Nadat Roelof de Jong (49) met dikke enkels terugkeerde van een vakantie, besloot hij toch even zijn huisarts te bezoeken. Er bleek iets veel groters aan de hand te zijn, namelijk hartfalen. Zijn hart was zelfs al zó slecht, dat hij kort daarna schokkend nieuws kreeg: hij kwam op de wachtlijst te staan voor een harttransplantatie.

Het verhaal van Roelof begon in 2014. De jaren daarvoor kampte hij achteraf gezien ook al met moeheid, maar hij wist op dat moment simpelweg nog niet dat hij ziek was. Toen hij naar de dokter ging voor zijn dikke enkels, was er aan zijn bloedwaarden niets bijzonders te zien. Wel zei de huisarts dat zijn hart niet goed te horen was. “Naar aanleiding daarvan werd ik voor een check naar de Eerste Harthulp in het ziekenhuis gestuurd en hier aan de monitor gelegd. Meteen was er paniek: er bleek iets goed mis te zijn met mijn hart. Ik had last van hartfalen.”

Medicatie

Zo ging het balletje rollen. Roelof werd direct opgenomen en kreeg een hoge dosis medicatie om zijn hart rustig te krijgen. “Ik hoefde me maar een klein beetje in te spannen of ik had al een hartslag van tweehonderdveertig. Het scheelde niet veel of ik had een hartinfarct gehad. Bij het minste of geringste sloeg mijn hart op hol. Ik kreeg allerlei soorten medicatie, maar dit deed niets. Het stabiliseerde niet. Daardoor kwam ik in aanmerking voor een ICD. Daaraan voorafgaand had ik een MRI-scan, waarvan ik de uitslag later van mijn huisarts zou krijgen. Maar ik zat nog niet in de auto of ik kreeg al een telefoontje: of ik de volgende dag bij de cardioloog wilde langskomen.”

(meer…)

MAASTRICHT – Cardio-thoracaal chirurg in opleiding dr. Samuel Heuts van Maastricht UMC+ heeft een prestigieuze onderzoeksbeurs ontvangen. Het gaat om de zogenoemde Dekkerbeurs, die de Hartstichting jaarlijks toekent aan talenvolle wetenschappers voor onderzoek naar hart- en vaatziekten. Met zijn beurs van 261 duizend euro gaat Heuts onderzoek doen naar het opsporen van hartinfarcten tijdens een bypassoperatie, maakte het Maastrichtse academische ziekenhuis MUMC+ vrijdag bekend.

In Nederland krijgen ruim 7000 mensen elk jaar een bypassoperatie. Tijdens zo’n operatie maakt de hartchirurg een omleiding om een ernstig vernauwde kransslagader heen. Dit herstelt de bloedtoevoer naar het hart. Helaas kan er tijdens zo’n operatie ook een kransslagader afgesloten raken. Dan ontstaat juist wat de operatie moest voorkomen: een hartinfarct. Het is echter onbekend hoe vaak deze complicatie optreedt. Samuel Heuts onderzoekt hoe je zo’n hartinfarct dan het beste vast kunt stellen. Heuts doet dit samen met andere medische instellingen in en rond het academische ziekenhuis en met de Universiteit in Innsbruck in Oostenrijk.

Als artsen snel kunnen vaststellen of er een kransslagader afgesloten is geraakt tijdens een bypassoperatie, kunnen ze de afsluiting snel verhelpen. Dit voorkomt hartschade en mogelijk zelfs dat het hart daardoor later slechter gaat pompen (hartfalen). Het is alleen niet duidelijk hoe dat het beste kan. Daarom gaat Samuel Heuts onderzoeken met welke afbraakstoffen in het bloed je het beste een hartinfarct rondom een operatie opspoort.

De robotisering is ook binnen de (verzekerde) zorg terrein aan het winnen. Tot zo’n honderd jaar geleden waren infectieziekten ook in West-Europa verreweg de belangrijkste doodsoorzaak. De ‘ontdekking’ van hygiëne en van antibiotica hebben hierin grote veranderingen teweeggebracht. Nog maar zelden overlijden er gezonde mensen aan infectieziekten. Chronische welvaartsziekten zijn daarvoor in de plaats gekomen. Zowel betere medicatie als preventie heeft veel van deze chronische welvaartsziekten inmiddels tot zeer langdurige ziekteprocessen weten te transformeren, waardoor in Nederland inmiddels zowel mannen als vrouwen (bijna) de helft van hun leven met één of andere chronische ziekte kampen. Nou ja, ‘kampen’, het goede nieuws is dat ze er door toedoen van de medische wetenschap gelukkig maar in geringe mate last van hebben. Elke dag een pil of elke dag een injectie nemen is immers ook beter dan elke dag pijn of angst. Al deze levensverlengende therapieën hebben ertoe geleid dat er steeds meer mensen jarenlang kunnen rondlopen met ernstige tot zeer ernstige ziektebeelden, zoals bijvoorbeeld hartfalen.

Naast medicatie (en idealiter ook supplementen en leefstijl, maar daar hoor je weinig over, bij gebrek aan lobbyisten) zijn er ook fantastische technologische ontwikkelingen die hun intrede hebben gedaan in de geneeskunde en zo ook in de cardiologie. Zo werd in 1952 door Charles Hufnagel al de eerste kunsthartklep geplaatst.

(meer…)

De lever heeft het als poortwachter van het lichaam behoorlijk voor het zeggen. Het op één na grootste orgaan is verantwoordelijk voor de afbraak van giftige stoffen en zorgt ervoor dat voedingstoffen worden opgenomen en worden omgezet in brandstof. Maar wist u dat er ook een link is met het hart?

Alles wat je eet of drinkt, komt na een tocht door de slokdarm, maag en dunne darm voor een ‘keuring’ bij de lever terecht, waarna de verschillende (voedings)stoffen als het ware worden gesorteerd en via de juiste kanalen worden af- of doorgevoerd. Dat is meestal een proces waar je, als je gezond en uitgerust bent, geen omkijken naar hebt. Maar, zo vertelt natuur- en darmdiëtist Marieke Lebbink, een stressvolle periode kan al tijdelijk roet in het eten gooien. “De spijsvertering is niet alleen een fysiek, maar ook zeker een mentaal proces. Alles moet verteerd worden: vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen, maar ook emoties.” In onze taal vind je regelmatig een knipoog naar die connectie: ik heb er mijn buik vol van, wat heb je op je lever, gal spuwen. Een emotioneel zware of lichamelijk vermoeiende periode kan inherent zijn aan een verstoorde lever- en darmfunctie – met alle gevolgen (voor het risico op hart- en vaatziekten) van dien.

Hartritmestoornissen

De link tussen het spijsverteringsstelsel en het hart verdient daarom meer aandacht en onderzoek, vindt Lebbink. “Neem bijvoorbeeld het Roemheld Syndroom, een hartaandoening die wordt veroorzaakt door te veel lucht in de maag en darmen, waardoor het middenrif omhoog geduwd wordt. Die luchtophoping ontstaat in veel gevallen omdat het in de darm en lever al misgaat en het effect is soms zo heftig, dat hartritmestoornissen ontstaan.” Ook het stofje histamine kan van invloed zijn op het hart, meent Lebbink. Histamine wordt aangemaakt door het lichaam, maar is ook van nature aanwezig in voedingsmiddelen zoals spinazie, tomaat, noten, en diverse fruitsoorten. “De gevolgen van histamine-ophoping ervaar ik zelf omdat ik histaminegevoelig ben”, vertelt Lebbink. “Als mijn lever de energie niet heeft om voldoende histamine af te breken, ontstaan verhoogde concentraties van deze stof. Dat merk ik bijvoorbeeld als ik een histaminerijk tomatensoepje heb gegeten; dan lig ik ’s avonds met hartkloppingen in bed.” Een kanttekening: er is nog  te weinig wetenschappelijk bewijs voor histaminegevoeligheid of –intolerantie. Er zijn ook nog maar weinig humane studies uitgevoerd. Diagnoses, en conclusies over de gevolgen ervan op de bloeddruk en het hart bij mensen, zijn dus tot op heden alleen nog gebaseerd op subjectieve waarnemingen.

Multidisciplinaire aanpak

Voor Lebbink is het in elk geval klip en klaar: artsen zouden wat haar betreft meer naar het totaalplaatje moeten kijken en her- en erkennen dat zij niet alles kunnen diagnosticeren en behandelen door puur vanuit hun eigen specialisatie naar een patiënt te kijken. “Er zou veel vaker moeten worden doorverwezen naar een diëtist. Door bij allerlei diagnoses, ook die van hartpatiënten, óók te kijken naar de maag-, darm en leverfunctie, kun je als het ware aan de knoppen in je lichaam draaien. Zo zorgt gebruik van statines voor een afname van het stofje co-enzym Q10. Dit stofje is een sterke anti-oxidant, werkt cholesterolverlagend en is belangrijk voor de energievoorziening. Bij langdurige statinegebruik is het dus altijd goed om te bekijken of suppletie van Q10 noodzakelijk is om het lichaam weer in balans te brengen. En ook bij mensen met de eerdergenoemde histaminegevoeligheid kun je relatief eenvoudig bijsturen: zo kun je met aanpassingen in je voeding al heel gemakkelijk de histamineconcentratie in je lichaam beïnvloeden. Ik pleit daarom voor een multidisciplinaire aanpak waarbij eerst gekeken wordt naar leefstijl en voeding, dan naar suppletie, en dan pas naar medicatie.”

Effect van stress

Ook op darmniveau is dat belangrijk, vindt Lebbink. “Als je stress ervaart, lijden vooral de goede darmbacteriën daaronder – en die zijn cruciaal voor het afweren van ziekteverwekkers. De darmen worden beschermd door een dikke bacterielaag, een slijmvlieslaag en darmcellen. Deze darmcellen gaan in de ruststand alleen open wanneer energierijke voedingsstoffen moeten worden doorgelaten. Maar wanneer het lijf in stressmodus is, gaat het lichaam in overlevingsstand. De darmcellen openen zich veel vaker dan gebruikelijk om zo veel mogelijk energie en voedingsstoffen door te laten. De rotzooi nemen de darmen dan op de koop toe, maar dat zorgt wel voor disbalans in het lichaam.” Een verstoorde balans in de darmbacteriën kan ook gevolgen hebben voor het hart, bijvoorbeeld wanneer een te hoge concentratie van het stofje TMAO ontstaat. Dit stofje wordt door de darmbacteriën gevormd uit specifieke eiwitbronnen, met name rood vlees. Een hoge concentratie TMAO kan het risico op hartaandoeningen en beroertes vergroten. Lebbink: “Ook hier kun je dan dus weer naar het voedingspatroon kijken: krijg je misschien te veel eiwitten uit vlees binnen? Zijn je darmen überhaupt wel in staat deze eiwitten te verteren?”

“Natuurlijk is interventie soms alsnog nodig en medicatie kan lang niet altijd worden ondervangen”, besluit Lebbink. “Maar met een bredere kijk binnen de geneeskunde valt er nog veel winst te behalen op het preventieve vlak.”

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: Marieke Lebbink

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Hartpatiënt en autorijden: welke regels gelden er? Waar moet je aan denken en waar houd je allemaal rekening mee? We vroegen het Alexander Pechtold, algemeen directeur bij het CBR.   

Mag je rijden met een hartaandoening?

“Dat verschilt per hartaandoening en situatie. Het ligt aan het risico, wie de keuring doet en hoe lang een rijbewijs geldig is. Er zijn hartaandoeningen die voor een hoger risico zorgen als het aankomt op autorijden. Zo is er altijd het risico op een SCI, een plotseling verminderde hartfunctie. Je moet je als bestuurder in ieder geval altijd afvragen: is er een kans dat ik anderen en mijzelf in gevaar breng?”

Bij welke hartaandoeningen mag je wel en bij welke niet autorijden?

“Heb je chronisch hartfalen? Dan hangt het af van de ernst ervan. Als je rijgeschikt blijkt te zijn, krijg je een rijbewijs voor maximaal vijf jaar. Daarna vul je weer een Gezondheidsverklaring in en onderzoekt het CBR opnieuw of je veilig kunt rijden. Met een steunhart mag je twee maanden niet rijden. Heb je in die twee maanden geen problemen gehad en wil je daarna weer autorijden, vul je ook een Gezondheidsverklaring in. Je krijgt bij goedkeuring een rijbewijs voor maximaal twee jaar. Heb je een hartinfarct of hartaanval gehad en daar geen klachten of hartschade aan overgehouden? Dan mag je blijven autorijden. Heb je er wél hartschade aan overgehouden, dan mag je in ieder geval vier weken niet rijden. Overleg daarna met je arts. Heb je pijn op de borst of een dotterbehandeling of bypassoperatie gehad? Dan hangt het af van de ernst van de klachten of je mag rijden. In dit geval krijg je een rijbewijs voor onbeperkte tijd of maximaal vijf jaar. Ook bij hartklepafwijkingen, een pacemaker en hartritmestoornissen als boezemfibrilleren hangt het af van de ernst van de klachten.”

Is er medicatie waarmee je als hartpatiënt niet de weg op mag?

“Specifieke medicatie voor het hart is meestal geen probleem, maar eventuele slaapmiddelen, tranquilizers, wél. Deze laatste twee, en ook antidepressiva, kunnen zorgen voor een verminderde concentratie. Ook hebben sommige medicijnen bijwerkingen als duizeligheid en slaperigheid. Dat zorgt ervoor dat je minder alert bent in het verkeer en dit kan gevaarlijk zijn. Overleg daarom altijd met je arts of je mag rijden met je medicatie.”

Wanneer moet ik een Gezondheidsverklaring invullen?

“Als je een hart- of vaatziekte hebt, onderzoekt het CBR of je veilig kunt rijden en je je rijbewijs mag halen, houden of verlengen. Je vult een Gezondheidsverklaring in als: je rijexamen gaat doen, je rijbewijs voor bepaalde tijd geldig is en je deze wilt verlengen, je je rijbewijs wilt verlengen omdat je rijbewijs op of na je vijfenzeventigste verjaardag verloopt, je je vrachtwagenrijbewijs wilt verlengen, je tijdelijk niet mocht rijden en deze periode voorbij is of je op een ander moment wilt melden dat je een hartaandoening hebt. Na het invullen van de Gezondheidsverklaring krijg je vanzelf bericht van het CBR. Als je een Gezondheidsverklaring moet invullen om je rijbewijs te verlengen, krijg je – ongeveer vier maanden voordat deze verloopt – bericht van het RDW. Hierin staat alle informatie. We raden aan om de Gezondheidsverklaring, vijf maanden voordat je rijbewijs verloopt, in te vullen.”

Ik heb sinds kort een hartaandoening: moet ik dit melden bij het CBR?

“Ga hierover in gesprek met je huisarts, cardioloog of verpleegkundige. Zij kunnen vertellen of het verstandig is om je hartaandoening te melden bij het CBR. Als je zeker wilt weten dat je veilig en verantwoord de weg op gaat, kun je de Gezondheidsverklaring invullen en zal het CBR deze beoordelen.”

Wat heeft het CBR nog meer nodig om te beoordelen of ik veilig kan rijden?

“Naast de Gezondheidsverklaring hebben we informatie van een arts en eventueel een cardioloog nodig. Nadat je de Gezondheidsverklaring – dit gaat het snelst via Mijn CBR – hebt ingevuld, ontvang je een verwijzing naar een arts met de documenten die je nodig hebt bij de afspraak. De arts geeft vervolgens informatie aan het CBR en zo wordt bepaald of je veilig de weg op kunt. Als het CBR meer informatie nodig heeft, krijg je daarnaast een verwijzing naar een cardioloog, die het CBR tevens adviseert over jouw gezondheid en rijgeschiktheid.”

Wat is het resultaat van de beoordeling van het CBR?

“Als je rijgeschikt bent, krijg je een rijbewijs voor bepaalde of onbepaalde tijd. Een rijbewijs voor onbepaalde tijd is tien jaar geldig en kun je verlengen zonder een Gezondheidsverklaring in te vullen of opnieuw beoordeeld te worden. Als je rijbewijs verloopt wanneer je vijfenzeventig jaar of ouder bent, vul dan een Gezondheidsverklaring in. Krijg je een rijbewijs voor bepaalde tijd, dan is je rijbewijs tien jaar of minder geldig. Dan vul je, als deze verloopt, opnieuw een Gezondheidsverklaring in. Ben je rijgeschikt? Dan kun je je rijbewijs aanvragen of verlengen bij de gemeente. Ben je dit niet, kun je dus geen rijbewijs aanvragen of verlengen en wordt je huidige rijbewijs ongeldig.”

Waarom vinden jullie het belangrijk om meer aandacht te besteden aan hartpatiënten en autorijden?

“Veel mensen krijgen met hart- en vaatziekten te maken. Deze patiënten willen we zo goed mogelijk informeren. We merken namelijk dat veel patiënten met dezelfde vragen zitten. Mensen duidelijkheid geven en de onduidelijkheid wegnemen, vinden we een belangrijke taak. We kijken altijd naar wat wél kan, naar hoe iemand kan blijven autorijden of wéér kan autorijden na voldoende te zijn hersteld. Sommigen vinden ons veel te streng, maar we proberen altijd uitleg te geven. Verkeersveiligheid staat nu eenmaal voorop. Toch zoeken we altijd naar mogelijkheden om iemand op een veilige en verantwoorde manier aan het verkeer te laten deelnemen.”

Meer weten? Alle verdere informatie en antwoorden zijn te vinden op de website van CBR. 

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Alexander Pechtold

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Inmiddels ligt de nieuwe uitgave van het HPNLmagazine op de deurmat bij onze donateurs. Ook dit keer, zoals u van ons gewend bent, weer boordevol interessante en informatieve artikelen en interviews.

Zo vroegen we Alexander Pechtold, algemeen directeur bij het CBR, welke regels er gelden voor hartpatiënten en autorijden. Nicky deelt haar verhaal over een torenhoge hartslag, Josine kreeg hartklachten door een bindweefselaandoening en Roelof ging van dikke enkels naar een harttransplantatie. Hart- en vaatziekten komen bij Surinaamse Hindoestanen 1,9 keer zo vaak voor; Nazrien deelt haar persoonlijke verhaal hierover.

Ook is er wederom meer te lezen over diverse medische interessante onderwerpen. Zo vertelt cardiothoracaal chirurg Peyman Sardari Nia over de industrie die de onderzoeksmarkt domineert, natuur- en darmdiëtist Marieke Lebbink vertelt over de link tussen de buik en het hart. Cardioloog Remko Kuipers vertelt meer over gadgets in de cardiologie, vaatchirurg Kak Khee Yeung geeft antwoord op de vraag welke patiënten risico lopen op verergering van hart- en vaatziekten. Joan Meeder (oud-voorzitter van de NVVC) vindt dat er meer aandacht moet komen in de verstrekte informatie over de risico’s voor het plaatsen van een ICD en de Belgische journalist Ben Vanheukelom is aan het woord over zijn onlangs verschenen boek over cholesterol en statines.

En, zoals u van ons gewend bent, is er uitgebreid aandacht voor een gezonde leefstijl; we leggen uit waarom een appel gezonder is dan appelsap, healthy chefkok Iris Heuer licht de magie van gezond koken toe en Leroy van de Ree geeft voedingstips om gezond de zomer door te komen. Personal trainer Radmilo Soda vertelt over het belang van het goed trainen van de benen.

En veel meer! In deze extra dikke zomerspecial met het thema ‘Hart en Emoties’ besteden we ook aandacht aan de psychische aspecten van hartproblemen. Er is aandacht voor ontspanning; welke manieren – maar ook mythes – zijn er eigenlijk om te ontstressen? We laten hier diverse deskundigen over aan het woord. Helaas wordt de invloed van hartziekten op onze psychische gesteldheid nog steeds onderschat.

Dit is nog maar een kleine greep, dus lees snel verder. Wij wensen u veel leesplezier!

Ook hebben we een aparte reisbrochure uitgebracht van onze unieke HartbrugReizen! Ter ere van het 35-jarig jubileum zijn er enkele reizen georganiseerd naar extra bijzondere bestemmingen. In deze uitgave staat het volledige reisprogramma van 2023 gepubliceerd. Wees er snel bij! Deze reisbrochure aanvragen kan via www.hartbrugreizen.nl

Vraag hier een proefexemplaar van het HPNLmagazine aan