Bijwerkingen en Rode gist rijst

Rode gist rijst bevat monacoline K, identiek aan de cholesterolverlager lovastatine
Rode gist rijst is rijst die gefermenteerd is met de schimmel Monascus purpureus. Tijdens dit proces kunnen verschillende soorten monacolinen, waaronder monacoline K, worden gevormd [1]. Traditioneel wordt rode gist rijst in China gebruikt als levensmiddelenkleurstof en als middel om de spijsvertering en bloedcirculatie te bevorderen. Monacoline K is identiek aan de cholesterolverlager lovastatine [2]. Lovastatine is in Nederland geen geregistreerd geneesmiddel. Atorvastatine, fluvastatine, pravastatine, rosuvastatine en simvastatine zijn voorbeelden van statines die in Nederland wel geregistreerd zijn [3].

Bijwerkingen bij het gebruik van rode gist rijst producten
Uit onderzoeken blijkt dat voedingssupplementen met rode gist rijst over het algemeen goed worden verdragen en weinig bijwerkingen geven [4]. Maar bijwerkingen, die vergelijkbaar zijn met statines, zijn wel in de literatuur beschreven. Mogelijke bijwerkingen zijn spierpijn, lever- en nierschade en spijsverteringsklachten zoals misselijkheid en diarree [5-8]. In zeer zeldzame gevallen kunnen spierafbraak of ernstige acute leverontsteking ontstaan [9].
Ook bij Lareb zijn meldingen binnengekome

n van klachten bij het gebruik van voedingssupplementen met rode gist rijst. Gemelde klachten zijn spierpijn en maag-en darmklachten. Maar ook ontregeling van stollingstijd van het bloed, een verminderd geheugen en alvleesklierontsteking zijn gemeld [10].

Interactie met andere geneesmiddelen
Rode gist rijst kan een wisselwerking hebben met veel andere geneesmiddelen. Monacoline K wordt in de lever en in de dunne darm afgebroken door cytochroom P450 3A4 (CYP3A4) enzymen. Het combineren van rode gist rijst met (genees)middelen of andere stoffen die CYP3A4 remmen, kan het risico op het optreden van schadelijke effecten van monacoline K verhogen. Voorbeelden hiervan zijn ciclosporine, verapamil, antischimmelmiddelen, macroliden, HIV proteaseremmers, maar ook voedingsmiddelen zoals grapefruitsap [2].

Citrinine in rode gist rijst producten
Tijdens de gisting van rijst kan naast monacoline K ook citrinine ontstaan. Citrinine is een giftige stof die ernstige schade aan de nieren kan veroorzaken [11]. Daarom heeft de Europese Commissie voor voedingssupplementen met rode gist rijst een maximumgehalte van 100 µg/kg citrinine vastgesteld [12].

Verkoopkanalen en verkoopeisen van rode gist rijst
Rode gist rijst wordt in Nederland verkocht als voedingssupplement in bijvoorbeeld drogisterijen, vitaminen-winkels, apotheken en online bij veel webwinkels. Producten die in Nederland worden verkocht, moeten voldoen aan de Europese wet- en regelgeving. De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft vanuit wetenschappelijke literatuur aangegeven dat er onduidelijkheden zijn over de veiligheid van een dagdosering van 3 mg monacolinen of meer. Daarom heeft de Europese Commissie per 22 juni 2022 besloten dat de maximale dagdosering monacolinen in rode gist rijst supplementen minder dan 3 mg moet zijn om de veiligheid van consumenten te waarborgen [13].

Waarschuwingen op de verpakking
In de Europese wet is vastgelegd dat waarschuwingen duidelijk op de verpakking moeten staan. Zo mag rode gist rijst niet worden geconsumeerd door zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven, kinderen die jonger dan 18 jaar oud zijn en volwassenen ouder dan 70 jaar. Ook mag rode gist rijst niet worden gebruikt door mensen die cholesterolverlagende geneesmiddelen nemen of al andere producten met rode gist rijst gebruiken. Als iemand gezondheidsproblemen ervaart, moet altijd advies van een arts worden ingewonnen over het gebruik van rode gist rijst [13].

Kwaliteit van rode gist rijst producten
De kwaliteit en veiligheid van rode gist rijst supplementen kunnen variëren, afhankelijk van de fabrikant. Een Belgisch onderzoek controleerde in 2024 de kwaliteit en veiligheid van 35 in Europa online verkochte rode gist rijst producten. Hieruit bleek dat ruim 10 % van de producten niet voldeed aan de veiligheidseisen. Daarnaast was bij ruim een derde van de producten de etikettering niet in orde. Ook was er in minder dan 10% sprake van product verontreinigingen [14]. Ook uit onderzoek van Righetti et al. uit 2021 bleek dat de kwaliteit en veiligheid van rode gist rijst producten vaak niet voldeed [15].

Bron: www.lareb.nl