Marly van Overveld presenteerde de afgelopen maanden enkele succesvolle edities van het Digitale Hart & Leefstijl Café, een initiatief van Hartpatiënten Nederland samen met cardioloog Remko Kuipers. Ze houdt er een goed en voldaan gevoel aan over, vertelt ze. “Ik kijk er positief op terug. In het begin merk je dat veel mensen voorzichtig zijn en misschien de kat even uit de boom kijken. Iedereen kan vragen stellen via beeld en geluid, en in gesprek komen met Remko. Er was aanvankelijk wat schroom, drempelvrees wellicht, misschien een akelig idee dat je voor iedereen zichtbaar en hoorbaar bent, in the spotlights staat….”

Voor elke “uitzending” geldt wel: wees er snel bij, aanmelden is noodzakelijk en er is slechts een beperkt aantal plaatsen! Interesse? Aanmelden kan via deze link. In dit laagdrempelige digitale “café” kunnen allerlei onderwerpen aan de orde komen die op de een of andere manier met leefstijl en het hart te maken hebben. Vandaar ook de naam Hart & Leefstijl Café, maar dan wel digitaal! Een café, waaraan iedereen via streaming mee kan doen. Elke maand wordt een bepaald onderwerp behandeld.

Cardioloog Remko Kuipers promoveerde in Groningen op het onderwerp leefstijl. Hij is een van de weinige cardiologen die dit onderwerp in de vingers heeft, en is gaarne bereid zijn kennis met ons te delen. Iets waar we erg blij mee zijn!

In de afgelopen edities besprak hij onder meer vrouwen en het hart, het gebruik van viagra, hartfalen en boezemfibrilleren. “We weten dat stress een grote rol speelt bij hart- en vaatproblemen”, aldus Remko. “Het is lastig daar wat aan te doen. In ons systeem draait alles om productie en hard werken. Dat levert stress op.” Verder noemde Kuipers slaaptekort als heel belangrijke oorzaak voor problemen met het hart, naast roken, luchtvervuiling (waar je ook weinig aan kunt doen behalve de barricades op gaan) en ongezond leven. Ook apneu is een grote risicofactor.

Animo

“De animo blijkt ondanks de aanvankelijke reserve bij veel mensen erg groot”, gaat Marly verder. Ook wel logisch, denk ik. Bij de cardioloog is er weinig tijd om over je situatie door te praten. Nu kun je in alle rust je situatie aan Remko voorleggen. Remko neemt alle tijd en gaat er kundig en serieus mee om. Hij weet ook dat een gezonde leefstijl een positieve invloed heeft. Je merkt dat mensen hiervoor open staan, meer dan ooit!”

Marly vindt het mooi dat Hartpatiënten Nederland het digitale café gratis kan aanbieden aan de achterban. “De presentatie gaat goed, denk ik. Het gaat me steeds makkelijker af, naarmate ik het vaker doe. Het is ook goed dat we dit kunnen aanbieden aan hartpatiënten. En nog wel gratis. Het is ook leuk om te doen. Ik krijg heel veel positieve reacties. Er is ook niks vergelijkbaars waar mensen met een cardioloog digitaal in gesprek kunnen gaan over iets wat hen aan het hart gaat. Mensen voelen zich gehoord en begrepen. Bovendien kan Remko mensen geruststellen. Wat je ziet is dat mensen nogal eens gaan googelen op “hun” ziekte of medicijnen, en dan hevig verontrust raken. Vaak blijkt het allemaal reuze mee te vallen.”

Laagdrempelig

Marly ziet ook dat mensen vaker meedoen, en dat is een goed teken, vindt ze. “We hebben elke maand zo’n digitaal hartcafé. Met echt veel aanmeldingen, steeds meer zelfs! Mensen durven bovendien sneller vragen te stellen. Het was in het begin wennen, maar het blijkt laagdrempelig te zijn, wat de drempelvrees verlaagt. Erg mooi om te zien!”

“Het digitale café wordt alleen live uitgezonden. Je kunt het niet terugzien, via youtube of zo. Dat doen we om de privacy van mensen te beschermen. Zodat niet iedereen later kan gaan terugkijken. Dat is niet wat wij willen, wij respecteren dat mensen wel even in beeld willen, maar dat het bij dat eenmalige moet blijven. Dat geeft mensen denk ik ook een veilig gevoel. Het blijft onder ons, afgeschermd voor de buitenwereld. Daardoor kunnen we ook ingewikkeldere thema’s aan de orde stellen, zoals viagra. Dat thema werd goed bekeken en opgepakt door mensen. Dat kan alleen maar als je garandeert dat het morgen niet op straat, lees youtube, ligt. En dat kunnen we garanderen, we gaan er discreet mee om.”

Suggesties zijn welkom!

Het digitale café besteedde aandacht aan de meest uiteenlopende onderwerpen, van hartfalen tot aan boezemfibrilleren en seksualiteit. “Maar naast de aangekondigde thema’s is er alle ruimte voor mensen die hun eigen probleem willen voorleggen aan Remko. Dat kan. We zijn er om elkaar te helpen. Daarnaast vragen we mensen om met ideeën te komen. Waar willen ze het graag over hebben, wat willen ze graag toegelicht zien. Suggesties zijn meer dan welkom. Er staat altijd één onderwerp centraal, maar mensen zijn welkom om met andere vragen te komen rond hart en leefstijl.”

Het is geen geheim dat een groeiend aantal influencers op TikTik de grootst mogelijke lariekoek verkondigt. Wat nogal eens leidt tot ongelukken of erger. Met name omdat veel influencers zich kennis aanmeten die ze in de verste verte niet hebben, en hun “wijsheid” uitstrooien over een schare gelovigen die hun prietpraat voor zoete koek slikt. Om met dit soort leugens en halve waarheden hun zakken te vullen.

Terwijl onze overheid niet bij machte blijkt aan deze massale misleiding paal en perk te stellen, hebben acht artsen besloten tot een samenwerking via TikTok. Dit keer om betrouwbare, controleerbare, en eerlijke informatie te geven over medische zaken. Als tegenwicht tegen alle giftige drek die door halfzachte nitwits over de goedgelovige goegemeente wordt uitgestrooid.

“Dokters Vandaag” heet het nieuwe TikTok-kanaal waar je al zoekend terecht kunt voor goede medische informatie van zeven Nederlandse en een Belgische arts. Info waar je van op aan kunt.

Een van deze artsen is “onze” Stefan van Rooijen, bekend van onze website en ons magazine. Hij erkent dat steeds meer mensen hun medische “kennis” halen van social media, zoals TikTok, facebook en Instagram.

De desinformatie die via social media wordt verspreid, is verpletterend en soms zelfs levensgevaarlijk. Zo stopte iemand met een antibioticum omdat een influencer had gezegd dat dit gevaarlijk zou zijn. De gevolgen waren niet te overzien. Of mensen geloven de sprookjes verteld door influencers dat zonnebrandcrème gevaarlijk zou zijn, met als gevolg talloze verbrandingen, met risico op huidkanker. Of dat de pil gevaarlijk is. Talloze jonge vrouwen raakten daardoor ongewenst zwanger. Hun aantal neemt toe. Met dank aan de zwakken van geest op TikTok.

Van Rooijen krijgt vragen van patiënten die op TikTok hebben gekeken. En dan blijken deze mensen vaak op het verkeerde been te zijn gezet, met alle gevolgen van dien. Hoog tijd, vindt hij, om aan deze stroom van valse en onjuiste informatie een halt toe te roepen.

Van Rooijen wijst erop dat het algoritme van TikTok veel sterker is dan dat van andere social media. Heb je een keer op zonnebrandcrème gezocht, dat word je vervolgens gebombardeerd met “nieuws” over dit soort crèmes. Waardoor informatie die daartegen een tegenwicht zou kunnen bieden, je niet meer bereikt. Zo word je meegesleurd in een woeste stroom van desinformatie, zonder dat je in de gaten hebt dat je volledig fout wordt geïnformeerd. Dit zogenoemde “rabbit-hole”-effect van TikTok wordt momenteel onderzocht door de Europese Unie. De EU vreest dat dit effect  leidt tot ernstige risico’s op het lichamelijk en geestelijk welzijn van gebruikers van TikTok. Van Rooijen adviseert gebruikers van TikTok dan ook om kritisch te blijven en niet al wat influencers beweren voor zoete koek te slikken.

Tekst: Henri Haenen
Beeld: Stefan van Rooijen

Bron: Hartbrug Magazine.

Donateurs van Hartpatiënten Nederland ontvangen Hartbrug Magazine elke 2 maanden. Dit magazine ook ontvangen? Word hier donateur. Bij de keuze vriend/vriendin ontvangt u het magazine digitaal, bij abonnee en supporter ontvangt u het op de deurmat.

 

 

 

Het internationaal AFNET/EHRA panel van experts heeft aanbevelingen gepubliceerd om de behandeling van atriumfibrilleren (AF) te verbeteren. Het position paper vat de resultaten samen van de 9e AFNET/EHRA-consensusconferentie – een tweedaagse bijeenkomst van experts, gezamenlijk georganiseerd door het Duitse Atrial Fibrillation Network (AFNET) en de European Heart Rhythm Association (EHRA) in Münster, Duitsland, in september 2023.

Prof. dr. Dominik Linz van het Hart+Vaat Centrum/Maastricht UMC+ presenteerde vandaag (9 april 2024)  het consensusrapport op het EHRA-congres in Berlijn én tegelijkertijd werd dit gepubliceerd in Europace (1).

Atriumfibrilleren (AF, ook wel boezemfibrilleren genoemd) is de meest voorkomende hartritmestoornis en een groeiend gezondheidsprobleem in een vergrijzende samenleving. Het treft enkele miljoenen mensen in Europa en wereldwijd.

Tijdens de 9e AFNET/EHRA-consensusconferentie bundelden 83 internationale interdisciplinaire wetenschappers hun kennis over de behandeling en onderzoek naar AF en bespraken ze nieuwe inzichten en behandelingsmogelijkheden. Prof. dr. D. Linz, eerste auteur van het paper, legde uit: “Na twee dagen van vruchtbare discussie hebben we onze bevindingen samengevoegd. De essentie van de bijeenkomst werd samengevat in vijf aanbevelingen”.

1. Actief ritmecontrole moet deel uitmaken van de standaard initiële behandeling voor alle hiervoor geschikte patiënten met AF.
2. Patiënten met pacemaker-gedetecteerd AF hebben mindere vaak AF episodes en een laag risico op beroerte. Anticoagulatie voorkomt sommige beroertes, maar verhoogt het risico op zware maar niet-dodelijke bloedingen.
3. Er is meer onderzoek nodig om het risico op beroerte bij patiënten met AF te verbeteren, vooral bij diegenen met een lage AF-last. Biomoleculen, genetica en beeldvorming kunnen dit ondersteunen.
4. De aanwezigheid van AF zou aanleiding moeten zijn voor systematische opvolging en een uitvoerige behandeling van gelijktijdige cardiovasculaire aandoeningen.
5. Machine learning-algoritmen zijn gebruikt om de detectie van AF te verbeteren en te kunnen bijdragen aan het voorkomen van de ontwikkeling van AF. Samenwerking tussen clinici en datawetenschappers is nodig om het potentieel van data science-toepassingen voor patiënten met AF te benutten.

Prof. Paulus Kirchhof, Hamburg, Duitsland, een van de vier voorzitters van de conferentie en bestuurslid van AFNET, concludeerde: “Het combineren van actieve ritmecontrole, anticoagulatie, frequentiecontrole en behandeling van gelijktijdige cardiovasculaire aandoeningen kan het leven van patiënten met AF verbeteren. Een lage AF-last wordt geassocieerd met lage percentages van beroerte en hartfalen. Het verminderen van AF-last wordt een therapeutisch doel bij patiënten met AF”.

“Prof. Andreas Goette, Paderborn, Duitsland, tevens voorzitter van de conferentie en bestuurslid van AFNET, verklaarde: “We zijn benieuwd of onze aanbevelingen zullen worden opgenomen in de komende AF-richtlijnen en de klinische praktijk zullen veranderen” .

Deelnemers aan de 9e AFNET/EHRA Consensusconferentie kwamen uit Europa, VS, Canada en Australië. De vergadering stond onder leiding van vier cardiologen:
Prof. Andreas Goette, Paderborn, Duitsland, Prof. Paulus Kirchhof, Hamburg, Duitsland, beiden van AFNET, Prof. Helmut Pürerfellner, Linz, Oostenrijk en Prof. Isabelle van Gelder, Groningen, Nederland, beiden van EHRA. De conferentie werd georganiseerd en medegefinancierd door AFNET en EHRA met aanvullende financiële steun van MAESTRIA, dat wordt gefinancierd onder het Horizon 2020-onderzoeks- en innovatieprogramma van de Europese Unie (subsidienummer 965286). Industriële deelnemers betaalden een deelnamevergoeding.

Publicaties:

(1) Linz D et al. Langere en betere levens voor patiënten met atriumfibrilleren: 
9e AFNET/EHRA Consensusconferentie. Europace 2024 9 april. 
DOI: 10.1093/europace/euae070 

Over AFNET

Het Atrial Fibrillation NETwork is een interdisciplinair onderzoeksnetwerk bestaande uit wetenschappers en artsen van ziekenhuizen en praktijken die Duitsland breed samenwerken. Doel van het netwerk is de behandeling en verzorging van patiënten met Atriumfibrilleren in Duitsland, Europa en Wereldwijd door gecoördineerd onderzoek te verbeteren. AFNET begeleidt o.a. wetenschappelijke, niet-commerciële, klinische studies (investigator initiated trials = IIT) en register op nationaal en internationaal niveau evenals translationele onderzoeksprojecten. AFNET is ontstaan uit het competentie-netwerk voor atriale fibrillatie, gefinancierd door het Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF).
Sinds januari 2015 worden enkele projecten en instellingen van AFNET gefinancierd door het Deutschen Zentrum für Herz-Kreislauf-Forschung (DZHK) en sommige projecten door EU-onderzoeksbeurzen. AFNET heeft jarenlange ervaring op het gebied van de behandeling van atriumfibrilleren, maar biedt tegelijk ook ondersteuning voor onderzoekswerkzaamheden op andere gebieden die voor de cardiovasculaire zorg van belang zijn. De erkenning van in tussen 20 jaar klinisch en translationeel onderzoek hebben het leven van patiënten met hart- en vaatziekten verbeterd en de behandelingsrichtlijnen beïnvloed.www.af-net.eu

Bron: Maastricht UMC+

Meike en Minke zijn twee van de acht studenten die vanaf Delft naar Valencia zullen fietsen voor onderzoek naar hart- en vaatziekten.

Waarom hier op de foto?
Op 30 juni zullen we vanaf het Prinsenhof met z’n achten op de fiets vertrekken naar Valencia.

Meer info? klik dan hier.

Dr. Peyman Sardari Nia is cardiothoracaal chirurg in het Maastricht UMC (MUMC+) en in Hartbrug Magazine houdt hij de lezers op de hoogte van de interessante onderwerpen binnen de hartchirurgie. Dit keer vertelt hij over AI, oftewel kunstmatige intelligentie, in de zorg.

“In 1997 was het groot nieuws: schaakkampioen Kasparov was verslagen door een computer. Inmiddels kijken we er al lang niet meer van op dat computers intelligenter zijn dan mensen”, zegt dr. Sardari Nia. “Sinds die tijd is men steeds betere computerprogramma’s gaan ontwikkelen, die tegen elkaar moesten spelen. In 2016 was Stockfish kampioen van alle schaakprogramma’s, het kon 70 miljoen schaakposities per seconde berekenen. Het eerste programma gebaseerd op kunstmatige intelligentie, Alpha Zero, kon daarentegen ‘maar’ 80.000 posities per seconde berekenen. Het programma had echter wel het vermogen om te leren. Binnen vier uur leerde het zichzelf schaken en in 2017 won Alpha Zero met gemak van Stockfish. De zetten die het programma deed, waren vaak zo creatief, outside the box en slim dat het bewees dat computers ook creatief konden zijn.”

Met dit voorbeeld wil Sardari Nia aangeven waarom het voordelen heeft om AI in te zetten in de zorg. “Computers zijn niet alleen sneller dan mensen in bepaalde taken, maar kunnen ook slimme, creatieve oplossingen bedenken voor problemen die wij zelf nooit hadden kunnen bedenken. Er zijn allerlei mogelijkheden waarop we kunstmatige intelligentie kunnen gebruiken in de zorg, bijvoorbeeld als hulpmiddel om diagnoses te stellen. Artsen besteden dagelijks vele uren aan het analyseren van beelden, zoals CT, MRI en ECG. Soms is een diagnose overduidelijk, maar sommige resultaten zijn aan interpretatie onderhevig: niet elke arts trekt dezelfde conclusie. Computermodellen zijn wat dat betreft accurater, weten we. Wat niet wil zeggen dat de computer deze taak overneemt: je moet het zien als een hulpmiddel voor de arts. Ook in de OK kan het een extra hulpmiddel zijn. Denk aan slimme instrumenten die tijdens een operatie aangeven dat je een bepaalde structuur aanraakt, terwijl je dat beter niet kunt doen.”

Preventie

Een ander voorbeeld is vroegdetectie en preventie, legt hij uit. “Mensen die geopereerd zijn, gaan uiteindelijk een keer naar huis. Stel nu dat je weet dat een deel van de patiënten een ritmestoornis krijgt, die kan leiden tot een beroerte. Je kunt deze mensen niet dagelijks naar het ziekenhuis laten komen voor een hartfilmpje. Wel kun je ze een wearable geven, zoals een sporthorloge dat waarden als bloeddruk, hartslag, hartritme en temperatuur meet en op basis van een AI-model een inschatting van de risico’s maakt. Ook zou zo’n model bijvoorbeeld boezemfibrilleren kunnen herkennen, waardoor mensen op tijd naar het ziekenhuis kunnen worden doorgestuurd, voordat er iets misgaat.”

AI kan zowel arts als patiënt veel tijd besparen, ook op het gebied van voorlichting en educatie. “Een programma kan bijvoorbeeld op basis van een algoritme inschatten hoeveel iemand al weet over een bepaalde behandeling en aanvullen wat diegene nog niet weet”, zegt Sardari Nia. “Van elke patiënt liggen allerlei data opgeslagen in een ziekenhuis, zoals bloeduitslagen en beeldvorming. Heel veel van die data is niet gestructureerd en ook daar kan AI bij helpen. Stel dat een patiënt een bepaald type mitraalklepoperatie moet ondergaan en je wil de resultaten van vergelijkbare procedures bekijken. Traditioneel moet je daarvoor tienduizenden dossiers doorlopen. Een computermodel kan die elektronische gegevens heel snel scannen en de juiste dossiers er uithalen. Daarnaast kunnen we de informatie uit de elektronische patiëntendatabase ook gebruiken om voorspellingen te doen over ziektebeelden, bijvoorbeeld hoe groot de kans is dat iemand suikerziekte gaat ontwikkelen, wat de meest geschikte behandeling en is hoe groot de kans is dat deze effectief is.”

Sardari Nia denkt dat AI er uiteindelijk zelfs voor kan gaan zorgen dat alle databases van klinieken met elkaar worden verbonden, waardoor er per patiënt automatisch uitrolt welke behandeling het meest geschikt is én welk ziekenhuis en welke arts de beste uitkomsten geven. “Met de beste uitkomsten bedoelen we: korte ziekenhuisopname, zo min mogelijk complicaties en zo min mogelijk kosten. Want de zorg wordt straks onbetaalbaar, dus is het zowel voor de overheid, de zorgverzekeraar als voor de patiënt beter als zorg gecentraliseerd wordt.”

Verre toekomst

Dit is echter nog verre toekomstmuziek, weerlegt hij meteen. “Er gebeurt heel veel op onderzoeksgebied, maar heel weinig mogelijkheden van AI zijn nu al bruikbaar in de praktijk. Het kost tijd om goede computermodellen en technieken te ontwikkelen. Stel dat je bijvoorbeeld een model maakt dat kan detecteren wie vroegtijdig een hartaandoening krijgt, maar het algoritme gebruikt daarvoor alleen informatie van mannen – is het dan ook accuraat bij vrouwen? En waarin moet je nog meer onderscheid maken, zoals leeftijd, ras, woonplaats, leefstijl? Daarnaast zijn er veel ethische kwesties waar we nog geen antwoord op hebben. Een van de voornaamste is: willen we bepaalde taken wel (deels) uit handen geven aan een computer? Want, net als een mens, maakt ook een computer fouten. Wie is er dan verantwoordelijk: de arts, het ziekenhuis, of het bedrijf dat het programma heeft gemaakt? Een ander ethisch probleem is de black box, een benaming voor het feit dat de computer zo intelligent is dat de mens het niet meer begrijpt. Als je niet goed weet op basis van welke informatie een programma diagnoses stelt of keuzes maakt, kun je het ook niet uitleggen aan en verantwoorden naar de patiënt.

Er is dus nog een lange weg te gaan voordat we kunstmatige intelligentie kunnen toepassen in de praktijk, maar deze techniek heeft wel enorme potentie.”

Waarom besteedt HPNL aandacht aan dit onderwerp?

Kunstmatige intelligentie is een actueel thema in de medische wereld, dat een belangrijke rol gaat spelen in de toekomst van de behandeling en preventie van hart- en vaatziekten. Hartbrug Magazine houdt haar lezers daarom graag op de hoogte van ontwikkelingen op dit gebied.

Tekst: Marion van Es
Fotografie: Léon Geraedts

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

In de vorige magazines heeft hartchirurg Ehsan Natour samen met enkele van zijn patiënten een beeld geschetst van wat er rond een hart- of longoperatie gebeurt. Daarin schetste Ehsan een beeld van een curve, die begint bij een nog gezond ogend mens, die opeens ziek wordt en dringend geopereerd moet worden. Wat er gebeurt tijdens de curve vanaf de eerste ziekmelding tot aan diens herstel na de operatie? Deze vraag is door de chirurg in samenhang met enkele van zijn patiënten uitvoerig uit de doeken gegaan. Wie het nog eens wil nalezen, bladerd dan de vorige magazines. In deze aflevering gaat het om de vraag: hersteld, en wat nu? Een vraag waarop Natour[1] antwoord probeert te geven, evenals zijn nog jonge patiënt Rutger Meij, voormalig jurist, die werd getroffen door ernstige hartproblemen.

Ehsan Natour draait als we hem spreken dienst in zijn ziekenhuis, het Maastrichtse Universitair Medisch Centrum (MUMC+), met de kerst. Het is er even rustig, tijd voor een gesprek met het magazine is er. We moeten voorkomen dat iemand die is hersteld van een operatie, weer gaat verpieteren door gebrek aan steun en waardering, is zijn voornaamste boodschap. “Vergelijk het met de Formule 1, Max Verstappen”, vertelt Ehsan. “Kampioen worden is één ding, kampioen blijven is veel moeilijker. Net zo kan het gaan met herstelde patiënten. Als ze onvoldoende steun krijgen uit hun omgeving, hun familie of op de werkvloer, kan het misgaan en vallen ze terug in oud gedrag.”

Angst

“Als we kijken naar de vorige afleveringen van mijn verhaal, zien we dat we beginnen in fase 0, als het ware: we voelen ons gezond, maar we hebben wel al een vaag idee van wat hart- en vaatziekten zijn. We hebben daarover veel informatie uit de samenleving gekregen, maar weten niet wat deze informatie voor ons betekent. Als het dan zover is, slaat de angst ons om het hart. Dan duiken er allerlei vragen op, zoals: wat heb ik? Is behandeling mogelijk? Wat houdt de operatie in? Is herstel mogelijk? Welke toekomst heb ik?

De nieuwe ik

Die laatste vraag stelt ons nieuwe ik, na de operatie. Wat betekent het? De racefietser zal nog steeds blijven fietsen, alleen geen races meer. De wedstrijdzwemmer zal blijven zwemmen, maar geen wedstrijden meer. Een andere vraag: Welke voorstelling heeft mijn omgeving, werkvloer, familie van mijn nieuwe ik? Kan ik echt weer terug naar een zekere kwaliteit van leven?” Lees maar eens in het verhaal van Rutger, elders in deze Hartbrug: hoe ervaart hij zijn nieuwe ik, tegen de achtergrond van zijn persoonlijke geschiedenis.

Fragiel

“Je bent door de hele curve gegaan, hebt ervaren hoe fragiel je was, je doel moet zijn dat je gelijkwaardig bent aan iedereen die nog niet door dit proces is gegaan. Maar gaan we wel zo met elkaar om? Zijn wij er als maatschappij op erop voorbereid de fragiele mens het werk weer mogelijk te maken? Dat doen we helaas niet! We zouden meer structuren moeten scheppen om dit mogelijk te maken. Zodat ook een herstelde man of vrouw een veilig gevoel krijgt, dat hij of zij ondanks het ervaren gebrek weer een rol kan vervullen in de samenleving.”

Burnout

Ehsan maakt een zijsprong. “In mijn eigen omgeving zie ik jonge artsen en coassistenten die tegen een burn-out aanlopen. Ze voelen zich aan het begin van hun carrière onvoldoende of niet gewaardeerd en branden op. Zo krijgt bijvoorbeeld een jonge coassistent het gevoel dat hij alleen maar in de weg staat omdat volwassen artsen hem onvoldoende waarderen, zíen. Daardoor voelt hij zich niet voor vol aangezien. Iedereen wil gewaardeerd worden, of die iemand nu een arts is of een net herstelde patiënt. Bij deze laatste moet diens nieuwe ik weer betekenis krijgen om niet terug te vallen.”

Depressie

“Je kunt niet denken: het is voorbij, ik ben weer sterk, om dan langzaam weer terug te glijden. Patiënt ben je niet alléén. Je omgeving is belangrijk, er moet op toegezien worden dat je goed blijft functioneren. Mensen met onvoldoende eigen wilskracht neigen ertoe terug te vallen bij onvoldoende steun. Als je geen beloning ziet komen voor het doorstane leed ontstaat de gedachte: “Ik zie geen winst.” Mensen die door hun collega’s niet meer gewaardeerd worden omdat ze het op hun werk rustiger aan moeten doen, neigen tot depressie en eenzaamheid, zijn minder aanwezig.”

De helpende hand

“Het is belangrijk dat we mensen het gevoel geven dat we er voor elkaar zijn. Je hebt erkenning nodig. Mensen hebben een handreiking nodig, een helpende hand, mogen niet aan hun lot worden overgelaten. Voor deze mensen is een follow-up wellicht belangrijk. In binnen- en buitenland bestaan programma’s om deze mensen te helpen. Zo’n programma bestaat uit contact met een zorgverlener, fysiotherapie, leefstijlbegeleiding, opbouwen van conditie en culturele evenementen, zoals theaterbezoek. Het moet immers ook leuk blijven.”

Als mensen meer willen weten over dit programma, kunnen ze gerust contact opnemen met dr. Natour. Zijn mailadres is elnatoury@gmail.com – en lees vooral ook het interview met zijn patiënt Rutger Meij op onze website!

[1] Dr. Ehsan Natour, Als het leven stilstaat. De arts die het hart van zijn patiënten raakt, https://stilgezet.nl/

Tekst: Henri Haenen
Beeld: Ehsan Natour

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Frits Spits, Nederlands bekendste en veelvuldig gelauwerde radio-dj, televisiepresentator en schrijver (75), kreeg januari 2023 een hartinfarct. In zijn nieuwe boek Op de golven dansen wij zoekt hij aan de hand van zijn favoriete Nederlandse liedjes naar een nieuw begin.

Midden in je laatste boek Op de golven dansen wij verhaal je uitvoerig over je hartinfarct. Drie pagina’s lang noem je geen liedjes meer. Viel de muziek even weg?

“Ja, dat zou je kunnen zeggen. Misschien niet letterlijk zo, ik kan in het ziekenhuis wel muziek hebben gedraaid, maar ik was op mezelf teruggeworpen. Ik moest het gebeurde verwerken. Overigens was het geen ernstig infarct geweest. De artsen noemden het een schampschot. Er zijn twee stents geplaatst. Het gaat mij nu redelijk.”

Hoe verliep het herstel? Je schrijft dat je vooral je grenzen moest leren accepteren.

“De revalidatie vond in het ziekenhuis plaats. De man daar zei me dat ik moest ophouden met inspannen als ik een grens voelde. De grens kun je wel opzoeken, maar vroeger ging je door, zo van ‘nog even doen’. Niet meer dus. Even slikken was dat. Ik ben er nu aan gewend. Het is verstandig zo. Ik heb een eigenwijs karakter, denk dat ik het zelf wel weet, maar dit is een andere wereld. Hockeyen durf ik niet meer. Ik loop nog één keer in de week hard. Dat gaat goed, al ben ik geen jong veulen meer.”

Ben je verder nog anders gaan leven? Eet of drink je bijvoorbeeld anders?

“Alcohol drinken deed ik sowieso al niet. Ik eet niet vet. Af en toe is er nog de neiging om wat te snoepen. Ik drink karnemelk en gebruik veel eiwitten. Ik leef gezond en let op mijn gewicht. Dat deed ik al voor het hartinfarct dus dat is eigenlijk niet veranderd.”

Na het hartinfarct ging je hele manier van denken op de schop, constateer je.

“Een hartinfarct drukt je met de neus op de feiten. Het lichaam geeft een signaal, het leven is eindig. De horizon is zichtbaar geworden, terwijl hij voor het hartinfarct niet te zien was. Ik ervaarde eerder veel verdriet bij het lijden van mijn vrouw, maar dat is toch anders. Voor jezelf relativeer je. Overigens ben ik niet zozeer met de dood bezig als wel met de tijd die me nog rest. Die tijd wil ik zo goed mogelijk besteden. Met mijn geliefde, kinderen en kleinkinderen.”

Je hebt het in je boek vaak over dromen. Wat is jouw droom nog?

“Mijn droom is abstracter dan iets van een bucketlist. Ik droom over een wereld zonder oorlog, een vreedzame wereld. We drijven daar nu ernstig vanaf. Jonge mensen worstelen met zaken zoals je dat zelf vroeger ook deed. Uit het liedje Dit Is Alles van Wende spreekt nood. Het is magistraal gezongen, maar het is somber en ik wend me ervan af. Andere liedjes op hetzelfde album Sterrenlopen zijn positiever. Jonge zangeressen komen vaak voorbij in mijn boek. Ze zeggen veel over de tijdgeest en de veranderde man-vrouwverhouding. Ik blijf nieuwsgierig naar wat de nieuwe generatie te vertellen heeft.”

Door de hoofdstukken en liedjes in je boek heen zoek je naar een nieuw begin. Kan dat?

“Zoeken naar een nieuw begin kan altijd. Accepteren dat iets gebeurd is. Loslaten en weer genieten van het leven. Andere mensen helpen daarbij. Mijn boek is ook een soort dagboek.”

Zijn goede muziek en liedteksten een soort therapie voor je?

“Therapie is een te zwaar woord. Ze tillen me even naar een andere wereld. In die wereld zijn geen problemen, bestaat geen oorlog en is iedereen aardig. Vroeger had je die ervaring als je naar Bob Dylan of de Beatles luisterde. Je kreeg zicht op geluk en liefde. De liefde is uiteindelijk het enige dat telt.”

Een liedtekst die aanzet tot nadenken moet wel goed zijn, naar jouw idee. Toch kan het mij helemaal niet aanspreken. Of vandaag niet, maar morgen wel.

“Het kan inderdaad per persoon en per levensfase verschillen. Het is subjectief. Wat ik heb gevonden wil ik delen met de radioluisteraars. Ik wil niet hovaardig zijn. Wat vind jij ervan? Dat vraag ik. Mensen uitnodigen mee te gaan in de gedachten en mee te zingen met alle artiesten.”

Heb je tips voor andere hartpatiënten? Welk liedje raad je hen vooral aan?

Op de golven dansen wij van Van Dik Hout waaraan ik de titel van mijn boek ontleend heb. Het liedje gaat over het leven, de wereld, de betrekkelijkheid ervan en de dood. Neem verder de signalen van je lichaam serieus. Onderschat die niet.”

Frits Spits, Op de golven dansen wij, Luitingh Sijthoff 2023, ISBN 9789021039398. De QR-code achter in het boek biedt via Spotify direct toegang tot de besproken liedjes.

Tekst: Mariëtte van Beek
Beeld: Frits Spits
Fotograaf: KRO NCRV Stijn Ghijsen

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.

Hartfalen leidt tot vochtophoping op verschillende plekken in het lichaam. Het verzwakte hart kan het bloed niet goed rondpompen, en dus ook het vocht niet goed afvoeren. Dat leidt ertoe dat door de ophoping van vocht in de longen het ademhalen moeilijker wordt – wat uiteindelijk kan leiden tot een acuut hartfalen. De patiënt moet dan in het ziekenhuis een infuus krijgen met een medicijn die het vocht alsnog afvoert.

Die ophoping van vocht is een sluipend proces. Je merkt het pas laat. Het blijkt nu mogelijk om via kunstmatige intelligentie veranderingen aan de stem door vochtophoping waar te nemen. In Maastricht en Barcelona wordt nu onderzocht of stemherkenning de vochtophoping ook écht op tijd kan ontdekken, waardoor de cardioloog medicatie kan voorschrijven en de ziekenhuisopname voorkomen wordt.

“We hebben te maken met een enorme druk op de zorg, bijvoorbeeld door personeelsgebrek en stijgende kosten”, aldus de Maastrichtse hoogleraar cardiologie Hans-Peter Brunner-La Rocca. Hij is samen met onder meer cardiologiecentrum Clinic Barcelona begonnen aan een onderzoek naar stemherkening. De onderzoekers testen de stemherkenning de komende periode bij 200 hartfalenpatiënten.  “Ik geloof dat we met digitale zorg grote stappen kunnen zetten om de zorg toegankelijk te houden. Als mensen thuis, met hun smartphone, hun ziekte betrouwbaar kunnen monitoren, hoeven ze minder vaak naar het ziekenhuis. Bovendien is stemherkenning voor de patiënt eenvoudig: hij of zij hoeft maar een paar zinnen uit te spreken en de app weet genoeg. Als de app aangeeft dat er toch iets aan de hand is, kan de arts snel en gericht in actie komen, bijvoorbeeld door het bijstellen van medicatie. Met naar schatting ruim 240.000 hartfalenpatiënten in Nederland kan het écht een verschil maken als je op deze manier het aantal ziekenhuisbezoeken vermindert én opnames voorkomt.”