen ons lichaam geen goed. Daarnaast is aangetoond dat je, als je veel rood vlees eet, een verhoogde kans hebt op darmkanker.’ Minder vlees eten is volgens de cardioloog dan ook beter. En als je het wel eet? Kijk dan naar waar het vandaan komt en wat de kwaliteit van het product is. ‘Herkomst is zeker van belang. Kijk bijvoorbeeld naar hoe het dier heeft geleefd. Als een dier zijn hele leven plantaardig heeft gegeten, bevat z’n vlees waarschijnlijk meer onverzadigde vetten. Dit zijn de goede vetten voor ons lichaam. Vlees van zo’n dier heeft dan ook niet per definitie een slechte invloed op ons cholesterol en heeft geen directe relatie met hart- en vaatziekten.’
Vegetarisch vlees
Als je overstapt op plantaardig, heeft dat volgens Annemieke duidelijk een positief effect op cholesterol en ziekten. Echter wil dat niet zeggen dat alle vervangende vleesproducten automatisch goed zijn: ook daarbij moet je letten op de hoeveelheid zout en vetten die erin verwerkt zijn. ‘Omdat ook deze producten langer houdbaar moeten zijn, worden ze soms volgestopt met bijvoorbeeld zout. Vegetarisch vlees is dus niet altijd beter. Het is tegenwoordig eigenlijk bijna hogere wiskunde: je moet alles op de etiketten nakijken. Dat is niet makkelijk. Transvetten, oftewel slechte vetten, zijn in zulke producten maar moeilijk te herkennen. Maar wat je kunt onthouden: een product dat als mager verkocht wordt, bevat vaak meer toegevoegde suiker en zout voor de smaak.’
Omega 3
Wat vlees betreft is het volgens Annemieke goed om maximaal 500 gram per week aan te houden en één of twee keer in de week vis of vegetarisch te eten. Aan te raden is om, op een dag mét vlees, te gaan voor wit vlees in de vorm van gevogelte. Natuurlijk is een gerecht met vis ook zeker een optie. ‘Vis heb je nodig voor omega 3, wat je vooral in de echt vette vis vindt, zoals zalm, tonijn, haring, makreel en sardientjes. Deze onverzadigde vetzuren zijn goed voor ons lichaam. Je kunt hier dan ook vrij veel van eten.’ Echter zit in schaaldieren relatief veel cholesterol. Hoe dit zich uit, is per lichaam verschillend. ‘Dat ergens veel cholesterol in zit, wil niet zeggen dat het zich meteen negatief vertaalt in je eigen cholesterol. Dit hangt af van je metabolisme en van wat je daarnaast eet.’
Suiker
Natuurlijk heeft niet alleen vlees invloed op hart- en vaatziekten, maar bijvoorbeeld ook suiker. Minder suiker tot je nemen verlaagt de kans op hart- en vaatziekten met maar liefst 30 tot 35 procent, vertelt Annemieke. ‘Het eten van veel suiker is een constante aanval op je aderen, dus voor mensen met hart- en vaatziekten zeker geen goed idee. Ik denk dat het belangrijk is om je een aantal keer per dag te realiseren wat je eet, de manier waarop je eet en wat je met het voedsel doet. Zo heeft de manier waarop je een product bereidt een groot effect op hoe gezond een product is. Iets kapot koken of op hoge temperaturen frituren, zorgt ervoor dat je minder voedingsstoffen overhoudt.’
Vezels essentieel
Wat Annemieke daarnaast wil benadrukken, is dat je bij de mediterrane leefstijl niet de hele dag ‘nee’ hoeft te zeggen. ‘Met een dieet geef je aan dat je bepaalde dingen niet mag. Dat geldt niet voor deze leefstijl; je moet je hierbij vooral realiseren dat bepaalde producten niet goed voor je zijn. Verder mag je een heleboel. Er zijn genoeg lekkere en gezonde producten. Ook is het van groot belang om te leren hoe je groente en ander gezonds lekker kunt bereiden. Het is keihard aangetoond dat hoe meer je je aan de mediterrane leefstijl houdt, hoe langer je leeft. Beperk suiker, eet twee stuks vers fruit per dag, gebruik veel olijfolie, eet dagelijks een handje ongebrande en ongezouten nootjes en eet geregeld verse vis. En niet te vergeten: zorg dat je voldoende vezels binnenkrijgt. Die zijn hoogst essentieel voor hart en bloedvaten.’
Anemieke en haar zus Janine
Meer weten? Annemieke bracht onlangs een boek uit met antwoorden op allerlei vraagstukken: Hart voor je lijf. Leefstijladviezen van een cardioloog.
Geestelijke gezondheid: we weten allemaal hoe belangrijk dat voor ons is. Bij mentaal gezond blijven wordt vaak gedacht aan mogelijkheden als wandelen en sporten, maar er is meer. We vroegen drie deskundigen om tips.
Voor Cathelijne Wildervanck, auteur van onder andere ‘De Gelukspiramide en ADHD, hoe haal je het uit je hoofd?’, staat het als een paal boven water dat we er juist in tijden als deze voor moeten blijven zorgen dat ons brein genoeg geluksstoffen aanmaakt. Vooral voor mensen die binnen een risicogroep vallen en waarvoor de wereld kleiner is geworden, is het belangrijk om gelukkig te blijven.
Een van de belangrijkste dingen die je kunt doen om deze geluksstoffen aan te maken, is focussen op wat je wél kunt in plaats van op dat wat je niet kunt, vertelt Cathelijne. ‘Waar word ik blij van en wat geeft me energie? Waar kom ik psychologisch van in beweging? Vraag het jezelf. Als je hier dagelijks op focust, al zijn het maar kleine dingen, til je je geluksbeleving naar een hoger niveau. Soms is het moeilijk om je niet te richten op de beperkingen; zeker in de huidige tijd, waarin we veel vrijheid hebben ingeleverd. Maar als je constant focust op beperkingen, geeft dat een machteloos gevoel en een vergrote kans op een depressie. Het gevoel van machteloosheid zet je in je achteruit. Daarom heeft het een enorme impact op je als je focust op de dingen die je wél kunt. Ik vergelijk het altijd met een barbecue: als je deze aandoet, gebeurt er met de kooltjes aan de rand nog niets. Toch laat het vuurtje in het midden langzaam alle andere kooltjes gloeien.’
Contact
Contact met anderen is essentieel voor de mens. Oxytocine (knuffelhormoon) en serotonine (gelukshormoon) worden aangemaakt door contact met mensen. Dat was de laatste tijd niet bepaald gemakkelijk, maar volgens Cathelijne is iets nog altijd beter dan niets. ‘Je hebt dat contact met mensen gewoon nodig; of dat nu fysiek is of via een beeldscherm. Bellen is nog altijd beter dan geen contact hebben. Helemaal geen contact hebben met mensen is bijna dodelijk. Als je dat contact regelmatig hebt, geeft dat elke dag een vonkje in je leven en een gevoel van geluk.’
Genieten
Genieten van je omgeving, bijvoorbeeld van kleinkinderen of samen met je partner, draagt tevens bij aan een goede mentale gezondheid. ‘Als je bijvoorbeeld met z’n tweeën thuiszit, maak het dan gezellig met elkaar. Heb het écht leuk met je partner. Ik ben dat deze tijd zelf alleen maar meer gaan inzien. In mijn geval bracht het mij en mijn partner weer even terug naar het begin van de relatie. Zie het als een kans om dat vuurtje samen terug te krijgen. Ga oude tijden herleven en doe leuke dingen.’
Brein trainen
Aan gedachten die je veel hebt, raakt je brein verslaafd. Zo wordt een constant chagrijnige instelling bijvoorbeeld onthouden. ‘Wat je water geeft, groeit. Het is dus niet alleen je karakter. Maar ben je vaak niet te genieten, kan dat wel je karakter wórden. Dat betekent dat je dit dus ook kunt veranderen. Als je besluit dat je vrolijker wilt zijn, zul je die spier moeten gaan trainen.’ Hetzelfde geldt voor angst. ‘Als je de hele tijd tegen jezelf zegt dat je angst hebt voor wat er gebeurt of staat te gebeuren, gaan je cellen daarnaar luisteren. Het is een interactie tussen lichaam en geest. Je zou, in de huidige periode, ook kunnen denken: er is een virus, maar ik ben blij en veilig in mijn huis. Ga ontdekken welke momenten en op welke plekken je je wél veilig voelt. Stressen heeft geen zin. Hoe meer stress je hebt, hoe meer je je immuunsysteem ondermijnt en je mentale gezondheid schaadt.’
Beweging
Ook Ivanka van de Wardt, een van de oprichters en coach bij Stichting Creatief Herstel, heeft zo haar tips voor een goede mentale gezondheid. Haar stichting helpt vrouwen met het herstellen van een depressie of burn-out na therapie. Hoewel dit relatief bekend is, blijft beweging volgens haar belangrijk. ‘Wandelen is nog steeds heel goed voor iemands mentale staat. Mensen zien vaak meteen een wandeltocht van een uur voor zich, maar probeer eens klein te beginnen en tegen jezelf te zeggen dat je vijf minuten naar buiten gaat. Die vijf worden er dan toch vaak tien of vijftien. De aanzet er naartoe is meestal het moeilijkst. Leg de lat daarom niet te hoog. Je hoeft niet meteen een marathon te lopen, maar ga gewoon eens kort naar buiten en kijk wat het met je doet.’
Ivanka van de Wardt
Dankbaarheid
Ook dankbaar zijn is goed, vertelt Ivanka. ‘Richt je elke dag even op dankbaarheid. Zo heb ik een app met de vrouwen die ik help, waarin we elke dag even iets noemen waar we dankbaar voor zijn. Al is het maar een douche of de zon. Als iemand niet lekker in z’n vel zit, zijn je hersenen zo geprogrammeerd dat je negatief gaat denken en alleen dat nog maar ziet. Probeer het positief te bekijken. Hoe vaker je dat gaat doen, hoe meer je het ziet.’ Sla je namelijk regelmatig de negatieve weg in, dan wordt dat kleine paadje op een gegeven moment een snelweg. ‘Het is heel moeilijk voor iemand die bijvoorbeeld depressief is, maar als je er elke dag bij stilstaat, gaat het steeds iets makkelijker.’
Kwetsbaarheid
Je kwetsbaar opstellen naar je omgeving is volgens Ivanka tevens een punt van aandacht, ondanks dat dit niet per se de makkelijkste is. ‘Een mens raakt snel geïsoleerd als het minder goed gaat. Als je je dan kwetsbaar opstelt naar je omgeving, hulp zoekt of eens eerlijk zegt dat het niet zo goed gaat, begrijpen anderen je beter. Deel hoe het met je gaat en laat ze er daardoor voor je zijn en zich met je verbinden. Je kwetsbaar durven opstellen is een belangrijke stap in mentale gezondheid. Je omgeving is vaak ook veel welwillender dan je denkt. Mensen hebben regelmatig de neiging om het in te vullen voor een ander, maar dat is lang niet altijd terecht.’
Creativiteit
Daarnaast is creatief aan de slag gaan ook een manier om de mentale gezondheid te bevorderen. ‘Als je somber of moe bent, zit je vaak erg in je hoofd. Dan ga je piekeren of malen. Door creatief bezig te zijn, haal je de focus uit je hoofd en terug in je lichaam. Dat geeft energie. Daarnaast activeert het een ander deel van je hersenen, namelijk het deel van de positieve ervaringen. Als je creatief bent en het lukt, dan geeft dat zelfvertrouwen, en boost het je mentale gezondheid.’ Dat werkt verder door dan je misschien zou denken. ‘Uiteindelijk ga je, als je dat deel van je hersenen activeert, op meerdere vlakken dingen durven. Met de handen werken werkt echt ontspannend; in tegenstelling tot de telefoon of serie kijken, waarbij je veel prikkels verzamelt. Ga iets creatiefs doen dat je leuk vindt of je leuk lijkt, en bouw het op. Als je nooit achter de naaimachine hebt gezeten, moet je niet meteen een hele jurk willen maken. Maar misschien deed je iets als kind regelmatig en vond je dat toen heel leuk? Ga daar eens mee aan de slag.’
Ademhaling
Volgens GGZ-verpleegkundige en sociotherapeut Suzanne Broeke-Nieuwenhout is vooral ademhaling erg onderbelicht. ‘Als je goed ademt, heb je het juiste zuurstofniveau in je hersenen. Dat zorgt er bijvoorbeeld voor dat je minder snel in paniek raakt. Als je in paniek bent, ga je gek ademen en zijn er processen gaande in je lichaam die niet helpen. Voel je angst? Richt je dan op je ademhaling. We zijn vaak geneigd veel spieren aan te spannen waar we ons niet eens bewust van zijn, of we halen op een verkeerde manier adem en krijgen daardoor ineens hyperventilatieachtige klachten zonder dat we het door hebben. Let er eens op. Mocht je een stap verder willen, dan kun je mediteren proberen. En kun je niet zo goed mediteren, dan kun je muziek met hertz frequentie luisteren. Muziek met bepaalde frequenties kunnen je kalmeren.’
EFT
Een minder bekende, maar toch interessante optie in het rijtje: EFT. ‘EFT kun je zien als acupressuur, waarbij je op bepaalde punten op bijvoorbeeld je handen drukt. Stel dat je erg in je emotie zit of heel boos bent, dan kun je door middel van het drukken op deze punten rustig worden. Uiteindelijk kan dat je van je boosheid afhelpen, en dat is een hele interessante gewaarwording. Dit geldt overigens voor alle negatieve emoties. Stel je geeft jezelf het cijfer acht op schaal van boosheid, dan kun je dat met EFT zeker terugbrengen naar vier. Je kunt hier steeds beter in worden en op een gegeven moment zelfs teruggaan naar nul. Verdiep je hier eens in, bijvoorbeeld door middel van een video.’
Focus verleggen
Als laatste: ga eens iets doen dat je niet kan, raadt Suzanne aan. ‘Als ik erg in mijn hoofd zit en me niet goed voel, ga ik iets doen dat ik niet kan; in mijn geval voetballen. Dan moet je uit je hoofd en je focussen op iets anders. Of ga eens tandenpoetsen met je andere hand of een ingewikkeld gerecht koken. Dan komt er ruimte voor iets nieuws. Je focus verleggen kun je ook doen door middel van meditatie. Voel even hoe je zit of hoe je kleding aanvoelt. Hoe voel ik me? Heb ik ergens spanning? Mensen realiseren zich soms niet hoe sterk hun eigen mindset is en wat je daarin kunt betekenen. En: hoe belangrijk het is om eraan te werken. Soms hebben mensen zichzelf iets aangeleerd in het leven, maar werkt dat later niet meer. Kijk wat voor jou werkt: de manier die voor een ander werkt, hoeft niet voor jou te werken.
We zijn afgesloten van onze omgeving. Leven alléén in ons huisje totaal geïsoleerd van alles wat zich daarbuiten afspeelt. Dit is dus je kans! Veel van de ziektes die we in de loop van ons leven krijgen zijn gerelateerd aan die boze buitenwereld. Onze omgeving maakt ons ziek en dik. Met een moeilijk woord noemen we dit een ‘obesogene omgeving’. Ja lekker makkelijk, denk je, geef de omgeving maar de schuld! Elk pondje dat in je mondje komt stop je er toch echt zelf in, of niet? Die discussie wil ik wel aangaan. Want je stopt het er zelf in maar je hebt soms bar weinig controle over de kwaliteit van dat pondje. 70% van onze voeding in de supermarkt is bewerkt, de vezels zijn eruit gehaald en suiker en zout is erin gestopt. Voeding nu ziet er heel anders uit dan in de tijd dat onze opa’s en oma’s jong waren.
Ons land is op slot, onze huizen zijn op slot om het virus te weren. Dit heeft zin, dit maakt dat er minder mensen besmet worden. Kunnen we ook op slot tegen een chronische leefstijl gebonden ziekte? Ja, dat kan. Dat het op slot gaan van een land effectief is tegen bijvoorbeeld diabetes, weten de mensen op Tokelau. Het eiland Tokelau, gelegen in de stille oceaan, werd in 1979 getroffen door een cycloon en was gedurende 6 maanden afgesneden van de rest van de wereld. Men ging terug naar de traditionele manier van eten (o.a. kokos en vis) en na 6 maanden zonder import van sterk bewerkte voeding, trof men de bevolking van Tokelau weer gezonder dan ooit aan.
Zoals Tokelau geïsoleerd was, zijn wij nu ook geïsoleerd. Deze periode van terug naar de basis kan dus als kans gezien worden. Je kunt nu zelf je omgeving bepalen. Niet het restaurant wat je bezoekt bepaalt je voeding: frietjes die ongevraagd op tafel gezet worden. Niet de bioscoop bepaalt je snackgedrag, maar een snoepstraat na de ingang waar je doorheen moet om de film te zien. Niet de verleidelijke gangen in de supermarkt met overal koekjes en chocolade. Niet de auto waar je soms vele uren in moet zitten.
Je kunt je voeding online bestellen, alleen de verse onbewerkte voeding komt je huis in. Je hebt ook tijd. Alle tijd! Tijd om na te denken wat je wilt eten, tijd om te koken. Mogelijk tijd -bijvoorbeeld vroeg in de ochtend- om in een rustig straatje of park te lopen of te wandelen. Je wordt niet beheerst door de doorgedraaide agenda van alle dag. Tijd om te mediteren. Tijd om thuis yoga te doen achter de televisie. Allemaal kansen.
Mensen met hoge bloeddruk of hart- en vaatziekten worden het zwaarst getroffen door Corona. Bijna 30% van de aan Corona overleden mensen had hier ook last van. Het is moeilijk te begrijpen waarom precies, maar het is niet alleen een hoge leeftijd. Duidelijk is dat als je stress hebt, dat je een over activatie krijgt van je zogenaamde sympathisch zenuwstelsel, je ‘vecht en vlucht’ zenuwstelsel. Dit maakt dat je hele lijf in paraatheid staat voor een mogelijk gevaar. Een leeuw, een tijger, een vloedgolf. Of een virus. Je lichaam wil wegrennen van dit gevaar en maakt dat je bloeddruk omhoog gaat, je hart sneller klopt, je spieren gespannen zijn om sneller een broodnodig sprintje te kunnen trekken. Het dubbele is echter dat we niet weg kúnnen rennen van dit virus. We zitten angstig thuis en veel mensen zitten constant in een stresscocon. Het sympathisch zenuwstelsel draait overuren!
Maar lieve mensen, hier heb je nu ook tijd voor, en een keuze. Hoe moeilijk dat ook is. Laat je niet gek maken. Daar word je dus niet beter van. Je kunt ook je parasympatisch zenuwstelsel meer prioriteit geven. Dit is je zogenaamde ‘rust en weer lucht’ zenuwstelsel. Het zorg voor energie naar je darmen, energie voor groei van je haar en nagels. Het verlaagt je hartslag, je ontspant je spieren. Je sympathisch zenuwstelsel is dus het gaspedaal. Je parasympatisch zenuwstelsel is de tegenhanger, het is je acculader. De knop om je parasympatisch zenuwstelsel aan te zetten is heel makkelijk te vinden. Misschien tijdens het werken in de tuin, of gewoon het zitten breien. Misschien is het wel een boek lezen, of een film kijken. Misschien is het in een bak ijs zitten of juist lekker in de jacuzzi. Het maakt niet uit, maar ga op zoek naar die knop!
Laten we deze quarantaine tijd zien als een accu-laad tijd. Prikkelarm, geen afspraken geen verleidingen, je hebt alle tijd om te focussen op je leefplan. Je leefplan voor de komende 1, 5, 10 of misschien 20 jaar. Laten we er goede en gelukkige jaren van maken.
Happy Lifestyle!
Met dank aan Jacqui van Kemenade, auteur Leefstijl op Recept. Bestuurder bij Stichting je Leefstijl als medicijn www.jeleefstijlalsmedicijn.nl
Iedereen heeft een verhaal: zo ook Laura Lust (21). Wanneer zij op 15-jarige leeftijd gediagnosticeerd wordt met hartritmestoornissen gaat zij van een actieve tiener naar rustige jonge vrouw. Zij vertelt over haar rollercoaster en de uitwerking daarvan op haar leven. Haar verhaal…
Als 15-jarige geniet Laura van haar tienerjaren. Op schooldagen fietst zij heen en terug naar haar middelbare school waar zij haar VWO volgt. En na schooltijd is zij vier keer per week in de sportschool te vinden. Maar langzaam maar zeker is de normaal gesproken drukke Laura steeds sneller moe: ‘Mijn moeheid bleef toenemen en resulteerde uiteindelijk in het gelijk in bed kruipen na school. Voor het avondeten kwam ik er even uit, maar vervolgens kroop ik direct weer onder de wol. Een verandering, want ik was een drukke tiener en altijd met van alles bezig.’
De diagnose
Laura’s familie en zij houden het op een drukke periode. Een doktersbezoek wuift Laura eveneens weg, want volgens haar is het nergens voor nodig. Maar nadat zij steeds zieker wordt en uiteindelijk wegraakt tijdens een les, omdat zij moe en futloos is, trekken haar ouders aan de bel: ‘Van de ene op de andere dag kon ik zelfs niet meer zelfstandig naar het toilet lopen, want het kostte mij te veel energie.’ Omdat het weekend is, bezoeken zij de plaatselijke huisartsenpost waarna de vermoeide tiener wordt opgenomen in het ziekenhuis. En na dagen van onderzoek volgt de diagnose: ‘Ik bleek AVNRT (AV-nodale re-entry tachycardie) te hebben, een hartritmestoornis welke ontstaat in en rond de AV-knoop. En door een extra bundel blijven prikkels rondcirkelen welke zorgen voor een snelle, maar regelmatige hartslag. Met medicatie en een afspraak bij een cardioloog ben ik naar huis gestuurd.’ Achteraf gezien heeft Laura al sinds de basisschool last van hartritmestoornissen, maar zij stond hierbij niet stil: ‘Vroeger kreeg ik enkel bij inspanning af en toe een hartritmestoornis, maar de laatste tijd ook vaker in rust. Ik herkende het -een episode- aan het opgejaagde gevoel, maar het ging vanzelf weer weg. Doordat het ‘normaal’ was, bemerkte ik niet dat het pathologisch was en onbewust voor meer klachten zorgde, hoe ouder ik werd.’
Vier ablaties volgen en tijdens de laatste ablatie ook twee hartstilstanden. Nadat de eerste twee ablaties plaatsvinden in een Belgisch ziekenhuis, wordt zij voor haar derde en vierde ablatie doorverwezen naar collega’s in Nederland. Hier nemen Nederlandse specialisten van het Sophia Kinderziekenhuis en het Erasmus MC in Rotterdam het over: ‘Mijn eerste ablatie vond plaats in Gent, onder plaatselijke verdoving vanwege de hogere slagingskans, maar mede door de duur hiervan en een afgaand alarm tijdens de ingreep, heb ik daaraan een PTSS (Post Traumatisch Stress Syndroom) overgehouden. De onsuccesvolle ablatie en de bijwerkingen van de medicatie welke ik postoperatief moest slikken hebben daaraan eveneens bijgedragen. De daarop volgende ablaties zijn onder narcose uitgevoerd. Toen mijn derde ablatie gepland stond in Rotterdam, zag ik alsnog tegen de ingrepen op, maar de zorgverleners waren empathisch en ondanks dat ik nog ‘kind’ was, werd ik wel degelijk gehoord en werd alles uitgelegd totdat niet alleen mijn ouders, maar ook ik alles begreep. Hierdoor voelde ik me veilig en was ik gerustgesteld. De overgebleven spanning nam Emile Peters, de cardioloog die mij opving bij het inrijden van de operatiekamer, weg. Een opgewekte cardioloog met hart voor zijn patiënten. Toen ik de operatiesluis werd binnengereden, wachtte mij een warm welkom en een ‘lelijke’ operatiemuts waar natuurlijk een foto van gemaakt moest worden.’
Ondanks de gedeeltelijke, geslaagde ablaties en de medicijnen die Laura moet blijven slikken om mogelijke hartritmestoornissen in te dammen, blijft zij zich op het positieve focussen: ‘Enkele maanden geleden heb ik samen met mijn cardioloog gekeken naar de mogelijkheid om de dosis van mijn medicatie te verlagen. Ik slik nu nog maar één pil in plaats van twee en dat is voor mij sinds lange tijd een grote overwinning! Een ander goed voorbeeld? Mijn moeders telefoon staat vol met foto’s van de zieke Laura in het ziekenhuis waar ik nooit meer naar kijk. Maar de foto met mijn moeder, Emile en de operatiemutsen, is mijn ‘positieve’ foto. Onder andere deze foto heeft mij geleerd om in al het negatieve naar het positieve te blijven kijken, hoe klein dan ook. Langzaamaan kreeg ik minder en slechts sporadisch nachtmerries en paniekaanvallen en ging ik steeds positiever in het leven staan. En ondanks dat alles nu goed gaat met mij, heb ook ik weleens mindere periodes. Tegenwoordig kan ik daarmee beter omgaan en weet ik ook dat het overgaat. Zoals men weleens zegt: ‘De tijd heelt alle wonden, maar de littekens zullen blijven.’
Het besef
Met de diagnose maakte alle onzekerheid en onrust plaats voor opluchting. Maar de inmiddels vijfjarige reis van Laura is haar niet in de koude kleren gaan zitten, ook al ziet zij eveneens positieve veranderingen: ‘Gedurende de afgelopen jaren heb ik veel van school gemist, maar dankzij betrokken docenten en mijn mentor, heb ik mijn VWO alsnog in één keer afgerond. Ik heb geleerd om zelfstandig te werken, want alleen ik kon het gemiste inhalen. Waar ik ook moeite mee had, was het feit dat leeftijdsgenootjes in hun vrije tijd feestjes afgingen terwijl ik ‘ziek’ thuis zat en simpelweg niet mee kon. Maar gelukkig had (en heb!) ik een vast vriendengroepje die mij regelmatig thuis opzochten.’
Ondanks haar opgedane zelfstandigheid, blijkt de volgende stap om te gaan studeren groter dan verwacht: ‘Ik wilde studeren nadat alle rust was wedergekeerd, maar toen puntje bij paaltje kwam, bleken mijn twijfels groot. Ik vertrouwde mijn lichaam nog niet volledig en dacht bij ieder pijntje op mijn borst dat ik dood ging. Achteraf lachwekkend, maar toen een hel. Toch wilde ik vechten voor wat ik wilde worden: verloskundige. Mede omdat ik altijd wil proberen om mijn eigen boontjes te doppen, voor zover als mogelijk. Uiteindelijk heb ik met mijzelf afgesproken om het te proberen en als het niet ging, kon ik altijd stoppen en huiswaarts keren. Inmiddels ben ik een tevreden studente. Ik ben een doorzetter geworden en neem geen genoegen meer met ‘dat komt nog wel’, want na alles wat ik heb meegemaakt weet ik dat onze tijd niet onbeperkt is. Mijn mentaliteit is nu ‘doe hetgeen waar jij vrolijk van wordt in het leven en haal alles eruit wat erin zit’.
Afgezien van haar welwillendheid om er zelf iets van te maken, ziet ook Laura het belang in van de spreekwoordelijke hart onder de riem steken: ‘In de periode dat ik de diagnose kreeg en de operaties volgden, voelde ik mij erg alleen. Ik was een jonge meid en had last van iets waarmee vaker ‘ouderen’ kampen. Zelfs nu op controle word ik uitgebreid aangekeken in de wachtkamer vanwege mijn leeftijd. En juist vanwege de wederzijdse herkenning, is volgens mij lotgenotencontact belangrijk, want als ik toentertijd contact had met lotgenoten van mijn leeftijd, was dat een extra steun geweest.’
En doorgaan
De reis van tiener naar jongvolwassen, is bij Laura niet zonder slag of stoot gegaan en hoezeer het ook niet altijd even makkelijk was en is, geniet zij meer dan ooit van het leven en blijft genieten: ‘Waar ik vroeger een actief meisje was met een grote mond, ben ik nu rustiger qua karakter. Ik ben vroeg volwassen geworden en onder andere daardoor ervaar ik geluk in de kleinste dingen en juich het hardst om de kleinste overwinningen. En die kleine overwinningen zijn het meeste waard voor mij. Inmiddels heb ik mijzelf aangepast aan mijn situatie, maar blijf proberen alles uit mijn mogelijkheden te halen. Ik ben niet bij de pakken gaan neerzitten en heb ook het sporten weer opgepakt. Met in mijn achterhoofd de woorden van mijn cardioloog (zolang je maar naar je eigen lichaam luistert), ben ik op mijn eigen tempo gaan trainen en op mijn eigen tempo blijf ik doorgaan!’
Voor meer artikelen over o.a aandoeningen klik hier
Het duurde even voordat hij tot die ontdekking kwam, maar inmiddels is internist Yvo Sijpkens (59) er heilig van overtuigd dat het veranderen van leefstijl dé oplossing is voor een groot aantal gezondheidsproblemen en chronische ziekten.
Van transplantatie- en dialysedokter maakte hij jaren terug de overstap naar zijn kernaandachtsgebied chronische nierschade. Een echte ‘medicijnman’ was hij toentertijd, zoals hij dat zelf zegt. ‘Mijn concept was op dat moment vooral het werken met medicijnen. Voor preventie wilde ik risicofactoren van chronische nierschade en hart- en vaatziekten, zoals hypertensie en diabetes, vroeger opsporen en ze eerder met medicijnen behandelen. Ik dacht dat dat de meeste winst zou opleveren. Dat klopt deels, maar er was ook een andere kant. Patiënten gebruikten voor meerdere risicofactoren en ziektebeelden veel medicatie naast elkaar. Soms zaten ze dan opgescheept met een heel pakket aan medicijnen, wat echt een belasting is voor de patiënt zelf.’
Zout- en suikerbeperking
Aandacht voor leefstijl naast medicijnen had hij toen ook al wel, maar nog niet veel. ‘Ik keek bij een patiënt met een hoge bloeddruk bijvoorbeeld naar zoutbeperking en had aandacht voor vitamine D en zonlicht. Voor beide gold: ik heb er nooit goed de effecten van gezien, ondanks dat ik lang dacht dat het werkte. Maar op een gegeven moment besefte ik dat het geen baanbrekend effect had bij mijn patiënten.’ Langzaamaan vond er bij Yvo een verschuiving plaats. In de lijn van Hanno Pijl, hoogleraar diabetologie, verschoof Yvo’s aandacht naar suikerbeperking. ‘Hanno’s boek ‘Diabetes type 2? Maak jezelf beter’ sprak mij enorm aan. Hij maakte duidelijk dat je zelf iets kunt doen aan de ziekte door het aanpassen van voeding. Naast zoutbeperking raadde ik vanaf dat moment ook suikerbeperking aan. Echter was ik nog steeds niet onder de indruk van het effect op bloeddruk, bloedsuikers en gewicht.’
Koolhydraatarm
Het moment dat hij wél echt onder de indruk was kwam pas in 2018, toen een patiënt hem een boek over koolhydraatarm eten in de hand duwde. ‘Ze zei tegen me: ‘Ik heb dit boek gelezen en dit werkt. Ik ben dertig kilo afgevallen’. Opvallend genoeg verdween daarmee ook haar nierziekte als sneeuw voor de zon. Dat was voor haar en daardoor ook voor mij een hele bijzondere ervaring. Later sprak ik Wim Tilburgs van Stichting Je Leefstijl als Medicijn, die tevens bevestigde dat koolhydraatbeperking zijn diabetes omkeerde. Het had niet een beetje effect, maar een geweldig effect. Iets dat ik met medicijnen nog niet had gezien.’ Van de ene op de andere dag verdiepte Yvo zich verder in de mogelijkheden van deze leefstijlverandering. ‘Ik heb me er rot op gestudeerd en vond alleen maar meer bevestiging dat hier de oplossing ligt voor de aanpak van chronische ziekten. Het gaat om beperking van suiker én zetmeel, vooral uit bewerkte voeding. Niet als dieet, maar als onderdeel van een gezonde leefstijl.’
Gezondheidszorg overspoeld
De metabole belasting is de laatste tientallen jaren volgens Yvo gigantisch toegenomen. ‘Ik heb gezien dat mijn patiënten in de loop der tijd steeds zieker zijn geworden. De metabole belasting is niet alleen fysiek, maar ook psychisch en op steeds jongere leeftijd. Ik zie een enorme ongezondheid en ziektelast, waardoor ook nog eens de gezondheidszorg overspoeld wordt. Ja, mensen leven tegenwoordig langer, maar uiteindelijk wél tien jaar met een chronische ziekte. In plaats van al die ziektes afzonderlijk met medicijnen te behandelen, is het beter om te focussen op de gemeenschappelijke grondoorzaak ervan. Leefstijl is dan de basis voor interventie én preventie.’
Aan de oorzaak voorbij
Het grote probleem bij mensen met hart- en vaatziekten is volgens Yvo dat zij, als ze naar een arts gaan, veel pillen en ingrepen krijgen. ‘Vaak wordt gedacht dat de ziekte met medicijnen kan worden opgelost. De mensen zelf denken vervolgens dat ze pech hebben; dat hun hoge bloeddruk, diabetes en aderverkalking te maken heeft met aanleg en leeftijd. Dat lijkt niet zo te zijn. Het is eerder een jarenlange metabole ontregeling, vaak al van jongs af aan. Het is niet toevallig dat hart- en vaatziekten, overgewicht, diabetes en leververvetting de laatste vijftig jaar zijn toegenomen. Het is een aanwijzing dat hier geen aparte oorzaken voor zijn, maar één gezamenlijke oorsprong. Voor deze zogenaamde ‘elephant in the room’ is nog te weinig belangstelling.’
Bewerkte voeding
Kijkend naar die grondoorzaak werd het Yvo duidelijk dat we vooral anders zijn gaan eten. ‘We eten steeds meer bewerkt voedsel en eten daardoor ook nog eens vaker. Bewerkte voeding wordt gekenmerkt door grote hoeveelheden koolhydraten en slechte vetten. Vaak beleven mensen dat helemaal niet zo; ze denken dat ze gezond volgens de Schijf van Vijf eten, maar brood, fruit, melk, pasta en rijst bevatten bij elkaar opgeteld veel koolhydraten. Dit kan het lichaam steeds minder goed aan. Ook andere factoren als een druk stressvol binnenleven, minder slaap en onvoldoende beweging spelen mee. Deze metabole belasting speelt jarenlang elke dag een rol. Je zou dit dus kunnen zien als een sluipmoordenaar.’
Metabole kant
Yvo vindt dan ook dat artsen en patiënten zich best wat meer mogen verdiepen in deze metabole kant. Ook in het geval van aderverkalking raadt hij aan om te focussen op de hyperinsulinemie als gevolg van een ongezonde leefstijl. Dat is goed te herkennen aan
het voedingspatroon van een patiënt, de buikomvang en bloeduitslagen. ‘Aan de hand van deze gegevens kan een goed leefstijladvies worden samengesteld, waar andere ziektes tegelijkertijd ook baat bij hebben. In het ziekenhuis krijgen mensen regelmatig tegenstrijdige adviezen, maar ze kunnen hier ook zelf een keuze in maken. Wees bijvoorbeeld niet bang dat gezonde vetten uit echt voedsel een negatieve invloed hebben op het cholesterol. De kracht van patiënten is hierin groot.’
Vet in plaats van glucose
Ook zou in plaats van de kwantiteit naar de kwaliteit van het lipidenprofiel gekeken moeten worden, zegt Yvo. ‘Pas een strategie toe om de triglyceriden, bloedsuiker en insulinespiegels zo laag mogelijk te krijgen. Daar komt ook leefstijl weer om de hoek kijken. Beperk koolhydraten; niet alleen suikers, maar ook zetmeel uit bewerkt voedsel. Koolhydraatbeperking zorgt ervoor dat je veel minder honger hebt, waardoor je minder eetmomenten nodig hebt. Sla ’s ochtends het ontbijt over. Eet goede eiwitbronnen aangevuld met gezonde vetten, en eet tot je verzadigd bent. Als het lichaam gewend raakt aan het gebruiken van vet als brandstof in plaats van glucose, ervaren mensen een beter geheugen, minder vermoeidheid, meer concentratie en een gezondere huid. Ook op het gebied van hart- en vaatziekten geeft het innerlijke rust; doordat mensen zich beter voelen, kunnen ze beter met stress omgaan. Dat is bijvoorbeeld cruciaal in het voorkomen van een hartinfarct. Gezondheid aan de binnenkant van het lichaam bevorder je door deze leefstijl te omarmen.’
Overstap
Yvo’s missie is dan ook: patiënten aanmoedigen om meer met leefstijl bezig te zijn. Ook ziet hij dat patiënten elkáár steeds meer aanmoedigen om hiermee aan de slag te gaan. ‘Internationaal gezien heeft men de juiste voedingsaanpassing en het bewijs van slagen daarvan al heel goed uitgewerkt. Ik zie het als mooie taak om die kennis te vertalen naar de Nederlandse situatie. Inmiddels zijn al duizenden mensen overgestapt op een koolhydraatarme leefstijl. Websites als dietdoctor.com en jeleefstijlalsmedicijn.nl worden veel bezocht. Elke patiënt met een hart- of vaatziekte zou deze optie met begeleiding aangeboden moeten krijgen. Dat er ook gezien wordt dat leefstijlverbetering hand in hand kan gaan met de juiste medicatie. Mensen kunnen op dit gebied nu eigen keuzes maken en daarvan vervolgens enorm profiteren.’
Voeding als middel om grip op je gezondheid te krijgen
In het vorige artikel in HartbrugMagazine hadden we het over leefstijlinterventie, simpel gezegd, wat je zelf kunt doen om jouw gezondheid terug in eigen hand te nemen. Omdat voeding een zeer groot deel is van jouw leefstijl, en we nu eenmaal meerdere keren per dag eten, is dit vaak een uitstekend startpunt om leefstijlaanpassingen mee te beginnen. In dit artikel bespreken we de voordelen van koolhydraatarm eten.
Wat is koolhydraatarm eten?
Met een koolhydraatarm voedingspatroon eet je veel vetten en weinig koolhydraten. Eigenlijk verander je de brandstof van jouw lichaam, van insuline (het afbraakproduct van koolhydraten) voor ketonen (het afbraakproduct van vetten), vandaar dat de strikte versie van koolhydraatarm ketogeen wordt genoemd. Nou zijn we allemaal opgegroeid met het gedachtegoed dat vetten slecht zijn voor je cholesterol en dat vooral verzadigd vet hart- en vaatziekten aanjaagt. Dit advies is gebaseerd op onderzoek uit 1986.
----
Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.
Karin Koolen uit Emmen dankt haar leven aan haar toen 16-jarige zoon Denny, die in 2009 zijn moeder met succes reanimeerde. Ze werd met spoed naar het ziekenhuis in Emmen gebracht waar ze nog enkele hartstilstanden kreeg. Ook daar moest ze worden gereanimeerd. ‘Dankzij mijn zoon zit ik hier nog’, vertelt ze terugkijkend op een moeilijke periode.
De nu 54-jarige Karin Koolen kreeg in 2002 haar eerste hartinfarct. De huisarts maakte echter een volledig foute diagnose, zoals in die tijd zo vaak gebeurde bij vrouwen. De dokter zei dat de toen 35-jarige Karin haar ribben gekneusd had. ‘Vlak daarvoor was ik met skeeleren gevallen en sindsdien zat mijn pols in het gips’, aldus Koolen. ‘Toen ik ’s nachts naar bed ging, kon ik niet liggen van de pijn tussen mijn schouderbladen. De dokter stuurde me van het kastje naar de muur. Hij liet me er weken mee door lopen. Bij de gipscontrole vermoedde de arts een longembolie en stuurde me naar de longarts. Die stuurde me weer door naar de cardioloog. Daar pas bleek dat ik een zwaar hartinfarct heb gehad. Door de foute diagnose is de helft van mijn hart afgestorven. Ik ben toen gelijk van huisarts veranderd.’
16-jarige redt leven moeder
Zeven jaar later kwam haar man de trap op en zag Karin op een rare manier in bed liggen. Hij riep zijn zoon Denny erbij, die direct begon met reanimeren. ‘Hij had een cursus BHV gehad op school’, aldus Karin. In het ziekenhuis werd ze een tijd in coma gehouden. Op 4 oktober 2009 werd ze wakker. ‘Ik kon haast niks meer’, herinnert ze zich. ‘Zelfs niet praten.’ In november 2009 kreeg ze een ICD. ‘Die is sindsdien vier of vijf keer afgegaan. De eerste keer zei ik nog tegen mijn man: hij werkt wel!’
De ICD werd vorig jaar vervangen. Veel last heeft ze niet van het levensreddende apparaatje. Alleen als ze boven haar hoofd moet werken zitten de kabeltjes onder de arm in de weg. Dat wil haast niet, aldus Karin.
Geheugen
Aanvankelijk moest Karin om de zoveel maanden op controle, nu nog maar eens per jaar. Van haar hartstilstanden heeft ze wel een bijwerking overgehouden. Door zuurstofgebrek in haar hersenen kantelt haar rechtervoet. Gelukkig kan ze nog goed lopen. ‘Alleen mijn kortetermijngeheugen werkt nog niet goed. Ik moet alles opschrijven, anders vergeet ik het.’ Mede daarom houdt haar man een dagboek bij waarin alles staat wat er sinds de opname in 2009 is gebeurd. Karin slikt naar eigen zeggen zeven soorten medicijnen, zoals bloedverdunners en bètablokkers. Ze prijst zich gelukkig dat ze geen diabetes heeft.
Familiekwaal
‘Hartkwalen zitten bij mij in de familie’, vertelt Karin. ‘Mijn vader overleed op 66-jarige leeftijd aan een hartstilstand, en ook mijn ooms hadden hartziekten. Het komt van twee kanten: mijn moeder stierf vijf jaar geleden aan een hartstilstand. Mijn broer had vier jaar geleden een hartstilstand. Gelukkig heeft zijn zus hem gereanimeerd. Zij kreeg hulp van een buurvrouw, die via een speciale reanimatie-app werd gealarmeerd. Mijn twee jaar oudere zus is de enige die geen hartproblemen heeft.’
Wandelen
Haar werk heeft Karin moeten opgeven. Ze was werkzaam bij een medisch bedrijf. ‘Leuk werk’, zegt ze, ‘Jammer dat ik het niet meer kan.’
‘Momenteel voel ik me goed’, vertelt Karin. ‘Onlangs was ik in Zwitserland op bezoek bij mijn zoon. We zijn er gaan wandelen in de bergen. Dat ging op zichzelf best goed, zonder stok!’ Ze heeft er in elk geval een prachtige foto van haar met haar zoon Denny aan over gehouden, zoals we allemaal kunnen zien!
Karin heeft via ons forum (hartpatienten.nl/forum) contact met andere ICD-dragers.
Heeft u ook een verhaal dat voor lotgenoten interessant en leerzaam kan zijn? Laat het ons weten! Of kijk eens voor lotgenotencontact op onze website hartpatienten.nl! Wie weet staat uw verhaal in ons volgende magazine!
Voor meer artikelen over o.a aandoeningen klik hier
Leefstijl interventies als basis om je gezondheid terug in eigen hand te nemen.
We horen het steeds meer, je levensstijl aanpassen om je gezondheid te verbeteren. De genoemde zaken klinken bijna als een cliché; meer bewegen, gezonder eten, niet roken, minder drinken. Voor de hand liggend zou je zeggen. Toch lukt het ons vaak niet om aanpassingen door te voeren en de discipline op te brengen.
De gemakseconomie
In de afgelopen 50 jaar is onze levensstijl zo enorm veranderd, dat onze lichamen niet de tijd hebben gehad om de drastische wijzigingen bij te benen. Zo zijn we van actief werk naar passief werk achter een bureau gegaan. Als we iets willen hebben, hoeven we de deur niet uit, want je kan het gewoon online bestellen. En gezond eten, mijn specialiteit, wordt ons bepaald niet gemakkelijk gemaakt. Producten die aangeprezen worden als gezond, blijken dit geheel niet te zijn, en vice versa. Ons leven anno 2020 is ingericht op gemak, maar als je een aandoening hebt of niet optimaal gezond bent, neemt de noodzaak toe om je eigen gezondheid prioriteit te geven boven het gemak.
Een investering in jezelf
We zijn gewend om naar de dokter te gaan en ons medicatie voor te laten schrijven als we ziek zijn, ‘een pleister te plakken op de wond’. In feite sta je al op een achterstand zodra je naar de dokter moet, geef je de regie uit handen. Door kritisch naar je levensstijl te kijken, kun je jouw gezondheid gedeeltelijk of geheel terug in eigen hand nemen.
Hoe mooi is het om te kunnen voorkomen dat je ziek(er) wordt, of als je al ernstig ziek bent, je kwaliteit van leven te verbeteren. Ga op onderzoek uit en kijk waar jij de meeste gezondheidswinst kan behalen. Je investeert hiermee in jezelf, in je eigen toekomst, die van je kinderen en kleinkinderen.
Voeding als kickstart voor je gezondheid
Als we kijken naar leefstijl, dan is voeding misschien wel het belangrijkste onderdeel. Zoals Hippocrates schreef: ‘Let food be thy medicine, and let medicine be thy food’. Hij sloeg de spijker op de kop, maar hoe moet je in deze tijd van verleiding en gemak nou gezond eten? Het begint eigenlijk bij de natuur: je eet onbewerkt en wat van het land of de zee komt. Komt het uit een fabriek? Heeft het een label met vele ingrediënten? Dan is het waarschijnlijk minder gezond.
Een populaire leefstijlkeuze is tegenwoordig koolhydraatarm eten, een voedingspatroon gebaseerd op onbewerkt eten. Veelal gericht op mensen met diabetes, maar veel hartpatiënten hebben ook baat bij deze eetwijze en leefstijl. Uit onderzoek** blijkt dat onder andere de LDL en triglyceriden verlagen, de HDL verhoogd wordt, wat een perfect cholesterolbeeld geeft. Mensen die enige tijd koolhydraatarm eten, ervaren een toename in energie en een verbetering van concentratie. Ze voelen zich algeheel gezonder, en dat is ongeacht je eetpatroon uiteindelijk waar het om draait.
Koolhydraatarm eten is uiteraard niet de enige manier waarop je jouw gezondheid terug in eigen hand kan nemen. In het volgende artikel zal ik verder inhoudelijk ingaan op verschillende leefstijlinterventies, waaronder koolhydraatarm eten.
