Zout, de ongezonde smaakmaker

Geschreven door

 

85% van de Nederlanders krijgt teveel zout binnen. Dit verhoogt het risico op allerlei ziekten, zoals nierziekten, hart- en vaatziekten en kanker. Hoe kun je je zoutinname verminderen zodat je langer gezond blijft?

 

‘Hmm, lekker die gebakken aardappeltjes, maar kun je me het zoutvaatje even aangeven?’ We zijn allemaal gewend geraakt aan zout bij het eten, maar het is niet erg gezond. Als we allemaal drie gram zout per dag minder zouden gebruiken, zou het aantal mensen dat overlijdt aan hart- en vaatziekten in Nederland, met 1500 sterfgevallen afnemen. Die constatering komt even binnen. We eten stelselmatig teveel zout in Nederland. Vaak zonder ons er echt van bewust te zijn hoe schadelijk dat zout eigenlijk is. De gemiddelde Nederlander gebruikt per dag zeven tot tien gram zout, terwijl we volgens voedingsdeskundigen maximaal zes gram mogen binnenkrijgen. Zo krijgen we per jaar een kilo teveel zout binnen!

 

We hebben wel wat zout nodig. Het natrium in het zout helpt bij de vochtbalans in ons lichaam en voor een goede werking van het spier- en zenuwstelsel. Bovendien is aan zout dat bijvoorbeeld in brood zit, jodium toegevoegd. Ook jodium speelt een essentiële rol in ons lichaam, het is nodig voor de productie van schildklierhormonen en die zijn weer essentieel voor het functioneren van ons zenuwstelsel en de stofwisseling. Jodium kun je overigens, behalve door het eten van brood, ook binnenkrijgen door het eten van zeewier, zeevis en eieren.

 

Terug naar zout. Ons lichaam heeft ruim voldoende aan een tot drie gram per dag. Boven de zes gram wordt het dus echt te veel. Dan ontstaat een verhoogde kans op hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, nierziekten, maagkanker en botontkalking. 90 % van alle hart- en vaatziekten wordt veroorzaakt door verkeerde leefgewoonten, waar teveel zout eten een voorbeeld van is.

 

De moeite waard dus om op je zoutinname te letten. Maar hoe doe je dat? Het meeste zout krijg je ongemerkt binnen. Aan bijna alle kant-en-klare producten is zout toegevoegd.Magnetronmaaltijden, zoete gerechten als ijs, koek en gebak en uiteraard alle zoute snacks en gerechten. Maar ook brood, kaas en vlees bevatten veel zout. De meeste Nederlanders zitten zo al snel aan hun ‘zouttax’ en dan hebben ze het zoutvaatje nog niet eens aangeraakt.

 

Het is daarom best even opletten om niet teveel zout binnen te krijgen. Toch kan dat wel. Probeer bijvoorbeeld zelf geen zout te gebruiken. Vind je dat niet lekker? Gebruik dan Lo Salt. Daar is minder natrium aan toegevoegd dan aan gewoon keukenzout. Verder kun je gedroogde kruiden als bijvoorbeeld basilicum, oregano en kerrie gebruiken om je eten te kruiden en smaak te geven, net als knoflook en ui. Ook verse kruiden geven een heerlijke smaak aan maaltijden.

 

Enkele suggesties, onder andere van diëtiste Marina Vis:

  • Bij vlees kun je knoflook en oregano gebruiken
  • Bij vis kun je dille toevoegen
  • Groentes mix je met gedroogde kruiden
  • Bij spruitjes is kerrie lekker
  • Courgette smaakt goed met knoflook en bieslook
  • De al genoemde gebakken aardappeltjes zijn lekker met marjolein

 

Geen tijd om zelf te koken?
Kijk op verpakkingen altijd wat er in een product zit. Als er niet op staat hoeveel zout het product bevat, vermenigvuldig dan het natriumgehalte met 2,5.

 

Zelf eens kijken hoeveel zout je nu eigenlijk gebruikt? De Nierstichting heeft daarvoor de site www.zoutmeter.com ontwikkeld. Je kunt daar invullen welke producten je precies eet en hoe vaak. Zo kun je er snel achter komen of je teveel zout gebruikt.

 

Bovendien staan er allemaal lekkere recepten op deze site, zoals hummus, pompoensoep, chili en zoutarme kibbeling. Zo kun je een heel eind komen.

 

Verder probeert de gezondheidszorg voedingsleveranciers ervan te overtuigen minder zout aan hun kant-en-klare producten toe te voegen. In landen zoals Engeland, Japan en Finland is van overheidswege het zout in voeding al omlaag gebracht. Ook in Nederland worden pogingen in de goede richting ondernomen. Minister Schippers sloot in 2014 het akkoord Verbetering Productsamenstelling met producenten en probeerde zo het zoutgehalte in voeding (samen met verzadigde vetten en calorieën) te verminderen. In kaas en brood is als gevolg daarvan het zoutgehalte flink gedaald, maar in sauzen en pakjes soep zit nog steeds veel zout. Nederland loopt daarom helaas niet voorop als het gaat om het verminderen van zout. De voedingsindustrie en vooral de zoutindustrie hebben er geen belang bij om de zoutproductie en -toepassing omlaag te brengen. Zout wordt niet alleen aan producten toegevoegd omdat het de smaak zou verbeteren, maar ook om de houdbaarheid te verlengen of de structuur van het product te verbeteren.

 

Leonard Hofstra is cardioloog en werkt in het Cardiologie Centrum in Utrecht. Hij ziet jaarlijks 5000 patiënten en ziet naar eigen zeggen ‘veel ellende’ vanwege het overmatig gebruik van zout. Hij schreef het boekje: Snel SLIM, (Succesvolle Lifestyle Interventie Methode) met tips om een gezonde levensstijl te ontwikkelen, eventueel af te vallen en minder zout binnen te krijgen. Het boekje is via internet te bestellen op www.slimlifestyle.nl.

Unilever en Hartstichting volledig de mist in met Becel ProActiv en cholesterolcheck

Geschreven door

 

Weet u hoe hoog uw cholesterolgehalte is? Welke risico’s u loopt op hart- en vaatziekten? Doe de Persoonlijke Gezondheidscheck en kom er achter. Met deze wervende tekst roept margarinemerk  Becel ProActiv argeloze consumenten op hun gezondheid te ‘testen’. En dat alles ter promotie van het eigen kuipje margarine, uiteraard. Waarbij de slager zijn eigen vlees keurt. Wij van wc-eend bevelen wc-eend aan. Zoiets. U kent dat wel. Trap er niet in!

 

Het lijkt verleidelijk, meedoen aan die test. Gratis nog wel. Anders zou die bijna 25 euro kosten. En haast u! Want er zijn er ‘slechts’ 200.000! Maar het eind van het liedje is dat multinational Unilever wil dat ook op uw eettafel straks een plastic kuipje Becel ProActiv prijkt. Met alle risico’s van dien. Inderdaad, risico’s.

 

Huisarts Hans van der Linde, door ons om een reactie gevraagd, laat om te beginnen weten dat deze marketing van Becel ProActiv wetenschappelijk geen enkel bewezen doel dient. Verder zet hij grote vraagtekens bij de medewerking van de Hartstichting aan deze reclamestunt. De Hartstichting die zoals bekend onder invloed staat van specialisten, die op de paylist van de industrie staan, die helpen om het monster ‘cholesterol’ te demoniseren en die zo de rode loper uitleggen voor de nieuwe cholesterolverlagers onder het motto ‘the lower, the better’. Hans van der Linde doet voor Hartbrug-Magazine een boekje open over de nieuwe strategie van de Hartstichting en Unilever, waarmee Becel ProActiv ten tonele wordt gevoerd. Bij deze zijn reactie:

 

‘Unilever werd door de Reclame Code Commissie op de vingers getikt vanwege de slagzin “Becel. Al 50 jaar goed voor hart en bloedvaten”. De claim werd misleidend geacht.

 

NRC Next checkte de claim van Unilever dat Becel ProActiv de kans op hartziekten doet afnemen en beoordeelde deze als ongefundeerd. Voedselwaakhond Foodwatch reikte zijn jaarlijkse prijs, Het Gouden Windei, uit aan Unilever voor hun product Becel ProActiv als het meest misleidende product. En last but not least, wetenschappelijke publicaties komen tot de slotsom dat deze zogenaamde plantensterolen de cholesterolwaarden bij mensen slechts in geringe mate verlagen, maar dat er geen begin van een bewijs is dat daarmee het risico op hart- en vaatziekten afneemt.’

 

‘Veel ernstiger bij dat alles is dat er gerede twijfels bestaan over de vraag of deze plantensterolen op lange termijn schadelijke bijwerkingen hebben. Om die reden is Unilever door de Europese Unie gedwongen om op de verpakkingen van Becel ProActiv te zetten “mogelijk niet geschikt voor zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en kinderen onder de vijf jaar. Meer dan drie gram plantensterolen per dag dient niet geconsumeerd te worden.” Het staat in kleine lettertjes aan de zijkant van het kuipje en wie realiseert zich daarbij dat na drie à vier boterhammen al sprake is van een overdosering aan plantensterolen?

Eén ding is volstrekt duidelijk. Gezonde mensen met een normaal cholesterolgehalte zijn al helemaal absurd bezig als zij het dure Becel ProActiv gebruiken. Ook volgens de fabrikant is Becel ProActiv niet voor hen bedoeld en het bevordert op geen enkele manier de gezondheid. Wel stel je je bloot aan mogelijke bijwerkingen die schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. De Europese Unie besloot daarom dat op de verpakking moet staan “Becel ProActiv is niet bedoeld voor mensen die hun bloedcholesterolgehalte niet onder controle moeten houden”. Ondertussen eten alle gezinsleden rustig mee uit het kuipje.’

 

‘De samenwerking tussen de Hartstichting en Unilever is volgens de Hartstichting erop gericht om mensen te stimuleren hun gezondheid en welzijn te verbeteren. Een uit de lucht gegrepen bewering. De genoemde ‘Persoonlijke Gezondheidscheck’ is ontwikkeld in samenwerking met onder andere de Landelijke Huisartsenvereniging en het Nederlands Huisartsen Genootschap. Deze test (inclusief cholesteroltest) kost normaal € 24,95, maar is nu ‘gratis’ bij de aankoop van een 500 gram actieverpakking Becel ProActiv. Op het kuipje Becel ProActiv prijkt het rode logo van de Hartstichting. Unilever doneerde in 2010 een bedrag van € 225.000 aan de Hartstichting. De omvang van donaties in de jaren daarna zijn mij niet bekend.

 

De steun die de Hartstichting om haar moverende redenen verleent aan de marketing van Unilever komt in een vreemd daglicht te staan als men weet dat de Europese aderverkalking vereniging (EAS) en de Europese vereniging van cardiologen (ESC) de zorgen over plantensterolen onderschrijven. Kortom, een reclamestunt dus van Unilever die meelift met het medische imago van de persoonlijke gezondheidscheck.’

 

‘Conclusie: er is bij gebrek aan gegevens geen enkele plaats onder de zon voor Becel ProActiv. Gebruikers kopen voor veel geld een product dat geen bewezen bijdrage levert aan hun gezondheid. Zij lopen daarbij risico’s waarvan de omvang bij gebrek aan goed wetenschappelijk onderzoek niet bekend is. Plantensterolen zijn biologisch actieve stoffen die net als geneesmiddelen eerst onderworpen zouden moeten worden aan strenge toelatingsonderzoeken.’

 

 

 

Proeven van Nederlands beste wijngaarden

Geschreven door

 

Nederland is een commercieel wijnland in opkomst. Van Zeeland tot Friesland, van Zuid-Holland tot Limburg, overal gedijen de moderne rassen wijndruiven op wijngaarden met karakter. Twijfel aan de kwaliteit van de wijn van eigen bodem? In de business class van Neerlands blauwe luchtvaartmaatschappij schenken ze Zeeuwse wijn. Tijd voor een proefje van de beste wijngaarden van Nederland!

 

ZEELAND

De Kleine Schorre, Dreischor (Schouwen-Duivenland)

De wijnboeren in Dreischor stelden bij de keuze van hun druivenrassen één belangrijke voorwaarde. Hun wijnen moesten naadloos aansluiten op de Zeeuwse Zilte Zaligheden: mosselen, Oosterscheldekreeft, oesters, platvis, lamsoor en zeekraal. Een succes, want hun Schouwen-Druiveland Rivaner+, Schouwen-Druiveland Auxerrois+ en Schouwen-Druiveland Blanc+ worden inmiddels in de business class van de KLM geserveerd. Op de grond vindt elke zomer het wijnfeest van de Kleine Schorre plaats. Mét Zeeuwse wijnkoningin.

Informatie: dekleineschorre.nl

 

ZUID-HOLLAND

Wijngaard Bilderhof, Dordrecht

Sinds 2002 wordt er op het Eiland van Dordrecht wijn gemaakt. De Wijngaard Bilderhof ligt tegen de Zuidendijk aan. Zo zijn de druiven beschut tegen de koudere noorden- en oostenwind en vangen relatief veel zon. De temperatuur van de wateren van de nabije Nieuwe Merwede, Boven Merwede, Wantij en Hollands Diep maakt dat vooral in het voorjaar de vorst gematigd is. Geënt op de juiste onderstam gedijen diverse druivenrassen prima op de klei, zo blijkt. Wijngaard Bilderhof is de eerste wijngaard in Nederland met een gouden medaille voor zowel de witte (Cuvée 2012) als de rode wijn (Cuvée 2009). Uw wijnaankopen doet u in een 19e-eeuws voormalig pachtershuis voor werklieden.

Informatie: bilderhof.nl

 

LIMBURG

Wijngaard Sint Martinus, Vijlen

De zuidelijke wijngaarden van Sint Martinus zijn gelegen tussen de uitlopers van de Ardennen, vlakbij het drielandenpunt in Vaals. In 2016 is deze wijngaard voor de 2e keer uitgeroepen tot de beste wijngaard van Nederland en België. Bijna alle wijnen van Wijngaard St. Martinus zijn door de jaren heen ook bekroond met nationale en internationale prijzen. De speciale dorpswijn, Bergdorpje Wit, die alleen in Vijlen verkrijgbaar is, is er daar eentje van. Een verklaring voor het succes? Eigenaar Stan Beurskens studeerde niet alleen oenologie maar heeft daarnaast 20 jaar praktijkervaring in verschillende wijngaarden over de hele wereld in huis. Vanaf het terras van het wijndomein heeft u een adembenemend mooi uitzicht. Informatie: wijngaardmartinus.nl

 

FLEVOLAND

Wijngaard El Placer, Lelystad

In 2000 begonnen Johan Rippen en Lidwien Vos de Wael met de aanleg van een biologische wijngaard ten noorden van Lelystad. De gaarde ligt in de polder, maar toch redelijk beschut, vlak achter een groot bos.

 

El Placer (Spaans voor ‘plezier’ of ‘genot’) is een kleinschalig en innovatief bedrijf. Duurzaamheid staat zeer hoog in het vaandel. Zo werkt men met zonnepanelen, recycleerbare druivenzakjes en gaat de wijn, likeur en grappa in lichte flessen. Informatie: wijngaardelplacer.nl

 

OVERIJSSEL

Wijngaard Hof van Twente, Bentelo

Roelof en Ilse Visscher zijn in 2000 gestart met Wijngaard Hof van Twente. Mooi is dat de Hof als zorgboerderij functioneert. Het biedt dagbesteding en werkleerplekken aan mensen met een ondersteuningsvraag. Op het erf verwerken ze samen de druiven tot de Twentewijnen. Rode, witte en roséwijnen waarvan er een paar al prijzen binnensleepten. Informatie: twentewijn.nl

 

DRENTHE

Wijngaard Havelte

In 2005 plantten Peter en Winie Pels de eerste wijnplanten in Havelte. Daar maken ze sindsdien met veel liefde hun Havelter witte en rode wijnen en rosé. Tijdens een rondleiding kunt u mét glas wijn de kleine wijngaarde in. Aardig is het verhaal over de Nederlandse wijnbouw. De velden met cranberries zorgen voor mooie aanvullende producten zoals jam en ranja. Een nachtje overblijven in de Bed & Breakfast is een fijne optie.

Informatie: wijngoedhavelte.nl

 

GELDERLAND

Achterhoekse wijnbouwers

Opvallend veel agrariërs in de Achterhoek lieten zich begin jaren 2000 omscholen tot wijnboeren. Samen vormden ze de coöperatie Achterhoekse wijnbouwers. Hun druiven worden in een wijnkelder in het Winterswijkse Miste verwerkt en gebotteld. Wij werden helemaal verliefd op de wijnnamen Uutbloaz’n, Weerkomm’n en Goodgoan. Een aantal Achterhoekse wijnen behaalde nationaal en internationaal al prijzen. Daarbij zijn er heuse Achterhoekse wijngaardenroutes ontstaan. Een mooie fietsroute door het Achterhoekse coulisselandschap bijvoorbeeld (achterhoek.nl/routes/wijnroutes, mét interactieve kaart). Informatie: achterhoeksewijnbouwers.nl

 

FRIESLAND

Wijndomein de Heidepleats, Sint Nicolaasga

Friese wijn drinken op een statige kop-hals-romp boerderij uit 1884. Op Wijndomein de Heidepleats gebeurt het. De wijngaard met ruim 2.000 druivenstokken ligt te midden van bossen, boerderijen, weilanden, landhuizen, houtwallen en vaarten. Het levert zijn mooie Donia Grande-wijnen op: rood, wit en rosé. De Heidepleats is een ook duurzame veehouderij en kaasmakerij. Zo kunt u bij de wijn nog een heerlijk stukje Griene Tsiis (Groene Kaas) proeven. Informatie: wijndomein.deheidepleats.nl

 

EXTRA WIJNWEETJES

Wijnbouw in Nederland is niet alleen van deze tijd. De Romeinen waagden zich er al aan. Een groot verschil met toen zijn wel de druivenrassen. De witte en rode wijndruiven die nu in Nederland opgang maken zijn allemaal ontwikkeld om ook in de noordelijke contreien te floreren. Ze rijpen eerder en hebben een hoge valse meeldauwresistentie. Sinds 2014 worden de wijnen kritisch en onafhankelijk beoordeeld. De Stichting Wijn Instituut Nederland (WIN) voert elk jaar de Keuring van de Lage Landen uit.

 

Natuurlijk zijn er meer mooie wijngaarden dan we hier konden noemen. U vindt ze op de site van het Wijngaardeniersgilde (wijngaardeniersgilde.nl/wijngaarden). Voor de bezoektijden en activiteiten van de wijngaarden is het raadzaam hun eigen websites te raadplegen.

 

Nederland: De tien leukste cafés en restaurants te water

Geschreven door

 

Een bootervaring hebben zonder het ruime sop te kiezen. Het kan in Nederland op vele schepen waar u eenvoudig of heel chic kunt drinken en eten. Navraag onder een groep varende vrouwen leverde een mooie lijst met drijvende cafés en restaurantjes op. Op één na liggen de bijzondere boten allemaal voor anker. Geen zeebenen en toch schip ahoy!

 

SS Rotterdam, Rotterdam

De SS Rotterdam is het voormalige vlaggenschip van de Holland-Amerika Lijn. Geheel gerestaureerd ligt het nu nabij Hotel New York in de Rotterdamse haven. Het herbergt vele eet- en drinkgelegenheden. Topper is het Lido Terras. Het uitzicht over de Nieuwe Maas en de skyline van Rotterdam is adembenemend. Met een drankje in de hand kunt u ook nog lekker pootjebaden in het bewaard gebleven zwembad (nu 40 cm diep).

Informatie: ssrotterdam.nl

 

Chinees restaurant Sea Palace, Amsterdam

Dit drijvende pagodegebouw is een echte blikvanger. Het is een kopie op schaal van het populaire Jumbo Floating Restaurant in Hong Kong en ligt vlakbij Amsterdams Chinatown rond de Zeedijk. Het is een fijn adres voor dim sums. Dim sum betekent ‘een beetje hart’ in het Chinees. Vele Chinese Nederlanders vieren in Sea Palace hun bruiloft. Informatie: seapalace.nl

 

Grand Café Vlot, Leiden

Een boot met een moderne hoekige glasconstructie erbovenop. Dat is Vlot in Leiden. Of u nu binnen of buiten op het bootterras zit, u hebt altijd een goed zicht op het  Galgewater met zijn fraaie schuiten, houten brug en standerdmolen De Put. Het café is goed voor koffie met wat lekkers of een fijne, eenvoudige lunch. Dit Grand Café ligt in zijn totaal op het water, maar Leiden kent vele terrasjes op boten die bij cafés of restaurants aan wal horen. Zoals op de Nieuwe Rijn, rond de Koornbrug. Een uitstekend idee, vinden wij.

Informatie: vlotleiden.nl

 

’t Pannekoekschip, Leeuwarden

Nabij het centrum van Leeuwarden ligt aan de Willemskade een 43 meter lange tweemastklipper, een van de grootste klippers die ooit in Nederland gebouwd zijn. In het ruim hebt u zowel aan de bakboord- als stuurboordzijde oude luiken en karakteristieke patrijspoorten met zicht op het water. Met de voeten op de originele plankenvloer verorbert u verrassende pannenkoeken. Sommigen zijn vernoemd naar Friese legendes zoals Mata Hari of Grutte Pier. Informatie: pannekoekschipleeuwarden.nl

 

The Yachtclub, Lelystad Haven

Op deze moderne en gezellige woonboot aan de hoofdpier in Lelystad Haven zit u ’s zomers buiten op het terras en ‘s winters voor de open haard. Het menu kent genoeg variatie. Met de ‘wereldkaart’, vol buitenlandse hapjes, waant u zich in andere werelddelen. Maar een uitsmijter of broodje kroket kan ook. Heel verrassend zijn de wijnen van het Toscaanse wijndomein van Sting, u weet wel, de voorzanger van de Police!

Informatie: yachtclublelystadhaven.nl

 

Café-restaurant Pollux Pacific, NDSM kade, Amsterdam

Pollux Pacific is een voormalig opleidingsschip van de koopvaardij dat is omgetoverd tot een warm Indo-
Aziatisch restaurant. De keur aan Indonesische klassiekers en authentieke gerechten uit Aziatische windstreken, in combinatie met het nautische decor, voeren u beslist mee in oosterse sferen. Buiten hebt u een prachtig uitzicht over het Amsterdamse IJ. Leuk zijn ook het Botel (een hotelboot) en het oude schip van piratenradio Veronica nabij Pollux Pacific! Informatie: polluxpacific.nl

 

Pont 13, Amsterdam

Alleen van de geschiedenis van dit stalen restaurant wordt een mens al blij. Pont 13 is gebouwd in 1927. Tot eind jaren negentig werd het gebruikt voor het vervoer van voetgangers en motorvoertuigen over het IJ. Daarna transporteerde het nog even vracht. Nu heeft de veerpont een tweede leven als bar-restaurant aan de Haparandadam in het westelijk havengebied van Amsterdam. Een toplocatie voor lunch, borrel en diner. Eenvoudige, prettige kaart! Informatie: pont13.nl

 

De Saffraan, Amersfoort

Restaurantschip De Saffraan ligt aan de Kleine Koppel, in de stadshaven nabij het centrum van Amersfoort. De gerechten die de chef-kok hier uit de kombuis tovert, zijn haute cuisine. Het restaurant was zelfs jarenlang bekroond met een Michelinster. Hier eten is prijzig, maar nog altijd zo gewaardeerd dat u beslist een plaatsje moet reserveren. Het scheepsinterieur is modern en ruim, maar warm met natuurtinten en verse bloemen ingericht. U kunt een 5- of 7-gangen verrassingsmenu of à la carte zelf uw culinaire creaties kiezen. Een extra plus is de puike wijnkaart, inclusief een S.A. Brut de Zélande van wijngaard de Kleine Schorre (zie ons artikel over Nederlandse wijngaarden). Informatie: desaffraan.nl

 

Eetcafé Statenjacht, Utrecht

Dit bijzondere eetcafé treft u alleen ’s winters in Utrecht, want ‘s zomers is het 18e-eeuwse Statenjacht uit zeilen. De vaste terugkomplek is de Veilinghavenkade, nabij de Jaarbeurs. Het magnifieke schip is daar op de kant gebouwd. Het is een exacte replica volgens originele tekeningen uit 1746. Met prachtige kleuren en guirlandes! Het kleine knusse restaurantje serveert traditionele gerechten uit de oud-Hollandse keuken. De bemanning kookt en bedient, al met al een zeer huiselijke sfeer! Informatie: eetcafeutrecht.nl

 

MS de Jordaan, Amsterdam

Deze Amsterdamse kei komt wél van de walkant af. En hoe! Met zijn kanten gordijntjes, porseleinen prullaria en geraniums voor de ramen waan je je in een kitscherig Jordanees huis. Authentieke Hollandse stamppotten horen er natuurlijk bij. Hoogtepunt: de levensliederen van zangers die live meevaren. Inhaken en meezingen maar! U moet van zo’n volksfeestje houden, maar Amsterdamser kan niet. Informatie: msdejordaan.nl

Voedingshypes

Geschreven door

 

Na de feestdagen gaan veel mensen op dieet. Maar wat is verstandig? Veganistisch eten, het Paleodieet, glutenvrij eten, klei in de ochtend, wel granen, of nee, toch geen granen. De diëten en voedingsvoorschriften vliegen je de laatste jaren om de oren. Adviezen die elkaar soms ook nog eens tegenspreken. Wat kun je hier als hartpatiënt mee? Is het verstandig om zo’n dieet te volgen of juist niet? ‘Drastisch het roer omgooien, is hoe dan ook niet goed.’

 

Diëten komen en gaan..

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ‘Vroeger had je het Dokter Frank dieet of het Montignac dieet. Die diëten zijn weer vervlogen, je hoort er niemand meer over. De diëten die nu hip zijn, zullen net als andere diëten weer gaan. ‘Aan het woord is Inge de Kok. Ze is diëtiste in het Bravis Ziekenhuis en adviseert patiënten met een hartprobleem. Behalve op het gebied van hart- en vaatziekten heeft zij als aandachtsgebied voeding bij hartfalen (verminderde pompkracht van het hart). Ze begrijpt wel waar de hypes vandaan komen. In de laatste decennia zijn we steeds ongezonder gaan eten en minder gaan bewegen. ‘Vijftig jaar geleden werd er nog veel puurder gegeten. Men stond bijna twee uur per dag in de keuken. Nu is dat gemiddeld 15 minuten. Red jij dat? Ik niet, als ik een volwaardige maaltijd op tafel wil zetten. Daar zitten dus behoorlijk wat magnetronmaaltijden bij.’ En die kant- en klaar maaltijden bevatten vaak veel zout, suiker, verzadigde vetten en calorieën. Daarbij zijn we een stuk minder gaan bewegen. Niet voor niets worden onze leefgewoonten in verband gebracht met hart- en vaatziekten.

 

Mensen zijn op zoek naar hoe het dan wel moet. Vandaar dat de voedingsadviezen variërend van elke ochtend klei eten tot eten zoals de mensen uit het Paleoliticum deden of het schrappen van alle dierlijke producten je om de oren vliegen. Toch is het voor hartpatiënten nog meer dan voor anderen niet slim om zomaar zo’n dieet te gaan volgen. ‘Je kunt vaak niet ongestraft het roer omgooien,’ vertelt De Kok. Zo worden er door hartpatiënten bij het veranderen van eetgewoonten vaak vermoeidheid, lusteloosheid gemeld. Ook misselijkheid, darmproblemen of veranderingen van smaak kan voorkomen door interactie van voeding met medicijnen.’ Maar de meeste hartpatiënten willen wel graag weten hoe ze met hun voeding hun gezondheid kunnen verbeteren. Ze vragen vaak: ‘wat moet ik doen?’ vertelt De Kok.

 

Noten

Bij elk risicofactor op hart- en vaatziekten komt weer een ander voedingsadvies om de hoek kijken, legt ze uit. Maar er zijn voedingsmiddelen die helpen om hart- en vaatziekten te voorkomen.

 

Zo blijken vette vis, groente, fruit, noten (met name hazelnoten, walnoten en amandelen) en (ongezouten) pinda’s het risico op hart- vaatziekten (hartinfarct of angina pectoris) aantoonbaar te verminderen. De manier waarop de voeding werkt, is wisselend. De voedingsmiddelen hebben allen een ander effect, ze kunnen positief effect hebben op de bloeddruk, het cholesterol of op de mate van hartritmestoornissen. Ook kunnen ze beschermend werken op een beroerte. Specifiek gaat het dan over groente, fruit, (beperkte hoeveelheid) koffie, zwarte en groene thee, vis en voedingsvezel. Het is niet reëel alles direct aan te passen, maar ergens beginnen is een goede start.

 

Angst

Het helpt dus om te kijken naar de risicofactoren en daarop het advies over de voeding aan te passen. Wat De Kok behalve de persoonlijke adviezen in ieder geval belangrijk vindt is dat patiënten weer vertrouwen in hun lichaam krijgen. ‘De eerste maanden zijn mensen vaak angstig. Dan willen ze alles doen wat er mogelijk is om herhaling te voorkomen.’ Gelukkig zakt de angst erna vaak af en krijgen mensen weer vertrouwen en controle over hun lichaam. Bij hun partners en familie blijft de angst vaak wat langer hangen en zij proberen hun partner daarom op het rechte voedingspad te houden. ‘Maar angst is geen goede motivator,’ zegt De Kok.

 

Wat dan wel? De Kok: ‘Daarvoor moet je goed naar jezelf kijken en je afvragen wat voor jou een goede reden is om een voedingspatroon vol te houden. Over het algemeen zijn alle diëten die afwijken van het gemiddelde moeilijk vol te houden. Als je echt een zeer uitzonderlijk dieet volgt, is het moeilijker om uit te gaan eten of op een andere manier mee te doen. Het beste kan je dus een gezond voedingspatroon ontwikkelen. En zo de dingen te eten die anderen ook eten, maar dan op een gezondere manier. En om resultaat te bereiken moet je weten wat je wil en haalbare doelen stellen. En daarbij is een klik met de diëtiste heel belangrijk. Wees ook vooral open tegen hem of meestal haar als het niet goed gaat. Veel mensen zeggen dan de afspraak af, maar juist dan kunnen wij iets betekenen. Iedereen weet eigenlijk diep van binnen altijd wel wat hij of zij zou moeten doen om gezonder te worden, maar soms heb je iemand nodig die jou helpt om het vol te houden. Daar zijn wij voor.’

 

Alert op warmte

Geschreven door

 

Hartje zomer. De temperatuur loopt zo nu en dan aardig op. Heerlijk, mits het niet ‘te’ warm is. Extreme hitte is voor velen onprettig, vooral voor kwetsbare groepen zoals kinderen, ouderen en chronisch zieken. HartbrugReizen geeft u tips om de warme dagen zo plezierig mogelijk door te komen.

 

De zomer brengt veel plezier met zich mee, maar met de felle zon en hoge temperaturen schuilt het gevaar in een klein hoekje. Veel voorkomende klachten zoals concentratieproblemen en vermoeidheid, maar ook huiduitslag, zijn normalerwijs lichte verschijnselen die geen exceptionele beperkingen vormen in het dagelijks doen en laten. Een zonnesteek daarentegen is funest. Vandaar dat het belangrijk is om voorzorgsmaatregelen te treffen om het warme jaargetijde zonder ernstige gezondheidsproblemen door te komen; voorkomen is beter dan genezen.

 

Een zonnesteek

Het lichaam reguleert zelf de lichaamstemperatuur naar aanleiding van de desbetreffende omstandigheden. Wanneer het warm is, koelt het lichaam af door vocht af te voeren. Oftewel: zweten. Indien het lichaam vervolgens onvoldoende vocht binnenkrijgt, ontstaat er een tekort aan te verdampen vocht. Het gevolg hiervan is uitdroging (dehydratatie). Wanneer dit in de zon gebeurt, spreekt men van een zonnesteek.

 

Een zonnesteek is de medische benaming, dan wel verzamelnaam, voor symptomen die ontstaan na een te grote blootstelling aan extreme warmte in combinatie met uv-straling. Hierdoor is het lichaam niet meer in staat om de zogeheten constante lichaamstemperatuur (gemiddeld 37 graden Celsius) te reguleren. De lichaamstemperatuur stijgt uiteindelijk tot een gevaarlijke hoogte. In uiterste gevallen leidt een zonnesteek tot een levensbedreigende hitteberoerte. Vandaar dat bij het verliezen van het bewustzijn direct hulp ingeschakeld dient te worden. Veelvoorkomende eerste symptomen zijn: hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid.

 

Wat te doen wanneer er sprake is van een zonnesteek?

  • Een verkoelende douche nemen
  • Het lichaam van vocht voorzien door te drinken (geen alcohol!)
  • Onder toeziend oog van iemand in een koele omgeving rusten

 

Hulp dient ingeschakeld te worden wanneer de persoon in kwestie:

  • Onrustig en verward is
  • Blijft braken
  • Het bewustzijn verliest

 

Nationaal Hitteplan

Om (kwetsbare) inwoners van Nederland vanuit de overheid tegen extreme hitte te beschermen, is in 2007 een zogeheten ‘Nationaal Hitteplan’ opgesteld door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Hierin staan maatregelen (en tips) over hoe om te gaan met aanhoudend warm weer. Deze zijn bedoeld voor organisaties als Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD), het Nederlands Rode Kruis en brancheorganisaties die werken met mogelijk kwetsbare groepen.

 

Wilt u zelf in huiselijke kring ook op de hoogte zijn van alle ins & outs omtrent extreme hitte? Onderstaande tips helpen u er doorheen.

  • Drink iedere dag minimaal twee liter water. Tijdens extreme hitte is dit logischerwijs meer.
  • Beperk het gebruik van alcohol en cafeïne. Warmte zorgt voor een toename van de bloedtoevoer in de bloedvaten. Hierdoor wordt alcohol sneller in het bloed opgenomen en makkelijker door het lichaam verspreid. Daarnaast zorgt een verwijding van de bloedvaten voor een grotere kans op verbranding door uv-straling. Tevens werkt alcohol uitdroging in de hand vanwege het vochtonttrekkend karakter. Laatstgenoemde geldt ook voor cafeïnehoudende drankjes; deze zijn ook vochtafdrijvend.
  • Vervang koud water, door lauwwarme thee. De thermostaat in de hersenstam (hypothalamus) registreert de tijdelijke daling van de lichaamstemperatuur veroorzaakt door het drinken van koude vloeistoffen en zorgt voor een automatische tegenreactie; een stijging van de lichaamstemperatuur. Hierdoor krijgt u het uiteindelijk extra warm. Bij lauwwarme dranken is het effect tegenovergesteld. De lichaamstemperatuur verhoogt door de warmte tijdelijk en dat resulteert uiteindelijk in een automatische verlaging daarvan.
  • Eet voldoende groente en fruit. Zij bevatten water, vocht en zouten (én natuurlijk vitamines) die het lichaam kwijtraakt tijdens het transpireren. Fruit is bij uitstek ideaal om het vocht- en zouttekort aan te vullen. De watermeloen is de koploper in het lijstje van afkoelend fruit, maar ook andere fruitsoorten zoals suikermeloen, appels en bananen werpen hun vruchten af. Mango, aardbeien en frambozen eveneens, net zoals aardbeien, frambozen en blauwe en zwarte bessen.
  • Indien u op pad gaat of grote inspanning levert, doe dit in de ochtend- of namiddag. Houd tijdens de middag een siësta.
  • Draag lichtgekleurde kleding van katoen en linnen. Wit stoot hitte af en donkere kleuren nemen juist hitte op. Vergeet niet iets op het hoofd te zetten.
  • Zoek verkoeling. Maak regelmatig uw gezicht, hals en polsen nat. Een natte handoek in de nek, uzelf bespuiten met een plantenspuit en een voetbad werken ook verkoelend.
  • Neem een lauwwarme douche.
  • Huidoliën en make-up kunnen warmte vasthouden. Matig het gebruik hiervan. Tevens kunnen zij een allergische reactie veroorzaken in combinatie met uv-straling.
  • Houd naast uzelf, ook uw huis koel.
  • Het is belangrijk om de zon buiten te houden. Oftewel; houd zolang de zon schijnt ramen en deuren gesloten, evenals gordijnen, lamellen, blinds etc. Lucht pas na zonsondergang, maar pas op voor tocht.
  • Een ventilator houdt uw leefomgeving fris. Let wel op het vermijden van grote temperatuurverschillen. Dit is tevens van belang wanneer er sprake is van het gebruikmaken van een airco.
  • Elektrische apparaten verspreiden warmte. Schakel, indien mogelijk, zoveel mogelijk apparatuur uit. Denk aan televisie, laptop en lampen.
  • Vervang dekbedden en dekens door een laken en slaap indien mogelijk met een raam open.

 

 

Medicatie

Gebruikt u medicatie? Overleg met uw huisarts en/of apotheker in hoeverre extreme hitte van invloed is op uw medicijnen. Medicijnen, zoals plastabletten, kunnen uitdroging veroorzaken. Eveneens vragen laxantia en psychofarmaca om enige alertheid. Laatstgenoemden werken kalmerend waardoor de gebruiker bijvoorbeeld onbewust te weinig drinkt.

Voeding voor hartpatiënten

Geschreven door

 

Vraagt u zich af of u als hartpatiënt een bepaald dieet moet volgen? Hartbrug-Magazine zocht het voor u uit en sprak hierover met Karin Arkenbout. Zij is interventiecardioloog in het ‘Tergooi’ ziekenhuis in Blaricum en Hilversum.

 

Voeding is voor iedereen van levensbelang. Wanneer bij u een hartaandoening is geconstateerd, is afhankelijk van de hartziekte een evenwichtig dieet belangrijk. De juiste voeding zorgt er onder andere voor dat mogelijke nieuwe complicaties naar aanleiding van uw aandoening voorkomen of onder controle gehouden worden.

 

Krijgen hartpatiënten vanuit het ziekenhuis een speciaal dieet, dan wel eetpatroon mee?

‘Hartpatiënten worden bij ons in het ziekenhuis tijdens hun opname al geïnstrueerd over een gespecialiseerd dieetadvies naar aanleiding van hetgeen bij hen is voorgevallen. Wij zorgen er daarnaast voor dat alles in hun portfolio wordt geregistreerd.’

 

Kunnen hartpatiënten de nieuwe Schijf van Vijf aanhouden?
‘In principe kunnen hartpatiënten de Schijf van Vijf aanhouden. Immers, de schijf omvat een evenwichtig voedingspatroon. Wel is het zo dat hartpatiënten met bijvoorbeeld hartfalen extra aandachtsgebieden hebben. Denk aan het voedingsadvies om zout eten te vermijden.

 

Wat zijn verder specifieke aandachtspunten voor hartpatiënten omtrent hun voedingspatroon?

‘Voor hartpatiënten is het belangrijk om hun cholesterol laag te houden, vooral als iemand een hartinfarct heeft gehad. Hoe lager het cholesterol, des te minder kans op een hartinfarct. Er zijn alledaagse producten op de markt die pretenderen het cholesterol aanzienlijk te kunnen verlagen. Tevens is het belangrijk om te letten op het soort in te nemen vetten. Goede vetzuren zijn belangrijk. Hartpatiënten doen er goed aan om twee keer in de week vette vis te eten.’

 

Zijn er nog meer musts in het voedingspatroon van hartpatiënten?

‘Het allerbelangrijkste is om evenwichtige voeding te consumeren waarbij op het gewicht wordt gelet en daarmee de risicofactoren beperkt. Een beperkte calorie-inname is belangrijk, maar bewegen eveneens.’

 

Zijn er overduidelijke do’s & dont’s voor hartpatiënten?

‘Alle hartpatiënten dienen gezond te eten, maar wanneer iemand aan hartfalen lijdt, dan komen daar extra aandachtspunten bij. Zij horen bijvoorbeeld ook op hun vochtinname te letten. Een cardioloog kan in samenspraak met een internist aanwijzingen geven waar een patiënt op dient te letten. Een diëtist kan verder helpen met het opstellen van een voedingsplan.’

 

Waarom heeft u voor dit beroep gekozen?

‘Het hart staat centraal in het lichaam. Wanneer iets aan dat bijzondere orgaan hapert en men snel genoeg ingrijpt, red je mensenlevens. Dat heb ik altijd interessant gevonden. Het verbeteren van levens en al hetgeen wat daarbij komt kijken, spreekt mij aan. Vaak vinden mensen het lastig om goede gewoontes vast te houden – vooral na hartrevalidatie – en daarom hebben wij een nieuw programma opgezet waarbij de individuele aanpak centraal staat en per patiënt naar de verschillende behoeften wordt gekeken. Het is een samenwerking tussen verschillende afdelingen, zoals de fysiotherapeut en de verpleegkundige. Tegenwoordig is het contact met de verpleegkundige ook online te onderhouden en worden tips en aanwijzingen uitgewisseld. Uiteindelijk doen wij er alles aan om ervoor te zorgen dat mensen het leuk blijven vinden om te bewegen en gezonde voeding tot zich te nemen.’

Twijfels over ‘drank-raadgeving’ in Schijf van Vijf Advies alcohol wekt wrevel

Geschreven door

 

ROERMOND – Wat mag je eigenlijk nog nuttigen aan alcoholische versnaperingen? Waar doet men wel of niet verstandig aan, met het oog op de gezondheid? Biertje, jenevertje misschien? Als hartversterkertje. Eh… Wijntje dan…?!

 

De nieuwste editie van de Schijf van Vijf, dit voorjaar door voedingsexperts van het Voedingscentrum in Den Haag weer eens tegen het licht gehouden, is daarover erg duidelijk: ‘Geen alcohol!’, luidt nu het advies van het centrum. Alcohol is dus definitief in de ban bij de deskundigen, onder meer van Gezondheidsraad en Rijksinstituut voor Volksgezondheid (RIVM).

De argumenten die het Voedingscentrum hanteert zijn hoe dan ook helder: ‘Een hoog alcoholgebruik verhoogt de kans op beroerte en verschillende soorten kanker. Matig gebruik van alcohol laat zowel gunstige als ongunstige verbanden zien.’ En: ‘Geen alcohol drinken is het advies. Drink je wel wat? Dan adviseren wij om niet meer dan één glas op een dag te drinken.’

 

Een van die deskundigen is Martijn Katan, oud-hoogleraar voedingsleer aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. In zijn nieuwe boek ‘Voedingsmythes’ rekent hij af met de in zijn ogen hardnekkige volkswijsheid dat rode wijn goed zou zijn voor het hart. ‘Geen enkel bewijs dat dit zo is’, stelt hij onomwonden. ‘Dit hangt samen met de mythe over antioxidanten. Niet alleen de alcohol zou gezond zijn, maar ook stoffen uit de druivenschil die als antioxidant werken. Het was een van de voedingstheorieën die met het meeste enthousiasme werden ontvangen, maar uiteindelijk klopt het toch niet. Alleen wil de mythe maar niet dood.’

 

Al met al duidelijke waarschuwingen aan de ‘drinker’, geheelonthouding is dan ook de nieuwe norm.

De kritiek daarop is echter, sinds het verschijnen van dit advies, niet van de lucht. Vooral het door sommige critici als ‘bedillerig’ beoordeelde karakter van de Schijf van Vijf wekt wrevel. ‘Dit advies jaagt verantwoorde drinkers onnodig schrik aan’, stelden ‘per kerende post’ in NRC Handelsblad dr. Aafje Sierksma, directeur van het Kennisinstituut Bier (gefinancierd door Nederlandse Brouwers) en voedingsconsultant en voormalig alcoholonderzoeker bij TNO, dr. Henk Hendriks.

 

‘Behandel ons niet allemaal als alcoholist’, schrijft het tweetal. ‘Drink geen alcohol, of in ieder geval niet meer dan een glas per dag, adviseren zowel Voedingscentrum als  Gezondheidsraad. Wat bedoelen deze gezaghebbende instituten hiermee? Wel of niet drinken? Hoe dan ook heeft Nederland hierdoor in één klap de strengste alcoholrichtlijn van Europa. Maximaal twee glazen per dag, luidt het advies bij onze oosterburen. Verder weg, in de VS, staat het maximum zelfs op drie glazen.’

Actie leidt tot reactie! – Het Voedingscentrum reageerde onmiddellijk op de kritiek die het alcoholadvies in de Schijf van Vijf dreigt te ondermijnen. ‘Het Voedingscentrum jaagt geen schrik aan’, stelt dr. ir. Astrid Postma-Smeets, expert voeding en gezondheid van het centrum. ‘Het Voedingscentrum adviseert de burger zo eerlijk mogelijk op basis van de nieuwste stand van de wetenschap: feit is dat er steeds meer bewijs komt dat alcohol een schadelijke stof is.’

 

Toch, ondanks de stelligheid van al deze partijen, lijkt de wetenschap verdeeld. Want eind april 2016 verscheen het volgende medische nieuws waarmee het NOS Journaal groots uitpakte: ‘Rode wijn (en karnemelk) zijn goed voor onze darmflora’. Een studie, gepubliceerd in het alom hoog aangeschreven medische vaktijdschrift Science van de Groningse hoogleraar humane genetica, Cisca Wijmenga (Rijksuniversiteit Groningen). Zij stelt: ‘Karnemelk, chocolade en rode wijn zijn goed voor de verscheidenheid van onze darmflora. Volle melk en frisdrank juist niet.’

 

Wijmenga legde tegenover het Journaal uit dat er zich zo’n 100.000 miljard bacteriën in onze darmen bevinden, tien keer zoveel als het aantal eigen lichaamscellen. ‘Wat al die bacteriën doen, is grotendeels onbekend. Wel wordt steeds duidelijker dat ze een belangrijke rol spelen voor onze gezondheid.’

Ofwel, de stelligheid waarmee De Instanties zich nu tegen het gebruik van alcohol keren is misschien enigszins voorbarig. Want, om met professor Wijmenga te spreken: nog lang niet alles is bekend.

 

Wim Hendriks uit Wanroy, Noord-Brabant, is altijd zijn eigen weg gegaan, de weg van de gematigdheid. Nog niet lang geleden zei hij: ‘Doe alles met mate, niet roken en alleen bij het warm eten een glas rode wijn.’

 

Zó werd hij 107 jaar. Eerder dit jaar overleed hij, op de dag dat officieel de lente van 2016  begon. Als oudste man van Nederland. Op zijn ongekend hoge ouderdom was hij zelf niet eens zo trots, hij zag de betrekkelijkheid ervan. ‘Je kunt beter de jongste van het land zijn’, zei hij kort ervoor nog in zijn Brabantse krant. Vol levenslust was hij dan ook nog. Ten bewijze: in 2012 haalde hij nog het nieuws, toen hij na 85 jaar schadevrij autorijden zijn rijbewijs voor nog eens vijf jaar liet verlengen.

 

Eén glaasje wijn, het heeft Hendriks geenszins gedeerd. Wat de deskundigen nu ook beweren. ‘Elke dag een lekkere rode wijn. Eén glaasje maar…’ Hij heeft er zijn lange leven lang van genoten. Met mate… Dat natuurlijk wel!

 

Oudste man van Nederland (107 jaar) pleitte al voor matigheid

Light is niet altijd gezond

Geschreven door

 

Veel mensen denken dat ze gezond leven als ze voor light kiezen in plaats van suiker. Dat is echter maar zeer de vraag. Onze hersenen willen suiker proeven. Als dat niet gebeurt, willen ze compensatie. Dan wordt er extra getankt, meer gegeten, en kon het resultaat nog wel eens averechts werken.

 

Neurobioloog Paul Smeets heeft de afgelopen jaren heel wat onderzoek gedaan naar de effecten van lightproducten. Smeets doet onderzoek naar voeding en het brein bij het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht en Wageningen University & Research centre.

 

In 2006 promoveerde Smeets bij het UMC Utrecht of en in hoeverre het brein een onderscheid weet te maken tussen gewone suiker en light-zoetstof. De proefpersonen kregen een zoete drank voorgezet. ‘Wij ontdekten dat de hersenactiviteit in de hypothalamus, het gebied in de hersenen waar de energie-inname gereguleerd wordt, afneemt wanneer iemand een glucosehoudende drank drinkt. Dus een zoete drank met calorieën’, tekent Gezond Nu op uit de mond van Smeets. ‘Die lagere activiteit wijst op verzadiging. Na het drinken van een niet-zoete drank met calorieën of een (zoete) caloriearme drank met aspartaam bleef de activiteit in de hypothalamus gelijk.’

Hoe zit dat? Volgens Smeets zijn we genetisch geprogrammeerd om van suiker te houden. Suiker hebben we nodig als energiebron. Als we suiker nuttigen, treedt in de hersenen een beloningssysteem in werking. We krijgen een prettig gevoel dat ons aanmoedigt om door te gaan, aldus Smeets. Uit nader onderzoek in 2011 bleek dat de hersenen verschillend reageren als ergens suiker in zit of juist niet. We kunnen dus suiker en zoetstof van elkaar onderscheiden.

 

Bij proeven met ratten bleek bovendien dat de dieren de afname van suikerconsumptie gaan compenseren door meer te eten. Daardoor worden ze dikker. Of dat voor mensen ook zo werkt, is maar de vraag. ‘Het is nooit hard aangetoond dat zoetstoffen ons metabolisme op die manier verstoren’, zegt Smeets. ‘Ik vermoed dat het bij mensen niet gebeurt, omdat mensen die kunstmatige zoetstoffen nemen in hun dieet óók suikers binnen krijgen. Ons dieet is veel diverser dan dat van proefdieren. Ik denk dat daardoor de koppeling in de hersenen tussen de zoete smaak en suiker in het bloed voldoende in stand blijft om het metabolisme stabiel te houden.’

 

De vraag is dan, of we ‘dus’ afvallen van light frisdrank. ‘Op korte termijn wel’, zegt Smeets. Hoewel het natuurlijk altijd beter is om gewoon water te drinken als je gezond wilt afvallen. Desondanks is de light drank altijd beter dan de gezoete frisdrank, temeer omdat daarin vaak erg veel suiker zit.

 

Maar het lichaam reageert op de onthouding van suiker. Op de lange termijn gaat het lichaam compenseren. ‘Dat is trouwens niet alleen zo bij een dieet van lightproducten, maar bij álle diëten’, zegt Smeets in het blad. ‘Het lichaam denkt dat er voedseltekort is. Het gaat dus in de spaarstand wanneer je kilo’s verliest, want het weet niet wanneer er weer energie binnenkomt.’

 

Ons lichaam is niet in staat om te leren dat light producten ook verzadigen. Dat gaat er in ons brein gewoon niet in. Dat bleek uit een studie waaraan veertig studenten mee deden. Die kregen vier weken lang elke ochtend als ontbijt een drankje voorgezet dat wel of juist geen suikers (maar zoetstoffen) bevatte. ‘We verwachtten dat de hersenen konden leren dat de kunstmatige zoetstoffen minder verzadigen’, aldus Smeets. ‘Maar dat bleek niet zo te zijn. Het lijkt erop dat in weldoorvoede personen die af en toe iets zoets zonder suiker eten fysiologisch weinig gebeurt, deels dus vanwege de sterke link tussen zoet en calorieën. Dit is wél opeens relevante informatie voor je lichaam als je honger of echt een tekort hebt, bijvoorbeeld wanneer je ondervoed bent of op dieet. Dan heeft je lichaam opeens wel een voorkeur voor een drank met suiker boven een drank zonder suiker. Mijn hypothese is dus dat je lichaam inderdaad kan leren dat een product zonder echte suikers minder verzadigt, maar alleen wanneer je een tekort hebt.’

 

Kan ons brein een gezonde keuze maken?

De vraag of onze hersenen een gezonde keuze kunnen maken, is een lastige. Het antwoord neigt naar nee, blijkt uit onderzoek door Smeets. Hij wilde wel eens weten of en zo ja welke strijd er in onze hersenen gevoerd wordt als we moeten kiezen tussen pakweg een tompoes en een stuk fruit. ‘Wat bleek?’, zegt Smeets. ‘Die strijd wordt helemaal niet gevoerd. Wij constateerden bij de proefpersonen met een lijndoel geen enkele innerlijke strijd tussen goede voornemens op de lange termijn en beloning op de korte termijn. De hersenen kiezen automatisch voor lekker en calorierijk in plaats van voor gezond. Als je wilt afvallen, moet je het niet alleen hebben van je gezonde verstand’, concludeert de onderzoeker uit dit alles. ‘Je moet er vooral voor zorgen dat je gezonde leefstijl een gewoonte wordt.’

Vitamine D:  onmisbaar voor uw gezondheid

Geschreven door

 

Vitamine D is belangrijk voor een goede gezondheid en wordt steeds vaker in verband gebracht met hart- en vaatziekten. Maar niet iedereen krijgt er voldoende van binnen. Gelukkig is dat vrij gemakkelijk op te  lossen.

 

Stevige botten en tanden, dat willen we allemaal. Daarvoor is vitamine D essentieel. Deze vitamine heeft ons lichaam nodig om calcium uit voeding in het lichaam op te nemen. En dat hebben onze botten en tanden nodig om sterk te blijven. Gelukkig maakt ons lichaam een groot deel van de benodigde vitamine D zelf aan uit zonlicht; de belangrijkste bron van vitamine D. Ook zit de vitamine in onze voeding: vooral in vette vis, vlees en eieren. Daarnaast wordt het kunstmatig toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten.

 

Toch krijgt lang niet iedereen voldoende vitamine D binnen. In 2012 heeft de Gezondheidsraad daarom de normen voor vitamine D-inname aangescherpt tot 20 microgram per dag voor 70-plussers. Voor vrouwen van 50 tot 70 jaar, kinderen tot 4 jaar en mensen die onvoldoende in de zon komen, is dit 10 microgram per dag. Bij de kinderen verloopt de vitamine D-inname redelijk, maar van de ouderen gebruikt nog niet een op de vijf de aanbevolen vitamine D-supplementen, bleek vorig jaar uit onderzoek.

 

De reden waarom juist ouderen extra vitamine D moeten slikken, is omdat in de loop der jaren de capaciteit van het lichaam om zelf vitamine D uit zonlicht aan te maken vermindert. Daardoor neemt de botdichtheid af en lopen ouderen een grotere kans op botbreuken.

 

Hart- en vaatziekten

Botten en tanden zijn niet de enige reden om te zorgen voor voldoende vitamine D. Er zijn steeds meer onderzoeken die een vitamine D-tekort in verband brengen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Zo toonde een groot bevolkingsonderzoek in Denemarken aan dat een laag vitamine D-niveau een hoger risico geeft op ischemische hartziekten: aandoeningen van het hart die ontstaan door vernauwingen van de kransslagaderen rond het hart.

 

Ook speelt vitamine D een belangrijke rol in het immuunsysteem. En Duits onderzoek toonde aan dat vitamine D een ontstekingsremmend effect heeft bij congestief hartfalen, waarbij het hart het bloed niet meer rond kan pompen, waardoor de druk in de hartholten en het vaatstelsel toeneemt. Kortom: vitamine D is een onmisbare vitamine voor een goede gezondheid.

 

Toch is het niet slim om, voor de zekerheid, zomaar extra vitamine D-pillen te gaan slikken, gaf Lisette de Groot, hoogleraar Voeding van de Oudere Mens, onlangs nog aan in dagblad Trouw. ‘We weten nog te weinig over mogelijk schadelijke effecten van te hoge doses vitamine D’, zei zij. Ze adviseert daarom stellig om je te houden aan de adviezen van de Gezondheidsraad. ‘Die zijn gebaseerd op hard wetenschappelijk bewijs.’ Volgens De Groot vermindert de kans op botbreuken met 20 tot 30 procent als ouderen de geadviseerde dosering gebruiken.

 

Ga naar buiten!

Wie niet tot bovengenoemde groepen van kleine kinderen of 70-plussers behoort, kan meestal ook zonder supplementen toe. Een uitzondering geldt voor mensen met een (heel) donkere huidskleur, want een donkere huid maakt minder vitamine D aan dan een lichte huid. Ook voor hen dus het advies om dagelijks 10 microgram extra vitamine D te slikken.

 

Voor de rest van de mensen geldt: wie voldoende vitamine D-rijke voeding eet en voldoende buiten komt heeft meestal geen supplementen nodig. Dagelijks even in de zon is dus belangrijk, maar overdrijf het niet, want te veel zonnen verhoogt het risico op huidkanker. Een paar minuten zonlicht per dag is het beste. Op die manier vermijdt u schadelijke effecten door de zon en maakt het lichaam wel voldoende vitamine D aan. De huid laten verbranden is helemaal uit den boze.

 

Zonnen onder de douche

Niet iedereen komt er aan toe om voldoende buiten te zijn en in Nederland werkt de zon ook bepaald niet altijd mee. De vakantieappartementen van Hartpatiënten Nederland in Roermond en Scheveningen zijn sinds kort uitgerust met een Sunshower: een soort zonnebank voor onder de douche. De Sunshower zorgt voor een lage dosis UV-licht, waardoor het lichaam wordt gestimuleerd om vitamine D aan te maken.

 

Een minuut of vijf douchen bij de Sunshower is volgens de aanbieder voldoende om de dagelijkse aanbevolen dosis Vitamine D aan te maken in de winter, als in Nederland de zon zich te weinig laat zien. Dit zou ook blijken uit onderzoek van Sunshower zelf, in samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum, onder Delftse studenten.