De huidige visie op hart- en vaatziekten klopt niet en moet worden herzien. Dat blijkt uit onafhankelijk journalistiek onderzoek dat Daan de Wit presenteert in zijn boek De cholesterolmythe.

Het boek is gebaseerd op gesprekken met artsen en wetenschappers, het spitten in talloze onderzoeken naar cholesterol en zelfs onderzoek naar onderzoek. De cholesterolmythe presenteert een radicaal andere visie op het ontstaan, voorkomen en zelfs deels omkeren van hart- en vaatziekten.

De lichaamseigen stof cholesterol is niet de boeman waarvoor die nu vaak wordt uitgemaakt, maar heeft juist een positieve, helende invloed, argumenteert het boek. Wat de vraag oproept wat er dan precies aan de hand met de 2,1 miljoen gebruikers van cholesterolverlagende medicijnen. Het antwoord op die vraag en wat zij kunnen doen om hun ziektebeeld positief te beïnvloeden, maakt De Wit (50) op heldere wijze duidelijk in De cholesterolmythe.

Meerdere deskundigen waarschuwen in het boek tegen cholesterolverlagende medicijnen, omdat deze het probleem dat ze moeten verhelpen onvoldoende aanpakken: jaarlijks sterven er wereldwijd bijna 18 miljoen mensen aan hart- en vaatziekten – dat is meer mensen dan er in Nederland wonen. Sterker, stellen de geciteerde experts, vaak hebben statines een negatieve invloed op de gezondheid, in plaats van die te bevorderen. Het zijn controversiële visies waarvoor in het boek even interessante als relevante argumenten worden aangedragen.

Soms zijn de standpunten van de deskundigen die worden aangehaald tegenovergesteld aan wat we gewend zijn te horen. Bijvoorbeeld: hoe hoger je cholesterol, hoe groter je overlevingskansen. Of: wil je als oudere langer leven, zorg dan dat je cholesterol niet te laag is. De cholesterolmythe bevat opvallend veel bronnen en is gedegen onderbouwd.

Het boek is opgedeeld in drie delen:

1. Opkomst en ondergang van de cholesterolmythe
2. Moedwillige misleiding
3. Wat je zelf kunt doen voor de gezondheid van je hart en vaten

Het boek toont aan dat de focus op cholesterol en cholesterolverlaging niet de juiste is. De aandacht zou volgens de geciteerde deskundigen moeten gaan naar het voorkomen van beschadigingen in de slagaders. Er zijn verschillende natuurlijke manieren om dit te doen, laat De Wit zien in het derde deel van het boek.

Moedwillige misleiding
Ondanks de beschikbare kennis over cholesterol en hart- en vaatziekten schrijven veel artsen regelmatig statines voor. Dit komt volgens De Wit omdat zij niet altijd goed op de hoogte zijn van de feiten. Die laten zien dat de huidige cholesteroltheorie gebaseerd is op gebrekkige en achterhaalde wetenschap. Waar nog bij komt dat onderzoek naar onderzoek, gepresenteerd in het boek, aantoont dat er sprake is van een cholesterolmythe die deels zelfs steunt op moedwillige misleiding.

De Wit spreekt van moedwillige misleiding waar het gaat om het erdoor jassen van statines. De cijfers waarmee geschermd wordt om statines door je strot te duwen, blijken voor een belangrijk deel gemanipuleerd.

Wat erger is, de industrie en veel artsen doen er nog een schepje bovenop. “The lower, the better” heet het tegenwoordig, waarmee bedoeld wordt dat het cholesterolniveau nóg lager moet. Daarvoor zijn peperdure en sterke cholesterolverlagers nodig (kassa dus voor de industrie). Die zijn in de meeste gevallen zinloos, schadelijk en duur, blijkt uit het boek. Statines dragen in sommige gevallen zelfs bij aan het ontwikkelen van diabetes, zodat je dubbel in de aap gelogeerd bent.

Het grootste medische schandaal
Opvallend is het citaat in het boek van een wetenschapper die onderzoek doet naar familiaire hypercholesterolomie: “Het gros van deze mensen met torenhoge cholesterolwaarden wordt hoogbejaard met schone bloedvaten. Dat bewijst dat een hoog cholesterolgehalte niet de gevaarlijke factor is, zoals producenten van cholesterolverlagers er al tientallen jaren inhameren.” Dat pushen van statines is “het grootste medische schandaal” in onze moderne geschiedenis, vindt deze wetenschapper. De cholesteroltheorie is een cholesterolmythe, gebaseerd op drijfzand, toont het boek aan. Een mythe waaraan de industrie vele miljarden verdient.

Het boek bevat een verhelderende vergelijking. De Wit: “Als er ergens brand is, staat de brandweer erbij. Als we de redenering van de industrie volgen zou je denken dat de brandweer de brand heeft veroorzaakt. Onwaar natuurlijk, de brandweer bestrijdt de vlammen. Precies zo is dat met cholesterol.”

Tegelijk is een overschot aan cholesterol niet de bedoeling. Hoe dit te voorkomen of te verhelpen wordt besproken in het boek aan de hand van praktische voorbeelden. Daaruit blijkt dat het mogelijk is om zonder medicatie en op basis van natuurlijke middelen concrete stappen te kunnen zetten ter preventie. En iemand die al ziek is kan het proces remmen en soms zelfs omkeren.

In het boek aangehaalde onderzoekers pleiten onder meer voor het slikken van vitamine C tegen aderverkalking, evenals vitamine K2 en de lichaamseigen stof Q10. Tekorten aan deze stoffen dragen namelijk vaak bij aan het verzwakken van de vaatwanden van de slagaders. Het derde deel van het boek is volledig gewijd aan de onderwerpen preventie en herstel.

Je kunt het boek bestellen via de betere boekhandel of bij bol.com, waar ook de inleiding van het boek te lezen is. Voor de prijs (€ 23,50) hoef je het niet te laten!

Daan de Wit (1969) is redacteur voor televisie, documentaire en tijdschrift en schreef vier onderzoeksjournalistieke boeken, waaronder Weet wat je eet, Dossier Mexicaanse griep en De cholesterolmythe. Epidemioloog Dick Bijl schreef de tekst op de omslag.

Om maar direct met de deur in huis te vallen: met hoog ldl-cholesterol in je bloed kun je gewoon heel oud worden. Statines (cholesterolremmers) werken vaak alleen maar averechts: je krijgt er allerlei nare bijwerkingen van. Dat bleek opnieuw tijdens de uitzending maandag van het tv-programma Radar, dit keer gewijd aan mensen met Familiaire Hypercholesterolemie, kort FH genoemd.

Ldl-cholesterol wordt in medische kringen ook wel “slecht cholesterol” genoemd, waarmee de toon al gezet is. Radar toont aan, dat mensen bang gemaakt worden, en daarvoor hebben de farmaceutische industrie en artsen die, volgens insiders, uit de hand van deze industrie eten, nauwelijks scrupules.

Kort en goed: meestal is het niet nodig om statines te slikken, zelfs al heb je volgens de artsen hoog “slecht” cholesterol. Radar sprak twee vrouwen die ‘lijden’ aan FH. Dat is een genetische aandoening waardoor het cholesterol extreem hoog is. En volgens de medische wereld het risico zou lopen jong te overlijden.

Vorig jaar was er een groot wetenschappelijk onderzoek waarbij 16 wetenschappers allerlei onderzoeken analyseerden over de invloed van ldl op hart- en vaatziekten. Ze concludeerden dat ldl géén hartaanvallen veroorzaakt! Twee van deze onderzoekers werden in Radar geïnterviewd: David Diamond en Malcolm Kendrick.

De Schotse onderzoeker Malcolm Kendrick wijst er in radar op, dat mensen met FH net zo lang als anderen leven. Hoezo wordt FH dan een ziekte genoemd. “Een ziekte zonder symptomen bij mensen die net zo lang leven als anderen kun je geen ziekte noemen”, aldus Kendrick. De Amerikaanse onderzoeker David Diamond vult aan: “Mensen met FH zijn zelfs gezonder dan de doorsnee bevolking. Mensen met FH boven de 60 hebben minder kans om kanker te krijgen of om te overlijden aan een infectieziekte. Hun sterftecijfer op de leeftijd tussen 70 en 80 jaar ligt 40 procent lager dan bij de doorsnee bevolking.”

Kortom, wat hier staat is dus: mensen met hoog cholesterol leven daardoor echt niet korter! Waarvoor dienen dan die statines met al hun nare bijwerkingen?

Diamond constateert dat artsen wereldwijd het gebruik van statines sterk aanbevelen voor iedereen met een “te hoog” cholesterol of risico op hartaandoening. “Over de hele wereld lijkt men te pleiten voor het gebruik van statines”, zegt Diamond. “Maar in Nederland worden ze nog agressiever dan elders aanbevolen.”

Waarom moet je dan eigenlijk statines slikken of spuiten? Dat is heel andere koek dan waar veel specialisten en huisartsen ons bang mee maken. Alsof er een sluipmoordenaar door onze aderen kruipt als we hoog cholesterol hebben. Zo werd in 2014 de stichting Leefh opgericht, met geld van farmaceutische bedrijven. Deze stichting spoort mensen met FH op.

Toevallig kwam er ook in 2014 een nieuwe cholesterolverlager op de markt, de peperdure PSCK9-remmer. Kosten volgens onderzoeksjournalist Daan de Wit 6000 tot 8000 euro per jaar. Tel uit je winst! Deze remmer wordt met name voorgeschreven aan mensen met FH.

Eén op 500 mensen zou “lijden” aan deze ziekte. Later werd dat aantal zonder opgaaf van reden of bewijs naar beneden bijgesteld naar één op 250.  Kendrick zegt hierover: Voor een medicijn als PCSK9 is er een kleine markt. Die markt kun je verdubbelen want dan verdien je twee in plaats van één miljard.” Door het verlagen van het aantal “lijders aan FH” van 1:500 naar 1:250 wordt de markt opeens veel groter. Op die manier kun je meer verdienen, aldus Kendrick. “Er wordt een spel gespeeld.”

In media verschenen in 2014 alarmerende berichten als “25.000 tikkende tijdbommen”, “sluipmoordenaars in de familie” en “zoektocht naar 40.000 tikkende tijdbommen”. De eerdergenoemde Daan de Wit, schrijver van het boek De Cholesterolmythe, zegt naar aanleiding van dit soort berichten: “Ik zou me helemaal doodschrikken.”

En dat is ook zo, vertellen twee vrouwen met FH in Radar. Een van hen, Barbara, werd in 2014 gevraagd mee te doen naar een onderzoek nar de remmers. Ze reageert hier zo slecht op, dat ze besluit te stoppen met dit middel. Tot grote onvrede van haar arts.

Die arts is Erik Stroes, toevallig ook directeur van de stichting Leefh. Zowel de stichting als de arts hebben naar verluid warme contacten met de farmaceutische industrie. Volgens Leefh heb je maar liefst 8,5 keer meer kans op een hartaanval als je FH hebt en jong bent. Met een goede behandeling zou je 11 jaar aan je leven kunnen toevoegen, aldus Leefh in Radar.

Stroes zaait volgens arts en epidemioloog Dick Bijl angst en heeft daar geen goede behandeling tegenover gezet. “Dat is buitengewoon schadelijk”, vindt Bijl. “Niet alleen voor de wetenschap maar ook voor andere artsen en patiënten, want die kunnen zich er niet tegen verdedigen.”

Toen Barbara stopte kreeg ze van deze arts te horen “Als jij het middel niet neemt dan zie ik je over twee jaar op de ic met een hartaanval.” Barbara schrok zo van deze dreigende taal, dat ze haar testament liet opmaken en zaken ging regelen voor het geval ze een hartaanval kreeg.

Stroes, in Nederland nummer twee op de lijst van best gesponsorde artsen door de farmaceutische industrie, laat Radar in een reactie weten dat hij “misschien wat te direct communiceert naar patiënten”. Maar, vervolgt hij, “de reden dat ik dat doe is omdat ik heel veel patiënten zie die helaas met hun medicijnen stoppen na een of twee jaar. Dan gaat het ldl weer omhoog en is het risico dus weer hoog.”

Volgens Stroes zijn er de afgelopen 20 jaar zo’n 25.000 artikelen geschreven die illustreren dat ldl belangrijk is bij het veroorzaken van hartaanvallen. Ldl verhoogt het risico, aldus Stroes. Hij erkent dat er ook enkele artikelen zijn geschreven die het omgekeerde beweren. Maar dat zouden er de afgelopen 20 jaar slechts ongeveer 15 zijn. “Voor elke publicatie die zegt dat ldl niet belangrijk is, zijn er 1500 die het wel belangrijk vinden.”

Bullshit

Radar vroeg de eerdergenoemde Dick Bijl om een reactie. Bijl is gespecialiseerd in onderzoek naar wetenschappelijk onderzoek. Hij weet als geen ander welk onderzoek deugt en welk niet. Hij zegt in Radar letterlijk: “Ik denk dat Stroes hier bullshit aan het genereren is. Het gaat niet om 25.000 gerandomiseerde onderzoeken. Er zijn slechts tussen de tien en veertig goeie onderzoeken en daaruit kun je conclusies trekken. De rest doet niet mee.” “En” vervolgt Bijl “er is geen bewijs voor wat Stroes beweert”.

Hoe lager, hoe beter? Nee dus!

In de medische wereld geldt de idée fixe van hoe lager cholesterol, hoe beter. The lower, the better. Bijl: “Er is geen hard wetenschappelijk bewijs voor the lower the better. Want dat zou moeten blijken uit direct vergelijkend onderzoek. Er zijn zulke onderzoeken gedaan. Maar die tonen dat verband niet aan.”

Volgens onderzoeksjournalist Daan de Wit zijn FH patiënten een winstgevende doelgroep voor de industrie. En wel omdat zij vaker PSCK9-remmers voorgeschreven zullen krijgen. Ook vanuit dat foute idee van “the lower the better”.

In de richtlijn van artsen wordt erkend dat de ervaring met deze remmers gering is. Over de veiligheid op lange termijn is weinig bekend. “PSCK9-remmers zijn ontzettend goed in het verlagen van cholesterol”, weet Daan de Wit. “Alleen is het verlagen niet een deel van de oplossing. Het cholesterol zelf is deel van de oplossing, is een helende lichaamseigen stof. Dat naar beneden willen brengen heeft geen enkel positief nut.”

Bijgaand een link naar de uitzending van Radar. Zeer aan te bevelen!

Voor meer artikelen klik hier