Mijn gouden tip? Zoek niet naar gouden tips tegen stress

Geschreven door

Het fenomeen stress staat regelmatig in een kwaad daglicht, maar volgens Christiaan Vinkers, psychiater en hoogleraar Stress en veerkracht bij het Amsterdam UMC, is stress een heel normaal proces. Sterker nog: een stressvrij leven bestaat volgens hem niet. “Een stressreactie is heel dynamisch. Wel is het nodig om na stress weer te herstellen, en meestal gaat dat goed. Pas op het moment dat je stresssystemen constant aan blijven staan, keert het zich tegen je.”

Stress is onze aangeboren en min of meer automatische reactie op alles wat onze balans dreigt te verstoren. Dat kan een auto zijn die de hoek om komt scheuren als jij de straat oversteekt, maar kan ook chronisch zijn, zoals werk of financiële problemen. Ieder mens heeft een eigen stressorkest, oftewel een scala aan mechanismen om ervoor te zorgen dat hij niet uit balans raakt, vertelt Vinkers. “Dit heeft te maken met het stresshormoon cortisol, maar ook met adrenaline, hersennetwerken en hoe je je voelt en gedraagt. Ieder mens is anders en reageert dus ook anders op stress. Stress gaat trouwens heel ver terug. Zelfs de oude Romeinen hadden stress, alleen was er vroeger minder aandacht voor en bestond het woord ook nog niet.”

Risicofactoren

Hoe een mens met stress omgaat, is deels biologisch en genetisch bepaald. Daarnaast heeft het te maken met de mensen die je om je heen hebt, of er mensen zijn die van je houden, hoe je bent opgegroeid en factoren als werkstress. “Hoe je op stress reageert heeft te maken met jouw psychologische coping, dus hoe jij met problemen omgaat en of je iemand bent die van nature optimistisch is of snel piekert. Alle bouwstenen samen, je aanleg maar ook wat je hebt meegemaakt en waar je in het leven staat, bepalen wat voor soort muziek jouw stressorkest maakt. Het kan ook zijn dat je van nature minder goed tegen stress kunt, of chronische stress hebt. Iedereen heeft een punt waarop stress teveel kan worden. Dan is de emmer eigenlijk al vol en is er maar een druppel nodig om deze te doen overlopen. Dat is een risicofactor, net als jeugdtrauma’s en armoede. Daarnaast reageren mannen anders op stress dan vrouwen. Mannen kiezen vaker voor vechten of vluchten, oftewel de klassieke stressgevoelens, terwijl vrouwen vaak naar andere manieren zoeken om in balans te blijven.”

Een overbelast stressorkest

Stress heeft volgens Vinkers een imagoprobleem, maar het is lang niet altijd slecht en onlosmakelijk verbonden aan de mens en zijn leven. “Er wordt vooral over stress gepraat als het fout gaat of je je rot voelt, maar niet over alle duizenden keren dat je stressorkest is gaan spelen toen het nodig was en je je er niet bewust van was, en je er baat bij had. Stress is onvermijdelijk. De beroemde stressonderzoeker Hans Selye zei daarover: er is maar één manier om helemaal geen stress te hebben en dat is als je dood bent. Dat is volgens mij ook zo. Je hoeft niet bang te zijn voor stress, maar het is wel goed om erop te letten. Als je langdurige of hevige stress hebt, kun je er last van krijgen en heeft dat invloed op lichaam en geest. De emmer begint vol te raken en je krijgt daarvan signalen: je slaapt minder goed, bent geprikkeld of krijgt misschien wel buikpijn, rugpijn of hartkloppingen. Dat zijn allemaal rode vlaggen om je te laten zien dat je stressorkest écht onder druk begint te staan en je in actie moet komen. Je stressorkest heeft invloed tot in je kleinste haarvaatjes, en dus ook op hoe je hart en vaten en je immuunsysteem functioneren. Langdurige of heftige stress geeft meer risico op een scala aan ziekten in lichaam en geest: een depressie, psychose, verslaving, maar ook auto-immuunziekten, hoofdpijn, overgewicht of hart- en vaatziekten. En als je al een slechte hartconditie hebt, kan stress net de trigger zijn die zorgt voor een hartaanval.”

Signalen

De meeste mensen leren hun stressorkest door de tijd heen kennen. Ze weten wat ze voelen als ze gestrest zijn, ook al is er niet altijd ruimte om er op dat moment bij stil te staan of er wat aan te doen. “Je lichaam geeft vaak voor jou herkenbare stresssignalen. Als je je normaal gesproken op een bepaalde manier voelt of gedraagt en ineens is dat anders, dan kan dat een potentiële rode vlag zijn. Probeer er dan echt even bij stil te staan en te kijken of er redenen aan te wijzen zijn die maken dat je je gestrest voelt. Wees je bewust van de signalen en leer je eigen stressorkest kennen. Kijk wat je eraan kunt doen en praat erover. Veel mensen worstelen er zelf mee, houden het voor zich, maar dat maakt het alleen maar moeilijker.”

Gouden tips

Volgens Vinkers zijn mensen van nature heel veerkrachtig en goed in staat om met stress om te gaan. Daarom mag je best vertrouwen op je eigen veerkracht, zegt hij. “Mijn gouden tip? Zoek niet naar gouden tips tegen stress. Mensen hopen altijd op tips, maar wat ga je dan zeggen? Goed eten, goed slapen en bewegen? Wanneer je stressorkest onder druk staat omdat je relatieproblemen hebt en er wordt gezegd dat je mindfulness moet gaan doen, is dat geen oplossing voor je problemen. Of wanneer je manager je enorm onder druk zet op werk, is hardlopen dan de oplossing? We moeten af van one size fits all oplossingen die niet van toepassing zijn op de persoon van wie het stressorkest onder druk staat. Wees daarom ook kritisch op algemene stresstips. Iemand die jou of jouw situatie niet kent, kan moeilijk zeggen wat jou specifiek helpt om stress te verminderen. Uiteindelijk ken jij jezelf het beste. Kijk aan welke instrumentengroep jij wat moet doen om je stressorkest in periodes van stress onder controle te krijgen.”

Waarom brengt HPNL dit onder de aandacht?

Wij willen onze lezers zo breed mogelijk van nuttig informatie voorzien en op die manier de samenleving transparanter maken. Dat behoort tot onze doelstelling. Wij helpen daarbij. Onafhankelijk en objectief. Helpt u ons? Wij helpen u.

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Daan van Eijndhoven (DigiDaan)

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Een goede nachtrust

Geschreven door

’s Avonds in bed kruipen om de volgende dag fris en fruitig wakker te worden. Slaap is essentieel om je overdag lichamelijk en geestelijk fit te voelen. Maar hoe werkt een goede nachtrust? Wat als je de slaap niet kunt vatten? Paul Hendriks, longarts-somnoloog bij Isala Zwolle en Pauline van Hirtum, longarts-somnoloog bij Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe in Heeze/Breda, leggen het uit.

We brengen een groot deel van ons leven slapend door. Volgens Van Hirtum is dat maar goed ook. Slapen zou namelijk belangrijk zijn voor lichamelijk herstel, ons geheugen en het verwerken van emoties. Maar wat gebeurt er als je in slaap valt? “Eerst kom je in een lichte slaap. In deze fase heb je meer kans wakker te worden van bijvoorbeeld geluiden dan in de volgende fase: de diepe slaap. Hierin zijn de ademhaling en hartslag rustig. De hersenen gebruiken weinig energie. Dat energiegebruik wordt hoger in de REM-slaap. De fase waarin je meer gaat dromen.” Deze cyclus duurt volgens Van Hirtum negentig tot honderdtwintig minuten en herhaalt zich vier tot vijf keer per nacht. Hoeveel slaap je nodig hebt, verschilt per persoon. “Sommigen hebben aan zes uur genoeg, anderen hebben negen tot tien uur nodig. Voor volwassenen ligt het gemiddelde tussen de zeven à acht uur.” Maar wat als je ’s avonds wakker ligt?

Slechte nachtrust

Volgens longarts-somnoloog Hendriks is een goede slaapcyclus heel belangrijk. Als je niet goed slaapt, kun je volgens hem prikkelbaarder zijn, een mindere concentratie hebben en je somber voelen. “Ook kun je hierdoor overdag vermoeid zijn. Dat is vervelend als je bijvoorbeeld hartfalen hebt. Je hart pompt dan al minder bloed rond dan normaal, waardoor je vermoeid bent. Slaap je slecht, dan wordt die vermoeidheid versterkt.” Slecht slapen kan volgens Hendriks een psychische oorzaak hebben. Je ligt bijvoorbeeld te woelen vanwege zaken op je werk of privéomstandigheden. “Die gedachten neem je ook mee tijdens het slapen, waardoor je ’s nachts meerdere keren wakker kunt schrikken. Zo wordt de kwaliteit van je slaap minder.” Een goede nachtrust begint dus bij ontspanning. Hendriks raadt aan een uur voor het slapengaan de werklaptop dicht te klappen. Ontspanningsoefeningen, zoals zorgen van je afschrijven, zijn hierbij belangrijk. “Maak je hoofd leeg. Hoe je dat doet, is voor iedereen anders. Goed is om daarbij fel licht te dimmen, want dat stimuleert het gevoel van wakker te moeten zijn. Leg je telefoon dus weg.” Bij sommige hartpatiënten schuilt er volgens Van Hirtum echter ook een fysieke aandoening die kan leiden tot vermoeidheid: obstructief of centraal slaapapneu.

Slaapapneu

Bij obstructief slaapapneu vernauwen volgens Van Hirtum de bovenste luchtwegen herhaaldelijk tijdens het slapen. Hierdoor gaat er op deze momenten minder lucht naar de longen. “Bij centraal slaapapneu gebeurt dit ook, maar dan zit de oorzaak niet in de bovenste luchtwegen. De ademhaling wordt dan minder goed aangestuurd. Bij beide typen slaapapneu kan het zuurstofgehalte tijdelijk dalen. Door slaapapneu kun je klachten krijgen als slecht slapen, niet uitgerust wakker worden en slaperigheid overdag.” Volgens Hendriks ervaart echter niet iedereen met slaapapneu deze klachten. “Vanwege de hartproblemen die je hebt, ben je vaak al extra vermoeid. Heb je hier ineens meer last van, dan denk je misschien: het ligt vast aan mijn hart. Dat is dus niet altijd zo.” Een sluimerende aandoening. Al zijn er naast vermoeidheid volgens Hendriks nog een aantal andere symptomen waaraan je slaapapneu kunt herkennen. Zo word je bijvoorbeeld vaker wakker om te plassen. Je partner kan daarnaast opmerken dat je snurkt of soms stopt met ademhalen. Vermoed je dat je slaapapneu hebt? Dan kan een plastic snurk of anti-snurkbitje volgens Hendriks helpen. “Een beademingsapparaat is ook effectief. Dat blaast lucht naar binnen, zodat je weer vrij kunt ademen.” Daarnaast hebben de longarts-somnologen ook algemene tips waarmee je de kwaliteit van slaap kunt bevorderen.

Beter slapen

’s Avonds nog een kopje koffie of glaasje cola? Dat kun je volgens Hendriks en Van Hirtum beter niet doen. Cafeïne houdt je namelijk wakker. “Daarnaast kun je beter voor het slapengaan niet te veel eten”, adviseert Hendriks. “Je maag is dan te druk met het verwerken hiervan, waardoor je moeilijker in slaap valt.” Het tijdstip dat je gaat slapen, heeft volgens Hendriks weinig invloed op de kwaliteit van slaap. “Het gaat erom dat je het aantal benodigde uren slaap haalt en deze niet overschrijdt. Want dan krijg je een lui gevoel.” De gouden regel? Rust, reinheid en regelmaat. “Slaap op vaste tijden in een donkere, geventileerde ruimte zonder prikkels”, aldus Van Hirtum. “Dat kan bijdragen aan een goede nachtrust.”

Tekst: Julia Kroonen
Beeld: HPNL

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Zoek iets wat bij je past als je wilt (want moet) afvallen

Geschreven door

Veel mensen zijn te dik, te vet om preciezer te zijn. Juist dat te vet zijn veroorzaakt problemen. Zoals suikerziekte. Dan zijn er slimme fabrikanten die daarvoor medicijnen ontwikkelen, waarmee je de teveel ingenomen suiker snel weer uitplast. “Bizar”, vindt cardioloog Remko Kuipers. Hij gaf er dinsdagavond een webinar over, in samenwerking met Hartpatiënten Nederland.

Afvallen is belangrijk, als je te dik bent. “Maar ga dan niet rennen, als je 110 kilo weegt”, zei Remko. “Begin dan met iets wat bij je past. Bijvoorbeeld meer slapen. Ook daar val je van af. En slapen werkt goed tegen de stress, die slecht is voor het hart. In plaats van te gaan rennen om af te vallen kun je dus beter beginnen met eens goed te gaan slapen.

Voortrekker

Remko begon zijn carrière met een opleiding tot apotheker. Dat is hij ook geworden. Daarna ging hij onderzoek doen naar evolutionaire geneeskunde. Zeg maar bekijken wat de oermensen aten, de prehistorische jagers en verzamelaars dus, en wat er sindsdien aan het voedingspatroon is veranderd. Vervolgens werd hij arts en uiteindelijk cardioloog met als aandachtsgebied preventie. “Dat is een nog ongeboren kindje”, zei hij. “Ik ben een van de voortrekkers daarvan.”

Want de meeste, of bijna alle, cardiologgen lijken nauwelijks geïnteresseerd in preventie. Ze hebben vooral geleerd om pillen voor te schrijven. “Ik loop te ver voor de troepen uit”, denkt Kuipers. “Ik moet soms heel ver achterom kijken om nog iemand te zien. Mijn vakgebied is in de huidige gezondheidszorg (een schadeverzekering) helaas moeilijk te implementeren.”

Een legio medicijnen

“Er zijn mensen die speciaal voor mij komen. Ze zoeken mijn ervaring op over aanvliegroutes naar gezond leven, en hoe je iemand kunt beïnvloeden om dat te bereiken. De meeste cardiologen hebben niks geleerd over leefstijl. Ze kennen de toepassing van legio medicijnen, maar hebben slechts één oneliner over leefstijl geleerd: minder eten en meer bewegen. That’s it.”

Fastfood

In ons land is veel mis waar het gaat om voeding. Kuipers wijst op de volgens hem “vreselijke reclames voor ongezonde voeding.” Want vrijwel alles wat uit een pakje komt is on- of tenminste minder gezond, zei hij. Want bij bewerking worden vaak ongezonde stoffen toegevoegd (geur-, smaak, kleur- en conserveringsstoffen) en gezonde actief of passief verwijderd (vezels, vitaminen, mineralen) waardoor bewerking er bijna altijd toe leidt dat een product minder gezond wordt.

“Zeker de ziekste mensen zouden moeten proberen te stoppen met fastfood eten. Te vaak zie ik juist mensen met overgewicht drie keer per dag naar de Macdonalds gaan. Om uiteindelijk de puntjes op de i te zetten kan het daarna ook nuttig zijn om minder granen en zuivel te consumeren. Want ook die zijn niet zo gezond als groente en fruit, waar vrijwel elke Nederlander te weinig van eet. Granen en zuivel staan weliswaar in de Schijf van Vijf. Maar die is ook ingegeven door lobby en overbevolking (de noodzaak om een wereldbevolking van 8 miljard mensen te voeden).

“Er zou ook minder btw moeten worden geheven op groente en fruit. Het is slap dat de politiek daarin geen stappen maakt. En er moet een suikertaks komen. En dat mag pijn doen, want pas dán gaan mensen nadenken. Pas dan zullen ze wellicht een appel kopen in plaats van een blikje cola.

Koolhydraatarm

Wees ook voorzichtig met koolhydraatarm of keto eten. Dat kan slecht zijn voor de darmflora, want die leeft van vezels. Een van de deelneemsters aan het webinar liet ook weten dat bij haar het prikkelbare darmsyndroom (PDS) ontstond na het langdurig volhouden van een dieet dat koolhydraatarm was.

Suiker

“Het gaat om de vraag hoe snel suiker wordt opgenomen in het bloed”, zei Remko. “Suikers uit groenten en fruit worden maar langzaam opgenomen, uitgesmeerd over een langere periode. Ga je echter witte pasta, aardappelen of frisdranken nuttigen, dan wordt de suiker snel in het bloed opgenomen. Dat veroorzaakt een piek van suiker, waarop de alvleesklier razendsnel gaat overreageren, en dat kan zorgen voor een ‘compensatoire’ hypo, ofwel weer een hongergevoel, en zo blijf je maar eten en dikker worden. Bovendien zijn die pieken giftig, verhoogde suikerwaarden leiden tot hart- en vaatziekten en kanker.”

Red Bull

“Redbull kan hartritmestoornissen veroorzaken. Bovendien zit het zo vol suiker en andere stoffen dat het rampzalig is voor het glazuur van je tanden. Frisdrank voegt ook helemaal niks toe een je gezondheid: het zijn suikerbommen. Als je suikerhoudende frisdrank drinkt jojo je qua bloedsuikerspiegel heen en weer tussen overmatige calorie-inname en hypo’s. Je kunt beter eiwitten en vet eten, ook als snack.

Ook denken veel mensen dat een glaasje appelsap of sinaasappelsap erg gezond is. ‘Helaas’, aldus Kuipers. “Een appel is gezond, maar ga je die uitpersen, dan verdwijnen de vezels en hoef je niet meer te kauwen. Ofwel: je fruit wordt snoep, en je krijgt alsnog die ongezonde suikerpiek in je bloed. Het gezondheidseffect van de vrucht is dan misschien wel helemaal tenietgedaan.”

Olijfolie – en niets anders

Kuipers waarschuwde tijdens het webinar ook voor zonnebloemolie, pindaolie en sla olie. Daar zit teveel Omega-6 vet in, en we hebben vaak al teveel omega-6 in ons bloed, waardoor we het risico op hart- en vaatziekten vergroten. “De gezondere keuze is olijfolie”, aldus Kuipers. “Gebruik geen andere olie!”

Verder zei hij dat je niet teveel brood moet eten. “En smeer er niet teveel op, liefst geen boter. Dat levert alleen maar extra calorieën op. En áls het echt moet, gebruik dan in ieder geval zo min mogelijk want geen enkele boter is in feite gezond.”

Hij waarschuwde herhaaldelijk voor overgewicht. “Dan stapelt zich steeds meer vet in de lever en de alvleesklier op, wat uiteindelijk leidt tot suikerziekte.” Afvallen is het devies. Minder eten, maar vooral anders en minder vaak eten, meer bewegen, maar dan op jouw manier, geen calorieën drinken, voldoende slapen, stress-reductie en het onderhouden van sociale contacten. Al die factoren dragen bij aan een gezonde leefstijl en helpen bij afvallen.

Alcohol

Is alcohol een risico? Ja en nee. Wie een enkel glaasje per week of zelfs per dag drinkt hoeft zich niet teveel zorgen te maken over hart- en vaatproblemen. Hooguit over het extra risico op kanker. Dat dan weer wel. Maar veel andere factoren zijn veel gevaarlijker voor het hart en de vaten, weet Remko. Zoals je cholesterol, suikerziekte, roken, luchtvervuiling, stress, te weinig slaap, te weinig beweging. Alcohol valt bij deze factoren in het niet, zei hij dinsdag.

”De crux is: we moeten medicijnen proberen te vervangen door een gezond leven. Als je bijvoorbeeld flink afvalt, kun je met heel veel van je medicijnen voor bijvoorbeeld suikerziekte en een hoge bloeddruk stoppen”, noemde hij als voorbeeld uit een artsenpraktijk. “Pillen zijn vaak niets anders dan het behandelen van onze ongezonde leefstijl. Een nieuw suikermedicijn is er bijvoorbeeld op gericht om de suiker die je teveel eet, snel weer uit te plassen. Een ander op het remmen van onze eetlust. Een soort ‘castratie van je eetlust.’ We lossen de ene hoofdzonde (gula) op met een andere (acedia). Dat is toch waanzin! Bizar!”

Elektrische fiets

Kijk ook eens wat meer naar de verhouding tussen vet en spieren, zei hij. “We hebben bijna allemaal spiertekort (sarcopenie). We zitten teveel en bewegen te weinig. Een tekort aan spieren leidt ook tot suikerziekte. Daarom is het bijvoorbeeld best zorgwekkend dat zoveel jonge mensen op elektrische fietsen rondrijden.”

Boeken

Kuipers schreef twee boeken over zijn bevindingen: Oerdieet en Oergezond (hier te bestellen). Aanraders voor wie gezond wil (gaan) leven!

 

 

 

Zin in een leuk en bijzonder uitje?

Geschreven door

Regelmatig besteden wij vanuit Hartpatiënten Nederland aandacht aan een gezonde leefstijl. Een belangrijke pijler voor gezonde leefstijl is voeding. Ook hierover kunt u veel lezen in HPNLmagazine en ook op www.hartpatienten.nl

Behalve dat wij er veel aandacht aan besteden, organiseren wij incidenteel zogenaamde ‘ledendagen’. Tijdens zo’n dag leggen wij met veel passie uit hoe mensen op eenvoudige wijze meer grip op hun gezondheid kunnen krijgen. Zo is er binnenkort een leuke kookworkshop. Er zijn nog een paar plaatsen vrij. Klik hier voor meer informatie. 

In het kader van gezonde voeding, hebben wij ruim een jaar geleden Kuusj in de schijnwerpers gezet. Dit deden wij omdat steeds vaker uit onderzoeken blijkt dat gezonde vetten goed zijn voor onze gezondheid. Maar welk soort vlees behoort tot gezonde voeding? Waar komt het vandaan? Hoe worden de dieren behandeld? Welke voeding krijgen ze? Worden ze met hormonen behandeld? Hoeveel ruimte hebben de beesten?

Bij het, in een prachtig stukje Zuid Limburg gelegen Kuusj, draait alles om het welzijn van de Kuusje, oftewel varkens op z’n Limburgs. Eigenaren en koppel Amy en Joshua hechten veel waarde aan een vrij en gelukkig leven voor hun dieren en doen er dan ook alles aan om ze dat te geven.

Volgens hun horen Kuusjes te leven in natuurlijke vrijheid. Naast het feit dat ze zo een gelukkig leven leiden ontstaat er vlees van zeer hoge kwaliteit. Inmiddels hebben ze de mogelijkheid om alles van ‘zaadje tot karbonaatje’ in eigen beheer te doen. Ze verwerken hun vlees in de eigen slagerij.

Naast het hoeden van hun varkens en de verwerking van het vlees, hebben Amy en Joshua nog een aantal bezigheden. Zo begeleiden ze jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt en doen ze samen met hun alle dagelijkse werkzaamheden. In het seizoen worden sinds kort ook verschillende arrangementen op de hoederij georganiseerd.

Onlangs was ik, samen met een collega, te gast bij ‘Koake mit Kuusj’. Het was een onvergetelijke ervaring, het was een ware eyeopener. Gewoon door de kennismaking met de kuusjes, de zeugjes, de rondleiding, de uitleg etc. Het eten smaakte zoals het vele jaren geleden smaakte. Zowel het heerlijke varkensvlees als ook de eerlijke verse groente uit eigen moestuin. Het smaakte gewoon zoals eerlijk eten behoort te smaken. Tel daarbij de schitterende omgeving in het mooiste stukje van Limburg op en je dag kan niet meer stuk. In een woord: geweldig! Wij maakten er een filmpje.

Omdat wij u ook in de gelegenheid willen stellen om met mensen als Amy en Joshua en gelijksoortige initiatieven kennis te maken, zijn wij momenteel bezig met de voorbereidingen van een heel bijzondere reis naar Zuid Limburg en België. Behalve een Kuusj evenement hebben wij dan nog een aantal andere unieke excursies voor u in petto.

Kunt u niet wachten op onze georganiseerde reis of geeft u er de voorkeur aan om op eigen gelegenheid Kuusj te leren kennen? Dat kan natuurlijk ook. Op dit moment zijn er nog een enkele plekjes vrij bij een paar arrangementen. Komt u van ver en wilt u in de buurt overnachten? Er zijn genoeg leuke hotels in de regio.

Nieuwsgierig en zelf kennismaken met Kuusj? Boek dan snel, want er is veel belangstelling.

‘Koake mit Kuusj’: Klik hier voor meer informatie.

‘Kuusj Safari incl. proeverij’: Klik hier voor meer informatie.

Wilt u meer lezen over gezonde voeding en vet? We hebben een paar interesseante artikelen erover geschreven:

https://www.hartpatienten.nl/nieuws/vet-is-het-nu-goed-of-slecht/

https://www.hartpatienten.nl/nieuws/koolhydraten-lijken-schadelijker-voor-gezondheid-dan-vetten/

https://www.hartpatienten.nl/nieuws/vet-en-cholesterol/

Unieke kookworkshop met Donna & healthy chef Iris

Geschreven door

Iris (Greentwist) is healthy chef, kookdocent en holistische gezondheidscoach. Donna is bij donateurs van Hartpatiënten Nederland o.a. bekend door haar kookvideo’s. Beiden delen dezelfde passies: liefde voor koken en eten, én mensen te leren over gezondheid. Met als doel: anderen optimale gezondheid laten ervaren.

Wij bieden u de kans om een heerlijke, en vooral gezonde, maaltijd te bereiden. Voor alles wordt gezorgd: wij nemen alle verse ingrediënten mee die we samen met u gaan bereiden. Ook wordt u bijgepraat over alles wat met gezond eten en leven te maken heeft.

Tijdens deze gezamenlijke kook- en eetworkshop kunt u Donna en Iris alles vragen wat u altijd al had willen weten over voeding en leefstijl.

Uiteraard is dit meer dan alleen gezond koken en eten. Het is een gezellig dagje uit en je wordt er slimmer van! Je gaat naar huis met een goed gevulde maag, een voldaan gevoel en, wie weet, nieuwe vriendschappen.

Meer weten over gezond eten bereiden en een goede leefstijl nastreven? Doe dan mee.
Reageer snel: het aantal deelnemers is zeer beperkt. Bel: 085 081 1000

Kosten donateurs: vriend(in): € 35,00; abonnee € 30,00; Supporter: gratis. (donatie upgraden mag).
Kosten niet donateurs: € 50,00 (of wordt óók donateur)

Datum: donderdag 26 oktober 2023

Locatie: Vondellaan 174 te Utrecht. Aanvang: 11.00 uur. Einde: 16.00 uur. Bereikbaarheid: station Vaartsche Rijn of parkeergarage Vaartsche Rijn.

‘Super kookworkshop gehad! Ze hebben enorm veel kennis van voeding en wat dit doet met je lichaam. Veel geleerd. Aanrader voor iedereen!’

Wees lief voor uw lichaam

Geschreven door

Je bent wat je eet: helemaal letterlijk hoeven we dat natuurlijk niet te nemen, maar de filosofie achter deze uitdrukking is zeker de moeite waard. Personal trainer en lifestylecoach Radmilo Soda legt uit hoe belangrijk voeding is voor een optimale gezondheid, en waarom hartpatiënten er goed aan doen om een evenwichtig voedingspatroon aan te houden.

Alles wat we tot ons nemen, heeft in meer of mindere mate effect op ons lichaam. Hoe dat zich uit, verschilt per persoon. De één heeft natuurlijk meer aanleg om wat voller te worden dan de ander, en waar de één fluitend een reep chocola naar binnen kan werken en tegelijkertijd een stralende huid heeft, krijgt de ander al een puistje als-ie alleen maar naar de verpakking kijkt. Toch zijn de wetten van een gezond en gebalanceerd voedingspatroon universeel. Want hoe stralend die huid ook blijft na zes repen chocola, dat betekent niet dat een dergelijke dagelijkse hoeveelheid zoetigheid voor die ene persoon ook goed is.

Alles hangt samen

“We weten dat voeding ons immuunsysteem beïnvloedt, onze mentale gezondheid, het herstellend vermogen van ons lichaam, de hormoonhuishouding, onze spieren en nog veel meer”, vertelt Radmilo Soda. “Kortom: ons totale systeem is afhankelijk van de hoeveelheid en de kwaliteit van onze dagelijkse voedselinname.” Dat werkt, logischerwijs, twee kanten op. Voldoende vitaminen, mineralen, goede vetten en bouwstoffen hebben een onomstotelijk positief effect op de gezondheid. Maar andersom kan ‘verkeerde’ voeding ook grote invloed hebben op bijvoorbeeld het hart, de bloedvaten en het cholesterolgehalte. “Aanleg en genen spelen natuurlijk een rol als je kijkt naar het risico op hart- en vaatziekten en hartinfarcten, maar er is ook een heel duidelijke relatie met voeding. Zo kan verkeerde voeding zorgen voor het dichtslibben van de aderen en een stijging van het cholesterolgehalte, waardoor de bloeddruk omhooggaat. Dat kan weer leiden tot een hartinfarct. Bewust bezig zijn met voeding is dus essentieel, zeker voor hartpatiënten.” De grootste boosdoeners voor de aderen zijn voedingsmiddelen die rijk zijn in calorieën en verzadigde vetten, legt Soda uit. “Wanneer je veel van dit soort voedsel eet en daarbij ook nog weinig beweegt en regelmatig veel alcohol drinkt, kan dat behoorlijke schade toebrengen aan het hart- en vaatsysteem.”

Bewuste keuzes

Soda adviseert daarom om bewuste keuzes te maken en te zorgen voor een divers palet aan goede voedingsstoffen. Ten eerste, zo stelt hij, is het verstandig om veel voedsel te eten dat gezonde vetten bevat. “Denk hierbij aan olijfolie, noten en avocado. Daarnaast is omega 3 heel belangrijk, idealiter twee keer per week. Dat zit in veel vette vis zoals haring, makreel en zalm.” En het lijkt misschien vanzelfsprekend om voldoende groenten en fruit te eten voor een gezond leven, maar Soda stipt het toch nog even aan. “Vaak zeggen mensen: 200 gram groenten per dag. Nou, van mij mag dat wel 300 gram zijn. Let erop dat je seizoensgroenten neemt, die zijn goedkoper en duurzamer, omdat ze niet van ver hoeven komen. Zorg er bovendien voor dat je veel peulvruchten eet: die zijn rijk aan vitaminen en mineralen en heel makkelijk te combineren in bijna iedere maaltijd. Denk aan linzen, kikkererwten en bonen.”

Verhoudingen

Hoe lekker een flinke portie gebakken aardappelen met mayo ook is: wees daar gematigd in, waarschuwt Soda. “Vaak hebben mensen 60 procent koolhydraten op mijn bord, 20 procent proteïne en 20 procent groenten en vetten. Eigenlijk moet dat omgekeerd zijn, zeker als je wat ouder wordt. Gooi die proteïne-inname omhoog! Eet 60 tot 70 procent groenten en proteïne en beperk de hoolhydraten tot maximaal 40 procent van je maaltijd. Een uitzondering kun je maken als je bijvoorbeeld fysiek werk doet en veel brandstof verbruikt op een dag. Dan zul je je koolhydraten wat meer nodig hebben. Maar werk je op kantoor en zit je het grootste gedeelte van de dag achter je computer? Dan verbrand je bijna niets en wordt alles als vet opgeslagen.”

Bier en chocola

Wanneer je bewust met je voeding bezig bent, zal je vanzelf vitaler worden, vervolgt Soda. “Vergeet daarbij niet om voldoende water te drinken. Water zorgt ervoor dat voedingsstoffen beter worden opgenomen en afvalstoffen worden afgebroken. Water helpt het lichaam als het ware filteren. En onthoud: het is heus niet erg om jezelf af en toe te verwennen met een biertje of een stuk chocola. Ook een ongezonde maaltijd één keer per week is prima, zolang je het daarbij houdt. Wat betreft de gezonde maaltijden: blijf variëren, dan houd je het makkelijk vol. Als je iedere dag andijvie eet, is dat niet bepaald motiverend. Kijk rond in de supermarkt, probeer iedere dag wat anders en probeer ook eens iets nieuws. Je hart- en vaatsysteem zal je dankbaar zijn.”

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: Radmilo Soda

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Samenwerking met Greenhabit

Geschreven door

Het herstel na een hartoperatie kan zwaar zijn. Dat begrijpen we goed. Daarom is HPNL een samenwerking aangegaan met Greenhabit. Dit bedrijf heeft een gezondheidsinterventie ontwikkeld die je een blijvende gezonde levensstijl aanleert. Hoe verbeter je hiermee je hartconditie?

Veerkracht

Chantal Linders, CEO van Greenhabit, richtte het bedrijf op naar aanleiding van haar eigen gezondheid. “Ik gebruikte al 22 jaar antibiotica voor een chronische blaasontsteking. Uiteindelijk bleek de oorzaak in voeding te zitten. Toen ik anders ging eten, was het probleem direct opgelost.” Een bijzonder inzicht, besefte Linders, waarmee ze anderen wilde helpen. Ze onderzocht waarom mensen goede voornemens – zoals gezonder eten – niet nakomen en ontdekte dat dit vaak een emotionele oorzaak heeft. “Als je bijvoorbeeld stress ervaart, kun je ernaar neigen om minder te bewegen en ongezonder te eten. Er waren in 2017 al 360.000 apps die puur gericht waren op de fysieke gezondheid, maar daarmee pak je de oorzaak niet altijd aan. Toen wist ik: ik moet een interventie ontwikkelen waarmee je mentale veerkracht ontwikkelt, zodat je onder alle omstandigheden sterk kunt blijven.” En zo ontstond Greenhabit, een programma in de vorm van een app en coach dat zich richt op de fysieke, mentale én sociale gezondheid. “Deze opleiding achterhaalt de onderliggende psychologische oorzaken. En dat is nodig voor duurzame gedragsverandering.”

Greenhabit Cardio

De interventie was in eerste instantie gericht op preventie, maar sinds drie jaar is er ook een speciaal programma dat gericht is op cardiologie. Greenhabit Cardio wordt ingezet om de risico’s op hart- en vaatziekten te beheersen. Hiermee kun je zelfregie en gedragsverandering  versterken. Heel goed, vindt cardioloog Drs. Tamara Aipassa: “Hoe langer ik werk, hoe meer ik merk dat wij als cardiologen ons vooral focussen op de inhoud van hartproblemen. Het gedrag nemen we niet mee.” En dat laatste is volgens Aipassa nodig om cardiologische adviezen na te kunnen leven. “Als ik iemand op de poli krijg die rookt, raad ik aan om te stoppen. Maar vaak weet de patiënt zelf al dat roken slecht is, waardoor mijn advies niet de doorslaggevende factor geeft. Gedragsverandering moet je stimuleren, maar daar ben ik als cardioloog niet voldoende voor opgeleid. Ook heb ik hier onvoldoende tijd voor.” Greenhabit Cardio kan hier volgens Aipassa veel in betekenen. Zeker gezien het aantal mensen dat gebruikt maakt van hartrevalidatie. “Slechts 50 procent doet hieraan mee, terwijl dit de kwaliteit van leven verbetert en het de kans op een nieuwe hartaanval vermindert. Al begrijpen we de tegenargumenten ook: je moet naar het ziekenhuis komen en dat kost tijd. Zeker als je mantelzorger bent, nog werkt of kinderen hebt kan dat een ding zijn.” Toch blijft het raadzaam. Aipassa: “Het acute moment van de hartaanval is weg, maar je hebt nog steeds de ziekte aderverkalking. Pas je je levensstijl niet aan, dan loop je een groter risico op de gevolgen daarvan, zoals een hart- of herseninfarct.” Mentale gezondheid is hier onderdeel van, iets wat in de interventie ook terugkomt. “Een hartinfarct kan een enorme impact hebben op het vertrouwen dat je in je lijf hebt. Bij ieder steekje dat je in het hartgebied voelt, word je misschien angstig. Stress kan een trigger zijn voor een nieuw hartinfarct. Plus: het kan een gezonde levensstijl tegenwerken. Als je je somber voelt, heb je niet altijd zin om een gezonde lunch te maken of te bewegen.” Het sociale onderdeel in de app vindt Aipassa dan ook belangrijk. “Je omgeving kan ook bang zijn. Hield je bijvoorbeeld van hardlopen? Dan kan je partner vragen hiermee te stoppen, uit angst dat je plotseling getroffen wordt door een hartinfarct. Dit soort dingen kunnen leiden tot een sociaal isolement.”

Interventie

Hoe ziet de interventie er dan concreet uit? “Je ontvangt een pakket met een opleidingsboek, waterfles en ingepakte beloningen. Daarbij download je de app en nodig je een buddy – een vriend of familielid – uit. Met deze persoon loop je het gezondheidstraject door. Daarna is er een startmoment met de coach die alles uitlegt. De interventie lijkt op een adventskalender, bestaande uit twaalf weken”, vertelt Linders. “Dat is de periode die je brein nodig heeft om nieuwe gewoontes aan te leren. Elke dag check je in op je fysieke, mentale en sociale gezondheid. Daarna open je een schatkistje met opdrachten, waarin we je uit je comfortzone trekken.” Voorbeeld van opdrachten? “Maak een praatje met vreemden. Of: maak een recept met zoete aardappel en deel deze met lotgenoten. Uitdagende opdrachten, dat weten we. De app is niet altijd leuk. Een hartpatiënt vertelde me laatst dat ze aan het begin van het programma wat weerstand voelde. Na een aantal weken was dit gevoel omgeslagen. Ze zei dat ze zich nog nooit zo gelukkig had gevoeld. We hebben ook een fictieve hartpatiënt opgenomen in het programma. Iedere week vertelt deze over zijn ervaringen. Dat zorgt voor herkenning.” Iedere opdracht levert punten op. Als je genoeg punten hebt, mag je een beloning uit de box van Greenhabit pakken. Bijvoorbeeld een spel gericht op gezondheid dat je met vrienden kan spelen. Maar Linders beseft ook dat de oorzaak van hartproblemen per persoon verschilt. “Er bestaat geen one-size-fits-all-oplossing. Er zijn mensen die al gezond eten, maar veel stress ervaren en daardoor ontstekingen krijgen. Daarom personaliseren wij de interventie aan de hand van een nulmeting. Ook doen we gezondheidsmetingen en gebruiken we gedragsdata. Via artificial intelligence geven we de juiste, persoonlijke uitdagingen. Iedere week kun je drie weekdoelen kiezen. Tijdens de opleiding reflecteer je veel. Eet je gezond, maar val je niet af? Dan kan de oorzaak misschien stress zijn. Op basis van jouw ervaring stelt het programma automatisch andere doelen samen. Vaak denk je te weten wat nodig is, maar komt dit niet overeenkomt met de werkelijkheid. Zo geven we je onbewust kleine duwtjes in de juiste richting.”

Samenwerking

De methode van Greenhabit is inmiddels klinisch gevalideerd. Linders: “We hebben meerdere pilots uitgevoerd. Daaruit kunnen we concluderen dat het bewezen impact heeft. Daar zijn we ontzettend trots op.” Greenhabit Cardio zal in de regio Noord-Limburg met de steun van de gemeente uitgerold worden. “Het sluit naadloos aan op het project ‘Gezondste Regio’. Een project waarin kennisinstellingen, bedrijven en de overheid hun krachten bundelen om van Noord-Limburg de gezondste regio te maken. Daar kan Greenhabit een mooie invulling aan geven.“ Een goed initiatief, vinden wij bij HPNL. Als landelijke stichting zijn wij ook actief in deze regio. Daarom zijn we een samenwerking met Greenhabit aangegaan. Aysegül Er, gezondheidszorg technoloog bij Stichting Hartpatiënten Nederland: “Ik krijg vaak hartpatiënten aan de telefoon die vragen hoe ze gezonder kunnen leven. Zowel op fysiek als mentaal vlak. Ik merk dat er behoefte is aan meer informatie en dat zou de interventie zomaar kunnen bieden. Als we jou als hartpatiënt daarmee een steuntje in de rug kunnen geven, zijn we daar ontzettend blij mee.” Samen met Linders nodigen we daarom hartpatiënten uit die de opleiding kosteloos willen proberen. Er is plek voor honderd deelnemers. Het traject begint dan in oktober. “Het doel is uiteindelijk dat je goed voor jezelf gaat zorgen”, vertelt Linders. “Dat vergeten mensen vaak. Ontdek naast hoe waardevol het is ook hoe leuk het is om aan je gezondheid te werken. Aanmelden kan via het mailadres administratie@greenhabit.nl met als onderwerpregel: Stichting Hartpatiënten Nederland.”

Gezocht, honderd deelnemers kosteloze opleiding.

We zijn op zoek naar jou! Tenminste, als ook jij wilt mee doen aan een kosteloze opleiding waarbij je leert hoe je gezonder kunt gaan leven na een hartoperatie. We zoeken honderd deelnemers voor dit project, Greenhabit.

Tekst: Julia Kroonen
Beeld Greenhabit

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Is metabool flexibel onze natuurlijke staat van zijn?

Geschreven door

Dat je als mens nooit uitgeleerd bent, bleek maar toen ik het boek van dr. Mindy Pelz, ‘Fast like a girl’ las. Er ging een wereld voor me open en er vielen een hoop puzzelstukjes op zijn plek.

Als grote fan van koolhydraatarm eten heb ik namelijk altijd ervaren dat dit voedingspatroon voor vrouwen niet persé goed werkt, in ieder geval niet structureel. Dit boek legde precies uit waarom dit zo is én wat dan wel werkt. Eén van de principes die werd toegelicht in het boek is metabool flexibel, die ik voor dit artikel zal toelichten én natuurlijk hoe je daar voor jezelf winst mee kan behalen.

Voor al deze informatie is een natuurlijk voedingspatroon belangrijk. Geen bewerkte producten en zo min mogelijk bewerkte koolhydraten en suikers.

De gulden middenweg

Op het moment dat je metabool flexibel bent ga je bewust, voor jouw gezondheidssituatie passend, van verbrandingen wisselen. Je leeft bijvoorbeeld enkele weken in suikerverbranding en vervolgens weer naar vetverbranding.

Beide verbrandingen hebben hun voor- en nadelen en door dit af te wisselen kun je optimaal gebruik maken van de voordelen van beiden. De voornaamste voordelen van suikerverbranding zijn het naar beneden brengen van het stresshormoon cortisol en het optimaal voeden van je darmen. Terwijl de voordelen van vetverbranding zijn het boosten van je energiepeil, vet verbranden en het op gang brengen van een fysieke detox.

Er wordt zelfs gedacht dat metabool flexibel onze natuurlijke staat van zijn is, omdat vanuit de oertijd gezien fases van feast (suikerverbranding) met periodes van famine (vetverbranding) zich afwisselden op basis van de beschikbaarheid van voedingsmiddelen.

Voor elke situatie een ideale aanpak

Voor vrouwen is er een ideale aanpak hiervoor die samenloopt met je cyclus. Er is een specifieke wisselwerking tussen insuline, cortisol en de vrouwelijke sekshormonen oestrogeen & progesteron. Wat maakt dat elke fase in de cyclus van een vrouw een andere aanpak vraagt. In de fases dat je oestrogeen opbouwt (dag 1 – 10 van de cyclus) is het belangrijk niet teveel insuline (glucose, koolhydraten) te hebben want dit zit de aanmaak van oestrogeen in de weg en is dus koolhydraatarme voeding ondersteunend. Terwijl in de progesteron opbouw (een week voor de menstruatie) en tijdens de ovulatie juist cortisol funest is en je beter in suikerverbranding kunt zijn. Dit geldt ook specifiek voor vrouwen die in de overgang zitten, omdat dit helpt om je hormonen zoveel mogelijk op orde te houden én eventuele overgangsklachten te verminderen.

Vrouwen na de overgang kunnen naar eigen inzicht fases van suikerverbranding en vetverbranding afwisselen. Dit kan je op wekelijkse, tweewekelijkse of maandelijkse basis doen. Het is goed om hierin af te wisselen zoals ik hieronder zal uitleggen. Na de overgang heb je ook nog oestrogeen nodig en gebruikt het lichaam de vetcellen om oestrogeen aan te maken. Dit is ook de reden dat je vaak aankomt na/tijdens de overgang, door gebruik te maken van de twee verbrandingen kun je je lichaam in je hormoonhuishouding beter ondersteunen en afvallen op een gezonde manier stimuleren.

Voor mannen is het makkelijker, die hebben slechts één hormoon om rekening mee te houden, testosteron. In fases van vetverbranding wordt er meer cortisol (stresshormoon) geproduceerd en dit zit de aanmaak van testosteron in de weg. Langdurig koolhydraatarm eten kan dus voor lager testosteron zorgen. Voor mannen is metabool flexibel dus een manier om testosteron optimaal te stimuleren.

Ondersteunen met vasten

Wil je bijvoorbeeld afvallen, je darmbalans herstellen of je immuunsysteem optimaal inzetten voor ziektes. Dan kun je de fases van vetverbranding combineren met vasten. Je kan intermittent fasting doen, waarbij je ergens tussen de 13 en 18 uur per dag niet eet. En je kunt een langere vast doen van 24, 36 of zelfs 72 uur, waarbij autofagie op gang komt, dit is een proces van celvernieuwing die je gezondheid enorm kan ondersteunen.

Het is goed voor je lichaam om zowel in de duur van het vasten, als de fases van vet- en suikerverbranding te variëren. Hiermee breng je een gezonde stress op gang, hormese, waardoor je lichaam op een goede manier wordt uitgedaagd. Dit is ook effectief als je met je gezondheidsdoelen op een plateau terecht komt om jezelf weer een zetje te geven.

De komende tijd zal ik meer delen over metabool flexibel aangezien ik hier zelf nu mee aan het experimenteren ben. Volg www.greentwist.nl om meer informatie hierover te ontvangen.

Tekst: Iris Heuer
Beeld: Floris Heuer

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Let op wat je eet!

Geschreven door

Maar liefst 70 tot 80 procent van het voedsel dat je koopt in de supermarkt, is gevaarlijk voor je gezondheid. Dat voedsel is namelijk extreem bewerkt. Mensen die veel van dit zogenoemde ultra bewerkt voedsel (ultra-processed foods) eten, lopen bijna een kwart meer kans op een hartaanval of beroerte dan mensen die gezond voedsel eten. En bijna 40 procent meer kans op hoge bloeddruk, bleek uit recent onderzoek, onlangs gepresenteerd op het European Society of Cardiology Congress in Amsterdam. De Telegraaf schreef er onlangs over.

Volgens het Voedingscentrum gaat het hierbij om fabrieksproducten die per portie teveel  calorieën, suiker, verzadigd vet en zout bevatten, zoals ijs, koekjes, zoete dranken, snoep, chocolade, gebak, pizza, gezoete ontbijtgranen, hartige snacks, chips en kant-en-klaarmaaltijden, blijkt uit een opsomming door de krant.

Dit soort voedsel richt een ramp in je lichaam aan. Het is zo samengesteld, dat je er zelfs nog meer honger van krijgt, en dus blijft eten. De gezonde ingrediënten zijn eruit gehaald en ver vangen door ongezonde smaakstoffen, die een aanslag vormen op onder meer je darmbacteriën. Dat leidt tot een nog zwaardere overbelasting van de zorg. “Op de lange termijn verniel je essentiële onderdelen van je lichaam”, aldus een voedingsdeskundige in De Telegraaf.

Voor het leven getekend

Geschreven door

Zeventien jaar lang was Manon Roos (30) ziek. Constant kreeg ze te horen dat het tussen haar oren zat. Totdat er na al die jaren toch een diagnose kwam: ze bleek een aangeboren hartafwijking te hebben. Was dit niet ontdekt, dan had haar verhaal heel anders kunnen aflopen.

Ze verzon haar klachten, zou het voor de aandacht doen. Dat werd Manon meerdere keren verteld. Daarom werd ze doorgestuurd naar een psycholoog. “Ik ben een keer of vier doorverwezen”, vertelt ze. “Er werd gedacht dat het wel zou helpen als ik met iemand zou gaan praten. Ondertussen werden mijn klachten van kwaad tot erger. Ik wist zelf dat ik daadwerkelijk iets mankeerde, maar werd niet serieus genomen. Toch begon ik op den duur ook aan mezelf te twijfelen. Als de kinderarts je recht in je ogen kijkt en zegt dat je het verzint, zijn je klachten er dan wel echt? Voelde ik wel echt wat ik voelde? Ik wist het niet meer.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.