Belangenconflicten bij patiëntenorganisaties

In de vorige uitgave ging mijn voorwoord over huisartsen die medicijnen bewaren voor arme patiënten. Daarop heb ik veel reacties ontvangen. Allereerst wil ik iedereen hiervoor van harte danken. Uit de reacties blijkt dat de meeste mensen het een goede zaak vinden dat huisartsen dit doen. Ook zijn veel mensen er voorstander van om het eigen risico te verlagen, of zelfs helemaal af te schaffen. Een gepensioneerd ziekenhuisapotheker vindt dat het verplicht eigen risico inkomensafhankelijk zou moeten zijn. Het is natuurlijk een lastig onderwerp, maar het is en blijft een feit dat het erg is dat er zo veel bezuinigd moet worden op de gezondheidszorg.

Een ander onderwerp dat nog steeds actueel is, is de werking van de farmaceutische industrie. Eerder kwam al aan het licht dat er veel artsen zijn die geld ontvangen van farmaceutische bedrijven. Dit kan voor eventuele belangenconflicten zorgen bij medische onderzoeken. Honderden artsen, waaronder veel hoogleraren, leveren hand-en-spandiensten bij de marketing van geneesmiddelen. Zij moeten hun beloningen verplicht doorgeven aan de Codecommissie Geneesmiddelen Reclame (CGR),  die ze publiceert in het jaarlijks verschijnende Transparantieregister.

Maar hoe zit dit met patiëntenorganisaties? Onlangs publiceerde het Geneesmiddelenbulletin een artikel over belangenconflicten bij patiëntenorganisaties. Dit artikel had betrekking op de Verenigde Staten, maar de vraag is of en in hoeverre hiervan ook sprake is in Nederland. Voor een antwoord op deze vraag hoeven we alleen maar te bekijken welke artsen banden hebben met een patiëntenvereniging, bijvoorbeeld als adviseur of voorlichter.

Deze gegevens zijn terug te vinden op de websites en in de uitgavenoverzichten van patiëntenverenigingen. Al snel blijkt dat hier vaak dezelfde artsen vermeld staan, die ook worden vermeld in het Transparantieregister. Deze artsen maken zich sterk voor het gebruik van nieuwe en dure geneesmiddelen. Wat heeft dit voor gevolgen voor de onafhankelijkheid en objectiviteit van een patiëntenvereniging?

De onderzoekers uit de VS concludeerden dat financiële steun aan patiëntenorganisaties wijdverspreid is. Het openbaar maken van belangenverstrengelingen vindt slechts in beperkte mate plaats en er zijn weinig aanwijzingen voor zelfregulering in deze sector. Dat farmaceutische bedrijven grote invloeden uitoefenen via diverse kanalen, is een feit. Dat speelt niet alleen in de VS, maar ook in ons eigen land. Naar onze mening is dit geen goede zaak.

Met een gerust hart kan ik zeggen dat Hartpatiënten Nederland volstrekt geen belangenconflicten heeft met welke industrie dan ook. Wij zijn 100% objectief en onafhankelijk en ontvangen geen subsidies van de farmaceutische industrie. Nu ik dit schrijf realiseer ik me weer dat we hier trots op mogen zijn, en dat dit helaas niet vanzelfsprekend is. U draagt hier een steentje aan bij door ons te steunen, waarvoor mijn oprechte dank!

Column door: Marly van Overveld