Longfonds ontraadt branden kaarsen rond kerst

Geschreven door

Hoe gezellig het ook moge zijn met de kerst om kaarsen aan te steken, het is niet goed voor je gezondheid. Het Longfonds ontraadt mensen om rond de feestdagen kaarsen aan te steken, omdat ze met name voor long- en hartpatiënten problemen kunnen veroorzaken.

Natuurlijk kun je de luchtvervuiling die een kaars veroorzaakt niet vergelijken met die van een houtkachel of gasfornuis, maar toch! Bij het verbranden van de kaars komen ook ongezonde stoffen vrij, met name koolmonoxide en fijnstof, aldus het Longfonds onlangs in het Algemeen Dagblad. Fijnstof nestelt zich in de verste uithoeken van onze longen en kan daar voor heel wat ellende zorgen. Dat begint al met hoesten, kortademigheid, piepende ademhaling en irritatie aan de ogen. Op de lange termijn kunnen kaarsen zorgen voor longziekten zoals COPD en astma, en voor hart- en vaatziekten. Als je die al hebt, kunnen die erger worden, aldus het Longfonds.

Het maakt natuurlijk wel uit of je één kaars brandt, of de hele woonkamer ermee vol hebt staan. En wat ook meespeelt is de kwaliteit van de kaars, en of die kaars op een tochtige plek staat. Als de kaars rustig brandt, zonder flakkerende vlam, is de uitstoot van onder meer fijnstof minder. Maar een flakkerende vlam en druipend kaarsvet zijn alarmerende signalen: dan is er sprake van meer roetvorming en meer koolmonoxide en fijnstof.

Om die reden pleit het Longfonds voor een alternatief in de vorm van elektrische kaarsen. Die werken op batterijen, en zeker de moderne variant lijkt veel op een echte kaars. Het voordeel is dat zo’n elektrische kaars geen luchtvervuiling oplevert, en dus geen schade aan hart en longen.

Rispa uit Indonesië

Geschreven door

Jaren geleden werd de Indonesische Rispa aan haar hart geopereerd in Jakarta, met steun van ons Fonds Buitenlandse Kinderen.
Deze week ontvingen we een leuk bericht van Harm & Carla Troost, de pleegouders van Rispa. Wat een mooi nieuws om de feestdagen mee te starten!

“Wij gaan nog steeds met veel plezier op bezoek bij Rispa in Indonesië. Zeker in het nieuwe jaar!! Rispa verwacht haar 2e kindje!!

Wat een verrassing!! Haar 1e kind is nu 9 jaar. De cardioloog, waar ze nog steeds regelmatig onder controle is, vond het nu tijd om het bekend te maken. De echo’s gaven een goed beeld van de groei van het kindje. In februari is de bevalling gepland.

Wij denken, speciaal in deze tijd, weer terug aan de spannende tijd die wij hebben doorgebracht tijdens de hartoperatie van Rispa en de tijd rondom haar bevalling van haar 1e kind.

Mede dankzij jullie hulp hebben we nu maar liefst 3 mensenlevens erbij. Fantastisch toch in deze tijd van oorlog en andere vreselijke gebeurtenissen.”

Wilt u ook helpen?
Steun het Fonds Buitenlandse Kinderen en draag bij op NL 35 INGB 0000 594 000 t.n.v.  Hartpatiënten Nederland o.v.v. Fonds Buitenlandse Kinderen

Voorkom dat je hart het met de kerst zwaar te verduren krijgt!

Geschreven door

Veel mensen genieten van de kerst. Ze vinden het een heerlijke tijd, waarin vooral veel gegeten en gedronken wordt, in de gezellige nabijheid van hun geliefden en familieleden. Cardioloog Menno Baars maant echter tot voorzichtigheid. Al die feestelijke hapjes, versnaperingen en drankjes zijn niet zonder risico, aldus Baars in een waarschuwing op de website Gezondheidsnet. Ze kunnen namelijk leiden tot wat hij noemt het ‘Holiday Heart Syndrome’.

Dat is een hartritmestoornis (atriumfibrilleren) die onverwachts en plotseling kan optreden. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij gelegenheden waarbij de kelen gesmeerd worden met de nodige alcohol, zeker als die drank wordt gecombineerd met het naar binnen schuiven van allerlei hapjes en lekkernijen. “Vooral mensen die niet vaak alcoholische drankjes drinken kunnen sterk reageren op alcohol als ze dit ineens wel doen”, waarschuwt Baars op Gezondheidsnet. “Plots gaat het hart hevig tekeer en onregelmatig kloppen.” Iedereen kan dat overkomen, maar als je ouder wordt, neemt de kans daarop toe.

Gaat meestal vanzelf over

Dat atriumfibrilleren is op zich niet levensbedreigend en meestal gaat het vanzelf weer over – maar daarmee is niet gezegd dat het onschuldig is, benadrukt de cardioloog. Komt het vaker voor, dan kan het hartschade veroorzaken. In het ergste geval kunnen er bloedstolsels door ontstaan, wat weer tot een beroerte of hartaanval kan leiden, en ook hartfalen is een mogelijk gevolg van herhaaldelijk overslaan van het hart in hoog tempo.

Teveel

Het beste is dan ook om niet teveel te drinken met de feestdagen, adviseert Baars. “Alcohol is echt heel slecht voor je hart”, aldus Baars op Gezondheidsnet. “Ook voor andere cellen in je lichaam. Een klein beetje kan best, maar drink er voldoende water bij en zorg dat je niet uitdroogt. Eén glaasje kan juist goed zijn om even te ontspannen.” Ook op het eten letten is belangrijk, dus niet te veel vet, suiker en zout, aldus de cardioloog.

112

Krijg je tijdens de feestdagen desondanks last van atriumfibrilleren, stop dan met het drinken van alcohol. Mochten de klachten desondanks niet verdwijnen, neem dan contact op met huisarts of HAP. Als je daarnaast ook nog eens duizelig wordt of kortademig, bel dan 112, aldus Baars, cardioloog en medeoprichter van HartKliniek, een landelijke organisatie van zestien zelfstandige behandelcentra voor hart- en vaatziekten.

 

Hartpatiënten Nederland blij dat apothekersstaking niet doorgaat

Geschreven door

Hartpatiënten Nederland is blij dat de voor de kerst aangekondigde landelijke apothekersstaking niet doorgaat. De rechter heeft de staking verboden. Gelukkig maar, vinden wij. Want anders hadden mensen negen dagen lang minder makkelijk bij een apotheek terecht gekund. De staking zou betekenen dat er negen dagen lang slechts beperkt medicatie geleverd kon worden bij de apotheken. Overigens vinden wij wel, dat de medewerkers van de apotheken een beter loon verdienen dan ze nu krijgen voor hun zware werk.

Al toen de staking werd aangekondigd zag je een run ontstaan op apotheken, waar het erg druk werd aan de balie en mensen lang op hun beurt moesten wachten. Toen de rechter zijn veto over de staking uitsprak, nam die drukte weer af.

Werkgeversvereniging Zelfstandige Openbare Apothekers (WZOA) had samen met de Associatie van Ketenapotheken (ASKA) een kort geding aangespannen tegen de vakbonden FNV en CNV. De rechter stelde de werkgevers in het gelijk. De werkgevers realiseren zich overigens wel dat ze met de medewerkers in gesprek moeten over hun teleurstelling om de verboden staking.

De bonden hadden een staking uitgeroepen omdat het personeel naar eigen zeggen zwaar onderbetaald wordt voor zeer verantwoordelijk werk en een hoge werkdruk. De staking is niet van de baan, mogelijk breekt die begin volgend jaar alsnog uit. Door te staken willen de medewerkers een loonsverhoging afdwingen.

 

Niet-reanimerenpenning bestellen via NVVE, want patiëntenfederatie stopt ermee

Geschreven door

De Patiëntenfederatie stopt met de uitgifte van de niet-reanimerenpenning. Dat komt omdat het ministerie van Volksgezondheid vanaf de jaarwisseling geen subsidie meer geeft voor de verstrekking van de niet-reanimerenpenning. Dat maakte de Patiëntenfederatie bekend. Maar geen nood, de penning is nog steeds verkrijgbaar. Vanaf 1 januari 2025 kun je de penning nog krijgen via de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde NVVE.

Als je niet gereanimeerd wilt worden kun je dat aangeven in een wilsverklaring. Je kunt ook een niet-reanimerenpenning bestellen want die is gelijkwaardige aan een wilsverklaring. Met een wilsverklaring maak je jouw wensen over je medische behandeling duidelijk wanneer je daar zelf niet meer over kunt beslissen. Bijvoorbeeld doordat je bewusteloos bent. Bij een acute hartstilstand is zo’n verklaring meestal niet direct beschikbaar. Daarom is het handig om een niet-reanimerenpenning te bestellen en die altijd bij je te dragen. Met de niet-reanimerenpenning verbiedt je dokters en andere zorgverleners onder alle omstandigheden te reanimeren.

Je kunt de niet-reanimerenpenning aanvragen via de NVVE. Kijk hier voor meer informatie.

Voor meer informatie kun je ook terecht bij de Reanimatieraad – daar kun je meer te weten komen over niet-reanimerenpenningen.

Cafeïnepoeder niet zo onschuldig als het lijkt

Geschreven door

Mensen die cafeïnepoeder gebruiken of voedingssupplementen, afslankproducten en energizers die cafeïne bevatten, kunnen te maken krijgen met gezondheidsrisico’s. Hiervoor waarschuwt het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). Het NVIC ontving enkele meldingen en Lareb één waarbij mensen per ongeluk teveel cafeïnepoeder innamen en op de intensive care belandden met ernstige hartproblemen.

De laatste jaren is het gebruik van cafeïne toegenomen. Veel mensen, waaronder medische professionals, onderschatten de gevaren van cafeïne omdat het vaak dagelijks wordt gebruikt. Echter, koffie, thee en energydranken bevatten relatief lage concentraties. Voedingssupplementen bevatten vaak een veel hogere concentratie, waardoor het risico op een overdosering aanzienlijk toeneemt.

Het gebruik van cafeïnepoeder
Cafeïnepoeder is extreem geconcentreerd. De gebruiker kan het zelf doseren waardoor een overdosering snel kan optreden. Eén gram puur cafeïnepoeder is qua dosis cafeïne vergelijkbaar met de inname van twee liter gewone filterkoffie.

Sporters zijn gewend maatschepjes van enkele grammen te gebruiken voor eiwitpoeders en pre-workoutpoeders. Bij geconcentreerde cafeïnepoeders kan zo’n hoeveelheid al snel genoeg zijn voor een ernstige cafeïnevergiftiging. Een cafeïnevergiftiging kan leiden tot levensbedreigende situaties, zoals hartritmestoornissen, stuipen en een gevaarlijk laag kaliumgehalte.

Melding Lareb
Bijwerkingencentrum Lareb ontving 1 melding van een onbedoelde overdosering bij het gebruik van cafeïnepoeder bij een jonge man. De klachten hierbij waren, overgeven, onrust, hyperventilatie, spiertrekkingen en hartkloppingen. Na een verblijf van 48 uur op de intensive care met behandeling, is hij hersteld van zijn klachten.

Waarschuwing
Het advies is om de doseringsinstructies op de verpakking zorgvuldig te lezen. Iemand die toch te veel cafeïne binnenkrijgt of klachten ervaart na het gebruik van een cafeïnebevattend product, kan het beste contact opnemen met een arts.

Lees hier het volledige nieuwsbericht van het NVIC.

Bron: Lareb.nl

Help mij met mijn afstudeeronderzoek!

Geschreven door

Mijn naam is Dana, ik ben vierdejaars communicatiestudent. Tot juni 2025 ben ik werkzaam op het kantoor van Hartpatiënten Nederland om mijn afstudeeronderzoek uit te voeren.

Ik wil in kaart brengen waarom mensen wel of niet doneren aan goede doelen. Daarom heb ik een korte enquête opgesteld.
Het invullen hiervan kost slechts vijf minuten en uw hulp zou enorm waardevol zijn!

Doet u mee?
Klik hier om de enquête in te vullen.

Alvast heel erg bedankt voor uw tijd en bijdrage!

Zenuwschade door gebruik van voedingssupplementen met vitamine B6

Geschreven door

Bijwerkingencentrum Lareb heeft al eerder bericht over zenuwschade door gebruik van voedingssupplementen met vitamine B6, maar meldingen hierover blijven binnenkomen. Tot nu toe ontving Lareb 238 meldingen van zenuwpijnen bij mensen die producten gebruikten met vitamine B6. Door dit mogelijke risico is voorzichtigheid geboden bij vitamine B6 suppletie.

Vitamine B6 speelt een belangrijke rol in het lichaam bij de stofwisseling en bij de werking van bepaalde hormonen. Ook is vitamine B6 nodig voor een goede werking van het immuunsysteem en de zenuwen. Omdat ons lichaam vitamine B6 niet zelf kan maken, moeten we dit via ons voedsel binnenkrijgen. Vitamine B6 zit in voeding zoals, vlees, eieren, melkproducten, peulvruchten en graanproducten.

Teveel vitamine B6

De meeste mensen krijgen voldoende vitamine B6 binnen via hun voeding. Toch slikken veel mensen voedingssupplementen met vitamine B6 naast hun gewone voeding. Als je een lange tijd veel vitamine B6 binnenkrijgt, kan dit soms schade veroorzaken aan de zenuwen in armen en/of benen. De klachten zijn te herkennen aan tintelingen, een doof gevoel of pijn in handen en/of voeten.

Dagdosering vitamine B6

Producten met vitamine B6 zijn in verschillende sterktes te koop bij de drogist, apotheek, in de supermarkt en online. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassenen is 1,5 milligram vitamine B6 per dag. Vanaf 1 oktober 2018 staat in de Warenwet dat in supplementen niet meer dan 21 milligram vitamine B6 per dag mag zitten. Kortgeleden heeft de Europese autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) een veilig niveau geadviseerd van 12 milligram vitamine B6 per dag. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is voornemens het maximumgehalte B6 dat aanwezig mag zijn in voedingssupplementen hierop aan te passen.

Meldingen bij Lareb

Van de 238 meldingen van zenuwschade bij mensen die producten gebruikten met vitamine B6, betrof het in 79 gevallen een product met een dagdosering van 12 milligram of minder. Een der

de van de mensen gaf aan dat zij herstellende waren nadat zij stopten met het gebruik van deze producten.

Waarschuwen

Voedingssupplementen worden door mensen over het algemeen als veilig gezien, maar ze kunnen ernstige bijwerkingen hebben. Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de mogelijke gevaren van een te hoge vitamine B6 inname via voedingssupplementen.

Lareb heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) op de hoogte gesteld van deze meldingen.

Bekijk hier het overzicht van de meldingen van zenuwschade door gebruik van voedingssupplementen met vitamine B6 (in het Engels).

Bron: Lareb.nl

Het fenomeen van Raynaud en bètablokkers

Geschreven door

Bètablokkers, zoals metoprolol en bisoprolol, kunnen het fenomeen van Raynaud veroorzaken. Dit komt redelijk vaak voor. Bij het fenomeen van Raynaud krijgt iemand last van koude vingers of tenen. Deze worden eerst wit en daarna blauw en rood en kunnen tintelen of pijn doen.

Het fenomeen van Raynaud kan bij alle bètablokkers ontstaan, maar mogelijk bij de ene vaker dan bij de andere. Hoeveel last iemand ervan heeft verschilt ook per persoon. Stop niet zomaar met het gebruik van een bètablokker. Bespreek klachten altijd met een arts of apotheker.

Het fenomeen van Raynaud komt bij bètablokkers vaak voor

Uit onderzoeken blijkt dat het fenomeen van Raynaud bij bètablokkers bij gemiddeld 7% tot 15% van de gebruikers voorkomt. De bijwerking hangt niet af van de gebruikte dosis, hoe lang iemand het geneesmiddel gebruikt, of waarvoor het gebruikt wordt. In de algemene populatie komt het fenomeen van Raynaud voor bij ongeveer 5%. Het komt het vaakst voor bij jongeren tot ongeveer 30 jaar en iets vaker bij vrouwen en mensen die roken.

Bètablokkers vernauwen bloedvaatjes in vingers en tenen

Het fenomeen van Raynaud ontstaat door een kortdurende vernauwing van de kleine bloedvaten in de vingers en tenen. Hierdoor stopt de normale doorbloeding, waardoor de vingers of tenen wit en blauw verkleuren. Als de doorbloeding weer opgang komt, worden de vingers rood en kunnen gaan gloeien, tintelen of pijn doen. Bètablokkers kunnen de wijdte en de rek van deze kleine bloedvaten verstoren door verschillende eigenschappen. Alfareceptoren in de kleine vaten zorgen normaal gesproken voor vaatvernauwing, en bètareceptoren voor vaatverwijding. Door het blokkeren van bètareceptoren krijgt vaatvernauwing de overhand. Ook zorgen bètablokkers voor een afname van het de hoeveelheid bloed die het hart per minuut rondpompt, waardoor er minder bloed naar de vingers en tenen stroomt. Dit kan een reflex veroorzaken die de bloedvaatjes verder vernauwt.

Het ontstaan van Raynaud verschilt per bètablokker

Binnen de groep bètablokkers zijn er onderlinge verschillen die hun effect bepalen. Als eerste kunnen bètablokkers worden onderverdeeld in selectieve en niet-selectieve bètablokkers. Selectieve bètablokkers blokkeren vooral de bèta-1-receptoren, die in het hart voorkomen. Niet-selectieve bètablokkers blokkeren zowelbèta-1- als bèta-2-receptoren, die voorkomen in bloedvaten ende luchtwegen. Uit studies blijkt echter geen verschil in het ontstaan van het fenomeen van Raynaud tussen selectieve en niet-selectieve bètablokkers

Het fenomeen van Raynaud ontstaat minder vaak bij bètablokkers met vaatverwijdende eigenschappen

Sommige bètablokkers hebben niet alleen een blokkerende werking op bètareceptoren, maar kunnen deze receptoren ook gedeeltelijk activeren, zoals pindolol. Dit wordt ook wel intrinsieke sympathicomimetische activiteit (ISA) genoemd. Door deze gedeeltelijke activatie treedt er minder vaatvernauwing op. Bètablokkers met ISA hebben mogelijk een lager risico om het fenomeen van Raynaud te veroorzaken. Ook hebben sommige bètablokkers vaatverwijdende eigenschappen, zoals labetalol, dat ook alfa-2-receptoren kan blokkeren. Bij deze bètablokkers is het risico op het ontwikkelen van het fenomeen van Raynaudmogelijk ook lager.

Mogelijk minder Raynaud klachten bij bètablokker in combinatie met calciumantagonist

Uit onderzoek blijkt dat mensen met klachten van Raynaud die zowel een bètablokker als een calciumantagonist gebruiken, minder hevige klachten van koude handen ervaren dan wanneer alleen een bètablokker wordt gebruikt. Bovendien blijkt de doorbloeding van de vingers beter bij de combinatie van een bètablokker en een calciumkanaalblokker vergeleken met alleen een bètablokker.

Bron: Lareb.nl

Beeld: Stadia Raynaud | © Beeldmateriaal Slingeland Ziekenhuis

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine

Minder zorgeloos als vóór zijn hartoperaties

Geschreven door

Tot tweemaal toe moest Luc van de Rijt (34) onder het mes, en sindsdien staat hij wat anders in het leven. “Telkens als mijn hart overslaat denk ik, oei, als ik maar niks krijg”, vertelt hij enkele maanden na zijn tweede operatie. “Ik praat er ook met iemand over. Na mijn eerste operatie wilde ik dat niet, maar daar kreeg ik spijt van. Nu, vijf jaar later, na mijn tweede operatie wil ik dat wel. Ik krijg nu psychische hulp in het kader van de revalidatie. Dat doet me goed.”

Luc heeft een aangeboren aortaklepinsufficiëntie, een lekkende hartklep. “Ik heb er tijdens mijn jeugd niks van gemerkt”, vertelt Luc. Ik voetbalde, sportte veel, nooit wat gemerkt! Ook bij een keuring die ik bij defensie kreeg, is er niets van gemerkt. Pas toen ik 28 jaar was, in 2019, was ik vanwege een hoestje bij de huisarts. Die hoorde een ruis in mijn hart en trok aan de bel. Hij was verbaasd dat dit nooit eerder was opgemerkt. Iedere eerstejaars geneeskunde had dit immers kunnen horen. Uiteindelijk ben ik op mijn 29ste verjaardag, op 25 september 2019, geopereerd. De klep werd toen gerepareerd, en daarna lag ik één week in het ziekenhuis.”

Carnaval

Hartchirurg Ehsan Natour voerde de operatie in 2019 uit. Luc probeerde daarna zijn oude leventje weer op te pakken, maar een zeldzame bacteriële infectie (endocarditis) gooide een kleine vijf jaar later roet in het eten. “Carnaval in februari heb ik nog goed gevierd. Daarna werd ik ziek, kreeg koorts. Ik dacht toen nog: ach, een carnavalsgriepje, daar hebben zoveel mensen last van. Niet dus. Ik had hoge koorts, bleef maar trillen, zoiets had ik nog nooit gehad. De huisarts die ik bezocht schreef antibiotica voor. Maar niet veel later was ik bij de huisartsenpost (HAP), die me opnieuw antibiotica voorschreef. De tweede keer dat ik de HAP bezocht werd ik doorgestuurd voor een slokdarmecho en een CT-scan. Dat was bij het VieCuri in Venlo. Van daaruit hebben ze me in de ambulance gezet voor een spoedopname in Maastricht. Een dag later, op 2 maart, werd ik geopereerd.

Klep

Dit keer kan de hartklep niet achterblijven, gezien de uitgebreide ontsteking, en werd deze vervangen door een varkensklep. “Geen metalen, want die maakt het risico op endocarditis een stuk groter”, legt Luc de keuze voor een varkensklep uit. De nieuwe klep gaat zeker vijftien of twintig jaar mee, verwacht hij. “Het vervangen kan via de lies. Maar wie weet zijn er tegen die tijd wel andere minder belastende mogelijkheden ontwikkeld.”

Na deze tweede operatie in vijf jaar tijd lag Luc maar liefst zes weken in het ziekenhuis. “Ze wilden weten welke bacterie er zat.” Hij herinnert zich deze tijd als saai en vol verveling. “Ik kon niks. Gelukkig kreeg ik wel altijd bezoek. Maar leuk was anders.”

Pilsje

Eenmaal terug thuis probeert Luc langzaam maar zeker zijn oude leven weer op te pakken. “Toch is het nu anders”, weet hij. “Ik hou rekening met wat er gebeurd is. Doe nou iets rustiger aan. Ik drink nog steeds op zijn tijd een pilsje, maar met mate. Ik ben meer op mijn hoede. Laatst had ik koorts, en prompt dacht ik: dat is toch niet weer die endocarditis.”

Werk

Na zijn eerste operatie had Luc een vervelende ervaring met de manager van het bedrijf in Kerkrade, waar hij op dat moment werkte. “Die vroeg hoe het met me ging. En hij zei: als het weer goed gaat, kun je weer fulltime komen werken.” Daar was Luc op dat moment nog niet aan toe. “Dat viel me koud op het dak”, herinnert hij zich.

Inmiddels heeft Luc nieuw werk gevonden, bij de douane. “Daar doe ik de exportcontrole. Nu nog 20 uur, maar na mijn vakantie wil ik dat gaan opbouwen, eerst naar 30, en uiteindelijk naar 36 uur. De teamleidster belt me wel eens in de zoveel weken. Ze is heel begripvol en belangstellend. Heel anders dan bij het bedrijf waar ik eerst werkte.”

Ehsan

Luc heeft ook een goed gesprek gehad met Ehsan Natour, naast hartchirurg in Maastricht ook schrijver van het boek Als het leven stilstaat , en oprichter van de stichting Stilgezet . Ehsan heeft talloze hartpatiënten gesproken voor en na hun operatie. Daaruit leidde hij af dat zo’n operatie het leven van deze mensen volledig op zijn kop kan zetten, zowel emotioneel als fysiek. Je bent nadien niet meer dezelfde als wie je voorheen was, weet hij.

Identiteit

“Wat je ziet is dat mensen plotseling merken de regie over hun leven kwijt te zijn”, vertelt Ehsan. Dat niet alleen, ook hun identiteit zijn ze vaak kwijt. Ze voelen zich kwetsbaar na zo’n operatie. Niemand heeft hen daarop ooit voorbereid, ze staan er vaak alleen voor. Niet alleen tijdens, maar ook na de operatie. Je maakt een rouwproces door. Omdat anderen dat niet altijd begrijpen, groeien vaak gevoelens van eenzaamheid.”

Luc begrijpt dat wel. “Je leert wel wie je echte vrienden zijn. Van sommigen hoor je gewoon maandenlang niks meer.” Toch pakt hij zijn leven weer zoveel mogelijk op. “Vier keer per week ga ik padellen, maar ik ga minder dan vroeger fitnessen”, zegt de man, voor wie sport voor 2019 zijn lust en zijn leven was. “Maar ik mag weer alles!”, voegt hij daaraan toe.

Tekst: Henri Haenen

Foto: Luc de Rijt

Dit artikel verscheen eerder in het Hartbrug Magazine.