Voor deze eerste column in het 50ste jaar van Hartpatiënten Nederland, moest ik denken aan de hartpatiënten die via de hart luchtbrug naar Houston gingen, omdat ze niet in eigen land geopereerd konden worden. Ik dacht hoe angstig zij zich gevoeld moeten hebben toen ze zonder begeleiding van hun geliefden in het vliegtuig moesten stappen, wetende dat het misschien wel de laatste keer was dat ze elkaar hadden gezien.

Dus dacht ik, dan ga ik het onderwerp angst eens wat verder uitdiepen. Terwijl ik dit aan het overdenken was, kwam ineens bij mij op dat ik een vaak optredende vergissing maakte. Ik ging er zomaar van uit dat deze hartpatiënten erg angstig moesten zijn. Klopt dat wel?

Voor sommigen waarschijnlijk wel, anderen waren misschien wel opgelucht dat ze het voor elkaar hadden gekregen om eindelijk geopereerd te worden. Weer anderen hebben zich misschien wel volledig kunnen overgeven aan de situatie, waarbij vertrouwen optrad in plaats van angst. We doen het zo vaak, dat invullen van emoties, voor anderen.

Het is goed om je te realiseren dat eenzelfde situatie bij verschillende mensen totaal verschillende reacties op kan roepen. Doen we dat niet, dan gaan we ervan uit dat onze emotie de enige mogelijke is. De ander moet wel hetzelfde voelen als ik. Onze gedachten houden ons dan weer voor de gek. Als wij onze eigen gevoelens of gedachten op de ander projecteren en deze projectie ook nog als basis voor ons mededogen gebruiken, kunnen we de plank nog weleens flink misslaan.

We kunnen iemand zelfs van de regen in de drup helpen. Dit gebeurt vooral als we onze eigen angst op de ander projecteren. Met het risico dat we de ander misschien wel angst aanpraten terwijl hij of zij helemaal niet angstig was. Maar ook het omgekeerde kan voorkomen als we de situatie invoelen als onbelangrijk, waardoor de ander zich onbegrepen voelt.

Als we deze gedachten niet hadden, zouden we misschien wel perfect kunnen aanvoelen waar we de ander mee zouden kunnen helpen. Mocht dat niet zo zijn, dan ontstaat er ruimte om de ander te vragen wat de situatie met hem of haar doet en of we iets kunnen betekenen. We laten ons dan niet leiden door gedachten en veronderstellingen.

Het letten op deze gedachten kan trouwens ook heel nuttig zijn voor onszelf en ons groeiproces. Als we ons bewust worden van de emoties die we anderen toedichten, kunnen we ons allereerst afvragen of deze gedachte wel juist is. Je eigen ‘waarheid’ hoeft niet een anders ‘waarheid’ te zijn. Dit is op zich al een waardevolle oefening. Er is echter nog een tweede aspect. De emotie die we bij de ander verwachten, kan heel goed onze eigen emotie zijn. Dan is de ander eigenlijk een spiegel voor ons, een mogelijkheid om onze eigen gedachten en emoties te zien. Een emotie, voor de duidelijkheid, is niet hetzelfde als een gevoel. Het is de combinatie van alle gedachten die wij over dat gevoel hebben en het zijn deze gedachten die ons weghouden van wie we werkelijk zijn.

Als we teruggaan naar mijn gedachten over de gevoelens van de hartpatiënten, dan kunnen deze uiteraard te maken hebben met mijn ervaringen als arts met hartpatiënten. Maar dan geldt dat nog steeds niet voor elke patiënt. Daarnaast heb ik zelf geen patiënten gesproken die een dergelijke reis hebben meegemaakt. Het kan echter ook een aanwijzing zijn voor mijn eigen gedachten en angsten met betrekking tot een dergelijke situatie.

Deze gedachten en emoties zijn dan sowieso irreëel, omdat we niet van tevoren kunnen bedenken hoe wij zelf in een dergelijke situatie zouden reageren. Zouden we angstig zijn? Opgelucht? Of ons, vol vertrouwen, volledig kunnen overgeven aan de situatie? Of wellicht een combinatie van dit alles?

Kijk goed naar je emoties, je kunt er veel van leren!

Column door: Jan Chin

Vrouwen zijn geen mislukte mannen. Dat zou je gaan denken als je terugkijkt naar de cardiologie van de vorige eeuw. Cardiologe Angela Maas leerde midden jaren ’80 van de vorige eeuw nog dat vrouwelijke hartpatiënten lastig waren. Ze zouden rare klachten hebben. ‘Een hoop gekrijs en gezeur om niks’, schrijft Maas in haar uitstekende boek Hart voor Vrouwen.

Vrouwen werd indertijd geleerd hoe ze het beste met de hartaanval van hun man konden omgaan. Haar steun was belangrijk voor het herstel van haar echtgenoot. Sterker nog: de gedachte dat vrouwen medeschuldig waren aan het hartinfarct van hun man heerste nog tot ver in de jaren ’70, aldus Maas. Vrouwen kregen indertijd cursussen gezond koken voor hun man. Her en der vroegen opiniemakers zich af, of vrouwen teveel eisten van hun man, die daardoor een hartinfarct kreeg.

De Nederlandse Hartstichting vond nog in 1975 dat de vrouw verzorgster van haar zieke man was en voor hem boodschappen moest doen en gezond moest koken. Dat vrouwen ook een hartaanval konden krijgen, kwam blijkbaar bij dit soort instellingen helemaal niet op.

Pas sinds 1990 kwam in dit denken een geleidelijke omslag, die helaas nog niet tot in alle maatschappelijke geledingen is doorgedrongen. De vrouw is geen mislukte man. Een van de eersten in Nederland die zich sterk maakten voor erkenning van het vrouwelijke hart, was Angela Maas. Als cardioloog begon ze in 2003 een spreekuur voor vrouwen. Ze kreeg daarbij hoon en tegenwerking vanuit het voornamelijk mannelijke artsenlandschap. Inmiddels is Maas een erkend wetenschapster, die veel baanbrekend werk verricht voor vrouwen.

Zij wees erop dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen, en hun hartkwalen. In het begin was ze een roepende in de woestijn. Vrouwen die klaagden over pijnen, die te herleiden waren tot een hartinfarct, werden door artsen regelmatig met een kluitje in het riet gestuurd. We publiceren in dit magazine een schrijnend verhaal hierover, van Karin Koolen, die met een hartaanval werd weggestuurd door haar huisarts en wekenlang rondliep met een falend hart.

Het boek van Angela Maas is een echte aanrader. Wees er snel bij, want de achtste druk is al bijna uitverkocht!

Column door: Henri Haenen

Door al die mooie en gezellige HartbrugReizen vliegt de tijd, 2019 zit er alweer bijna op! Maar we kunnen gelukkig terugkijken op een zeer geslaagd reisjaar. Vele reizigers hebben genoten van mooie en gevarieerde vakanties. We bezochten veel mooie landen en plekken, maar er was vooral ook plaats voor veel gezellige momenten. Er zijn weer mooie vriendschappen ontstaan. Juist doordat groepsgevoel en saamhorigheid kenmerkend zijn voor onze reizen, voelt het na een paar dagen al als één grote familie. Altijd weer bijzonder om te zien!

In deze tijd van het jaar is het natuurlijk koud, maar we hebben mooie voorjaarsreizen voor u in petto. Blader dus snel verder om alvast uit te kijken naar een leuke (en zonnige!) vakantie. Liever niet zo lang wachten en het koude weer nu al een beetje beu? Er zijn nog enkele plekken vrij voor de 21-daagse reis naar Spanje, met vertrekdatum 10 januari.

Natuurlijk gaan we het nieuwe reisjaar vol goede moed in. Het reisprogramma is weer heel gevarieerd: van 5-daagse tot 21-daagse reizen, en van dichtbij tot ver weg. Vanaf nu ook vliegreizen! Ik weet zeker dat er voor ieder wat bij zit.

Interesse in een reis? Wees er snel bij en voorkom teleurstellingen. Bel naar 0900 – 4 278 278 voor meer informatie of om te boeken. Hopelijk tot snel tijdens een van onze HartbrugReizen!

Geen interesse in onze reizen? Geef dit uitneembare katern dan alsjeblieft aan een kennis, familielid of goede buur! Wellicht hebben zij en wij er iets aan.

Bedankt!

Column door: Marly van Overveld

Voor meer columns van o.a Marly van Overveld klik hier

Een tijdje geleden stuitte ik in het park in Amsterdam op een scène die niet zou misstaan in een politieserie: ambulance, brandweer en politiewagens met gillende sirenes. Een groep omstanders die zich in een cirkel rond het slachtoffer had opgesteld, terwijl ze toekeken hoe met behulp van een AED de reanimatie werd uitgevoerd. Ondanks verwoede pogingen van de agenten bleef het slachtoffer er levenloos bij liggen, maar dat was ook niet zo gek: het was een pop.

Een team van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) hield deze demonstratie om het publiek bekend te maken met reanimeren. In workshops konden mensen zelf de techniek leren. Er waren zelfs wedstrijdjes, waarbij mensen tegen elkaar konden strijden wie de meest effectieve reanimatie uitvoerde. Ik zag een dame stevig met beide handen op een pop drukken, haar heupen heen en weer swingend op muziek van de Bee Gees. De maat van Stayin’ alive is namelijk precies het goede ritme om iemand te reanimeren. Ik vermoedde dat ze vast niet zo zou swingen als het haar eigen man, vader of buurman was die daar lag. Maar ze won de wedstrijd wel.

Bij een andere stand werd uitgelegd wat je moet doen als een kind dreigt te stikken in een dropje, of hoe je een baby reanimeert. Ik keek naar een jong stel dat rustig met twee vingers op het borstje van een ieniemienie popje in een ledikantje drukte. Hun eigen baby lag rustig slapend in de kinderwagen naast hen. Ik bewonderde de kersverse papa en mama vanwege hun moed om na te willen denken over datgene waar je als ouder helemaal nooit over na wilt denken, namelijk dat er iets zou kunnen gebeuren met je kind. Tegelijkertijd liepen de rillingen over mijn rug, denkend aan mijn eigen pasgeboren neefje, bij wie zelfs een perfect uitgevoerde reanimatie niet had mogen baten. Op sommige dingen in het leven kun je je nooit voorbereiden…

Ik hoorde een arts trots vertellen hoe Nederland koploper in de wereld is als het aankomt op het aantal mensen dat een reanimatie overleeft. Juist doordat steeds meer ‘leken’ weten wat ze moeten doen als iemand een hartstilstand krijgt. Ik vroeg me af of ik zelf in staat zou zijn het juiste te doen als mijn geliefde iets zou overkomen. Ik keek nog eens naar de swingende mevrouw. In gedachten telde ik mee: Ah, ha, ha, ha, stayin’ alive, stayin’ alive.

Column door: Marion van Es

In 1970 werd de Nederlandse Hartpatiënten Vereniging opgericht, de organisatie die inmiddels Hartpatiënten Nederland genoemd wordt. Uit nood, want er werden niet of nauwelijks hartoperaties uitgevoerd in Nederland. De situatie was rampzalig: hartpatiënten werden gediscrimineerd en stierven. Doordat ze thuis op de bank moesten blijven zitten stierven ze namelijk vaak terwijl ze nog op de wachtlijst stonden. Was een dode hartpatiënt goedkoper dan een levende? Onacceptabel voor de Hartpatiënten Vereniging. Wij kwamen in actie en maakten het verschil!

De toenmalige leden sleurden met doodskisten door Den Haag. Eveneens werd de Tweede Kamer bezet.  En dit was maar een deel van de landelijke acties. Zo werden lijsten met ‘foute’ medicijnen gepubliceerd, een zogeheten Zwartboek opgesteld en overheid, verzekeraars en farma onder druk gezet. Het resultaat? De grip op de hartzorg werd afgedwongen en vliegtuigen vol hartpatiënten vlogen naar het buitenland. Hun leven werd gered.

Nu, vijftig jaar later, staan we aan de vooravond van het jaar 2020 en mogen wij ons 50-jarig jubileum vieren. Vijftig inspirerende jaren die ik van dichtbij meemaakte. Als kind deed ik al mee en volgde alles op de voet. Later, toen ik 18 was, organiseerde ik reanimatie-voorlichtingsavonden met optredens van bekende Nederlandse artiesten. Zodoende reed ik samen met bijvoorbeeld Ramses Shaffy en Liesbeth List het land door. Het waren roerige jaren in het belang van onze supporters, maar de basis voor een hartbewaakt Nederland werd gelegd!

Inmiddels ben ik 33 jaar voorzitter van deze prachtige organisatie. Dat maakt mij verantwoordelijk voor alles wat wij doen. Dus ook voor onze HartbrugReizen, die ik destijds opstartte om mensen uit hun isolement te halen. Onlangs was ik in Portorož (Slovenië) waar op dat moment een groep reizigers van hun wel gegunde vakantie genoot. Ik wil dan graag de sfeer proeven en de persoonlijke verhalen van de deelnemers horen: waarom hebben de mensen vertrouwen in ons, waarom kiezen zij juist voor HartbrugReizen en wat kunnen wij verbeteren?

Behalve dat het bijzonder inspirerend is, leer ik heel veel. Niet alleen over de reizen, maar ook over onze reizigers door naar hun persoonlijke verhalen te luisteren. Ik leer hoe zij in het leven staan, omgaan met tegenslag en waarin zij steun kunnen gebruiken. Maar ook hoe zij zich begrepen voelen. En vooral hoe zij zich rustig en veilig voelen.

Ik hoorde hoe een aantal mensen tijdens onze reizen het vertrouwen in zichzelf weer terug weet te vinden. En dat zij opnieuw leren genieten: van het weer, de vakantie en de bus, maar ook van elkaar en vooral weer van het leven.

Op mijn bezoekdag stond een trip naar een hoog in de bergen gelegen ‘partizanen ziekenhuis’ op het programma. Het was een hele klim. Ik ging mee en kon met mijn eigen ogen zien hoe de mensen zichzelf overwonnen en tot het uiterste konden en wilden gaan. Alles vanzelfsprekend op verantwoorde wijze en onder coaching van onze ‘beschermengelen’. Samen verlegden ze grenzen. Het was vermoeiend, maar uiterst bevredigend. Iedereen had er in bepaalde mate een overwinningsgevoel aan overgehouden. Velen realiseerden zich dat ze veel meer konden dan dat ze dachten.

De deelnemers gaven mij veel inspiratie en voldoening. Ik besefte nog eens te meer dat ik buitengewoon dankbaar en trots ben dat ik mij al vijftig jaar (waarvan 33 jaar als voorzitter) mag en kan inzetten voor de mooiste club van Nederland. En het werd mij duidelijk dat hartpatiënten echt iets aan ons hebben.

Hartpatiënten vertrouwen ons vanwege onze eerlijkheid en onafhankelijkheid. En omdat wij er echt 100% voor de patiënt zijn. Ook dat maakt mij trots. Maar ik ben ook heel trots op onze medewerkers: samen realiseren wij dat alles. En daar gaan wij mee door op de manier die u van ons kent. Zoals mijn voorgangers Henk Fievet en mijn vader Piet van Overveld dat reeds in hun genen hadden, want die hebben deze koers al vijftig jaar geleden uitgezet. En daar ben ik nóg trotser op.

Maar het meest trots ben ik op onze supporters en donateurs: jullie zijn onze partners, staan boven aan de prioriteitenlijst en vormen altijd het hart van ons denken!

Column door: Jan van Overveld

Voor meer columns van o.a Jan van Overveld klik hier