In de tweede week van januari (week 2, 10 tot en met 16 januari 2022) overleden naar schatting 3 250 mensen. Dat zijn er ruim 100 minder dan verwacht. In de week ervoor overleden iets meer mensen dan verwacht (3 392). De sterfte onder 80-plussers en Wlz-zorggebruikers bleef ongeveer gelijk, die onder mensen jonger dan 80 jaar en de overige bevolking nam verder af. Dat meldt het CBS op basis van de voorlopige sterftecijfers per week.

Sinds de laatste week van 2021 is er geen oversterfte meer. Daarvoor lag de sterfte sinds begin augustus 2021 boven de verwachte sterfte en ook bijna elke week buiten het interval van gewoonlijke fluctuaties, zodat er sprake was van oversterfte.

In week 2 van 2022 registreerde het RIVM 50 overleden COVID-19-patiënten (stand 18 januari).

Sterfte bij Wlz-zorggebruikers lager dan verwacht

De sterfte bij mensen die zorg ontvingen in het kader van de Wet langdurige zorg (Wlz), zoals bewoners van verpleeghuizen en gehandicaptenzorginstellingen, bleef op basis van de schatting ongeveer gelijk in week 2. Er overleden ongeveer 1 200 Wlz-zorggebruikers, 100 minder dan verwacht. Sinds week 50 van 2021 (medio december) daalt de sterfte onder Wlz-zorggebruikers, sinds de laatste week van 2021 is er geen oversterfte meer.

De sterfte onder de overige bevolking nam op basis van de schatting verder af in week 2. Er overleden ongeveer 2 050 mensen van de overige bevolking, ongeveer gelijk aan het verwachte aantal overledenen voor week 2. Ook onder deze groep daalt de sterfte sinds week 50 van 2021. Sinds de eerste week van 2022 is er geen oversterfte meer.

Sterfte in alle leeftijdsgroepen rond verwachte niveau

De daling van de sterfte in de afgelopen weken is met name zichtbaar onder 80-plussers, maar in week 2 is de sterfte gelijk gebleven. Er overleden naar schatting 1 850 mensen van 80 jaar en ouder. Dat zijn er ruim 100 minder dan verwacht voor deze periode. Sinds week 49 daalt de sterfte in deze leeftijdsgroep. Sinds de laatste week van 2021 is er geen oversterfte meer.

Onder mensen van 65 tot 80 jaar overleden in week 2 naar schatting 1 000 mensen, ongeveer evenveel als verwacht. Ook in deze leeftijdsgroep daalde de sterfte sinds week 49, maar in de laatste weken van 2021 bleef de sterfte ongeveer gelijk. Begin 2022 daalde de sterfte in deze leeftijdsgroep weer verder. In week 2 is er geen oversterfte meer onder mensen van 65 tot 80 jaar.

Onder mensen jonger dan 65 jaar was de sterfte in week 2 naar schatting 400, ongeveer evenveel als verwacht. Ook in deze leeftijdsgroep is een daling te zien en is er in week 2 geen oversterfte meer.

Sterfte aan COVID-19 tot en met augustus bekend

De cijfers over de (over)sterfte zijn gebaseerd op de berichten over het aantal overledenen die het CBS dagelijks van gemeenten ontvangt. Deze berichten bevatten geen informatie over de doodsoorzaak. Die informatie ontvangt het CBS later via een doodsoorzakenverklaring. Voor alle overledenen tot en met augustus 2021 is de doodsoorzaak bekend. Volgens deze cijfers overleden 32 054 mensen aan COVID-19 van maart 2020 tot en met augustus 2021, zoals het CBS op 3 januari 2022 publiceerde.

Informatiebronnen RIVM

Het RIVM heeft tot nu toe 21 164 overleden COVID-19-patiënten geregistreerd, waarvan 18 047 tot en met augustus 2021 (stand 18 januari 2022). Het RIVM ontvangt dagelijks meldingen van overleden COVID-19-patiënten vanuit de GGD’s. Omdat mogelijk niet alle mensen met COVID-19 zich laten testen, er geen meldingsplicht geldt voor overlijden aan COVID-19 en de registratie soms wat langer duurt, zijn de werkelijke aantallen overleden COVID-19-patiënten in Nederland hoger.

Bron: www.cbs.nl

Kak Khee Yeung is vaatchirurg in het Amsterdam UMC en doet daarnaast onder meer onderzoek naar aorta aneurysma. In iedere editie van HPNLmagazine houdt ze ons op de hoogte over haar werk en de nieuwste ontwikkelingen binnen haar vakgebied. Dit keer vertelt ze over magneetstralen.

Op welke manier wordt straling nu gebruikt bij hartpatiënten?

“Momenteel worden veel behandelingen, zoals hartkatheterisaties en aneurysma-operaties, gedaan onder röntgenstraling. Die vorm van straling is helaas kankerverwekkend. Voor een patiënt die hier incidenteel een keer aan wordt blootgesteld is het waarschijnlijk niet zo schadelijk, maar bij meerdere behandelingen kan het alles bij elkaar opgeteld toch veel zijn. Dat willen we natuurlijk niet: want je behandelt niet de ene ziekte om er een ander voor terug te krijgen. Om te voorkomen dat dokters kanker krijgen, dragen we tijdens de behandelingen loodschorten die de straling tegenhouden, maar die zijn extreem zwaar. Soms ben je wel twaalf uur aan het opereren met een schort van een paar kilo. Niet voor niets hebben veel cardiologen, vaatchirurgen en radiologen last van doorgezakte wervels. En aangezien je je hoofd niet goed kunt beschermen, krijgen veel dokters hersentumoren of oogkanker.”

(meer…)

Het is onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) gelukt om menselijke hartspiercellen massaal te kweken. Dat is een bijzondere prestatie omdat hartspiercellen zich zeer moeilijk laten vermenigvuldigen buiten het lichaam. Door een speciale techniek hebben de onderzoekers nu een vrijwel onuitputtelijke bron van menselijke hartspiercellen gemaakt met veel nieuwe mogelijkheden voor onderzoek naar hartaandoeningen. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Biomedical Engineering.

Op de afdeling Hartziekten in het LUMC doen Twan de Vries en collega’s onderzoek naar de hartaandoening boezemfibrilleren. Hiervoor gebruiken ze onder andere proefdieren. “Dit heeft allerlei nadelen”, vertelt De Vries. “Het gebruik van proefdieren is maatschappelijk beladen, de verzorging is kostbaar en de hartspiercellen van dieren gedragen zich in veel opzichten anders dan menselijke hartspiercellen.” Het liefst zouden de onderzoekers daarom gebruik maken van menselijke hartspiercellen, maar omdat deze cellen zich nauwelijks vermenigvuldigen in het lichaam, laat staan in een laboratorium, kunnen ze simpelweg niet genoeg hartspiercellen krijgen voor hun onderzoek.

Schakelaar

Door een oude truc toe te passen, namelijk het inbouwen van een kankergen in het DNA van hartspiercellen, hoopten de onderzoekers dat de cellen zich sterk zouden vermenigvuldigen. Dat werkte uitstekend, alleen raakten de cellen hun specifieke eigenschappen, zoals het vermogen om samen te trekken, kwijt waardoor het eigenlijk geen hartspiercellen meer waren. “Toen dacht ik: wat als we het kankergen weer uit konden zetten?”, vertelt De Vries. En zo geschiedde. De eerste proef met dit kankergen dat ‘aan’ en ‘uit’ gezet kon worden, was een groot succes.
De Vries: “Door een stofje toe te voegen aan de cellen wordt het kankergen ‘actief’. De hartspiercellen verliezen dan hun eigenschappen en gaan als een gek delen. Door het stofje weg te halen gaat het kankergen ‘uit’ en worden de cellen weer kloppende hartspiercellen.” Dit heeft een vrijwel onuitputtelijke bron van menselijke hartspiercellen opgeleverd.

Minder proefdieren

Door deze vondst kan beter onderzoek gedaan worden naar potentiële nieuwe medicijnen voor hartziekten, omdat ze nu daadwerkelijk op echte menselijke cellen getest kunnen worden. Dit kan een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van proefdiergebruik. Om deze reden is het onderzoek gefinancierd door Stichting Proefdiervrij.

Meer inzicht hartziekten

De nieuwe techniek stelt de onderzoekers bovendien in staat om heel nauwkeurig uit te zoeken welke genen verantwoordelijk zijn voor de specifieke eigenschappen van hartspiercellen en voor het vermenigvuldigen van deze cellen. Hierdoor kunnen onderzoekers in de toekomst veel beter begrijpen hoe hartspiercellen precies werken en hoe hartziekten, zoals boezemfibrilleren, ontstaan. Deze kennis kan ook gebruikt worden voor de ontwikkeling van nieuwe methoden om beschadigde harten te repareren.

Meer weten? Bekijk de animatie hierboven of lees het artikel ‘Conditional immortalization of human atrial myocytes for the generation of in vitro models of atrial fibrillation’ van Niels Harlaar, Daniël Pijnappels, Antoine de Vries en collega’s in Nature Biomedical Engineering.

Bron: LUMC

Mensen die geprikt zijn met (tweemaal) AstraZeneca en (éénmaal) Janssen zijn minder goed tegen de deltavariant van het coronavirus beschermd dan mensen die Pfizer of Moderna kregen. Dat blijkt uit onderzoek van de afdeling medische microbiologie van het academisch ziekenhuis in Maastricht, het MUMC+. Mensen met deze twee vaccins hebben meer nog dan andere gevaccineerden een booster nodig, aldus onderzoeksleider Jozef Dingeman van het ziekenhuis.

Doorbraakinfecties

“In juli zagen we dat mensen geïnfecteerd raakten, ofschoon ze voldoende gevaccineerd waren”, legt Dingemans uit. “Dat gebeurde toen de horeca weer openging. Het aantal besmette mensen nam toe, waarop we besloten dat te onderzoeken.” De onderzoekers bestudeerden 378 van deze wat genoemd wordt “doorbraakinfecties”. Dat zijn infecties waarmee mensen getroffen werden ondanks dat ze gevaccineerd waren.

Onderzocht werd om welke variant het ging, hoe oud de patiënt was, van welke symptomen sprake was en welk vaccin de geïnfecteerde persoon had ontvangen. Zo konden verschillen en verbanden tussen deze onderdelen in kaart worden gebracht. De belangrijkste conclusie is dat dat mensen die Janssen of AstraZeneca hadden ontvangen, sneller te maken kunnen krijgen met zo’n doorbraakinfectie.

Deltavariant

“Janssen of AstraZeneca werkten prima tegen de oorspronkelijke Alpha-variant van het virus”, aldus Dingemans. “Maar toen kwam de Deltavariant, en daartegen bleken deze vaccins minder goed te beschermen.” Dingemans raadt met name de mensen die gevaccineerd zijn met AstraZeneca of Janssen aan zeker een booster te gaan halen.

Dingemans heeft niet onderzocht hoe het zit met de nieuwe Omikron-variant. Wel zegt hij uit de literatuur te hebben begrepen dat alle vaccins een opwaardering nodig hebben om deze variant goed te kunnen weerstaan. “Ga dus in elk geval boosteren”, zei hij.

 Vaccinatie werkt, maar booster is nodig

De onderzoeksresultaten bewijzen dat boosteren nodig is, aldus hoofdonderzoeker Jozef Dingemans. ‘’Vaccinatie werkt heel erg goed om ziekenhuisopnames en ernstig ziek worden te voorkomen. Tegelijk is het waardevol dat we nu weten dat de deltavariant in staat lijkt te zijn om makkelijker door de vaccins van AstraZeneca en Janssen te breken en gevaccineerde personen te besmetten. Deze personen kunnen het virus dan weer doorgeven aan de kwetsbare groepen, met name ouderen. Ons onderzoek laat dus zien hoe belangrijk het is dat mensen, zeker zij die deze vaccins kregen, snel een booster krijgen.’’