Bij iedereen die Marja de Klein op de eerste harthulp tegenkomt, heerst een bepaalde mate van onzekerheid. Wat is er aan de hand? Wat heb ik? Marja vertelt over allerlei vragen die bij haar patiënten spelen.

Mensen die naar de eerste harthulp komen, kunnen allerlei klachten hebben: hartklachten, hartkloppingen, pijn in de arm, en meer. Mensen zijn in dit geval vaak al bekend bij de cardioloog en herkennen de klachten. “De mensen die ik hier zie, zijn zich ervan bewust dat ze iets hebben. Ze vragen zich af of ze hun gezondheid moeten opgeven, zijn angstig. Wij proberen die onzekerheid dan weg te nemen door een hartfilmpje te maken, bloed te prikken en te kijken naar de uitslagen en het probleem. Dat hoeft niet per se het hart te zijn; soms ervaart iemand dezelfde klachten, maar heeft hij bijvoorbeeld maag- of galblaasproblemen. In coronatijd zijn er nog eens extra vragen bijgekomen, vanwege de kwetsbaarheid van de doelgroep. Mensen vragen mensen zich nu ook af: is het nu mijn hart of heb ik corona?”

Toekomstperspectief

Patiënten worden zich op zo’n moment bewust van hun sterfelijkheid. Dat is vaak de grootste angst, vertelt Marja. “Word ik nu hartpatiënt en zo ja, hoe moet dat dan verder? Mensen gaan hoe dan ook nadenken over het toekomstperspectief. Of ze gezonder moeten gaan leven en of ze moeten stoppen met roken bijvoorbeeld. Ze vragen zich af wat de gevolgen zijn en wat ze straks nog kunnen. Op het moment dat ze net binnenkomen, zijn ze vooral blij dat ze geholpen worden. Als de diagnose er vervolgens is, beginnen de vragen als: wat nu? Hoe moet het allemaal?”

Praktische vragen

Na de vragen van patiënten over wat er aan de hand is en welke diagnose er bij hun klachten hoort, krijgt Marja vaak praktische vragen. “Mensen willen na die eerste fase graag weten hoe lang het gaat duren en wat er precies gaat gebeuren. Vooral bij ritmestoornissen vragen ze zich daarnaast af of het vaker voorkomt. Mensen denken snel dat ze de enige zijn, terwijl veel klachten natuurlijk vaker voorkomen.” De echt praktische vragen hebben vooral te maken met onduidelijkheid in de communicatie, merkt Marja. “In eerste instantie komt iemand bij de huisarts en die stuurt de patiënt door om een hartfilmpje te laten maken in het ziekenhuis. De patiënt komt hier dan met bepaalde verwachtingen, maar wordt in plaats van alleen het maken van een hartfilmpje, volledig gescreend. Het ligt er dus ook een beetje aan met welke verwachtingen iemand hierheen komt. Soms schrikken mensen als ze eenmaal hier zijn en horen wat we allemaal gaan doen.”

Leefregels

Andere vragen waar Marja mee te maken krijgt, zijn vaak gerelateerd aan de leefregels. Als de patiënt bekend is met wat hij heeft, vraagt hij zich af wat hij allemaal mag. Of hij mag blijven bewegen of zich bijvoorbeeld moet ziekmelden. “Wat ik in dit geval aanraad, ligt helemaal aan wat de patiënt heeft. Bij elk ziektebeeld horen andere leefregels, maar in principe krijgen ze daar altijd informatie over. Heeft iemand bijvoorbeeld ritmestoornissen, dan krijgt hij of zij informatie mee of uitleg over de soorten ritmestoornissen. Eén ding staat in ieder geval voorop: de patiënt moet bij klachten hoe dan ook opnieuw contact opnemen met de huisarts.”

Wake-up call

Niet alleen bij patiënten spoken er vragen door het hoofd, maar zeker ook bij naasten. Daar spelen vooral ongerustheid en bezorgdheid een rol. “We maken ook nog weleens mee dat de patiënt zelf eigenlijk niet wilde komen, maar dat een naaste aan de bel getrokken heeft. Soms blijkt dan dat de patiënt al veel langer klachten heeft dan hij wil toegeven. Dat is vaak ook angst. Voor veel patiënten en naasten zijn die klachten dan ook een wake-up call. Als je klachten krijgt, zegt het lichaam iets. Vooral voor mensen met stress is dit een eyeopener. Het advies dat we dan ook geven, is: luister naar je lichaam en negeer klachten niet. Dat negeren doen mensen toch te vaak.”

Wat bij naasten tevens speelt, zijn vragen over wat de patiënt dan nog mag en hoe het natraject eruitziet. “Vooral bij oudere mensen is het vaak het geval dat het eigenlijk al een hele tijd niet meer gaat, maar dan sukkelen ze gewoon door. Tegenwoordig moeten mensen tenslotte zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Ouderen denken vaak ook dat dat wel kan, maar kinderen zitten dan nog weleens met de handen in het haar. Wij kunnen dat helaas ook niet oplossen. We hebben wel transferverpleegkundigen, maar dat is relevant bij een opname en als de patiënt wat langer moet blijven. Op de eerste harthulp is dat vaak niet zo; dan gaat iemand gewoon weer naar huis.”

Medicatie

Afhankelijk van de klachten hebben patiënten soms ook vragen over medicatie. Pas na een diagnose wordt medicatie gegeven. Helaas betekent dat soms dat iemand levenslang vastzit aan hartmedicatie, zegt Marja. “Als iemand de diagnose krijgt dat hij of zij iets aan het hart heeft, dan is die persoon helaas voor de rest van z’n leven hartpatiënt. Verdere vragen over medicatie of bijwerkingen komen vaker bij de cardioloog zelf voor dan bij ons. Bij ons is het de eerste opname en daarna gaan ze naar huis of worden ze opgenomen. Pas later realiseren mensen zich wat ze écht willen weten. Dan schrijven ze thuis het een en ander op en gaan ze daarmee naar de cardioloog. Bij ons is het vooral: wat is er gaande. Dat is het belangrijkste. De rest komt daarna en pas thuis loop je tegen andere dingen aan.”

Kwaliteit van leven

Ook de kwaliteit van leven is een onderdeel. Zo moet Marja altijd vragen of mensen gereanimeerd willen worden. Dat willen patiënten niet altijd. Sommigen zeggen dat als er iets met ze gebeurt, het goed is geweest. ”Dit is soms best een dilemma. Ik krijg ook mensen binnen die in een verpleeghuis liggen en doorgestuurd worden. Dan is de vraag: moet dat dan nog? Moet je iemand zo’n screening nog aandoen? Hoe lang ga je door? Dat is een ethisch vraagstuk.” Buiten reanimatie is stress een belangrijk punt. ”Stress speelt heel vaak mee. Mensen zijn zich daar vaak ook van bewust. Ze weten dat ze veel stress hebben en daar zijn dan ook veel klachten aan gerelateerd. Daar moet dan iets aan veranderen.”

Vakantie

Verder houden vakanties patiënten soms bezig. Bijvoorbeeld: ik heb pijn op de borst maar ga over een week op vakantie, mag ik dan nog weg? Marja: “Als mensen die vraag stellen, overleggen wij met de cardioloog of hij dat verantwoord vindt. Als er niet echt iets aan de hand is, kunnen ze gewoon op vakantie. Soms vragen ze zich af of ze hun kinderen die op dat moment op vakantie zijn, moeten bellen en ze terug moeten laten komen. Dat speelt ook. In dat geval ligt het eraan wat het is. Als het een hartinfarct is geweest en je vertrouwt het als patiënt niet, dan zou ik het kinderen in ieder geval laten weten. Dan is de keuze natuurlijk alsnog aan de kinderen en het gevoel dat ze er zelf bij hebben. Hoe dan ook merk je altijd dat patiënten niemand ongerust willen maken. Soms laten we patiënten dan ook zelf de keuze. Ze kunnen in dit geval doen wat hen het beste lijkt.”

Vraag hier het HPNLmagazine aan.

MEIJEL – Zonder handtekening krijg je bij huisarts Rob Elens in Meijel (Limburg) geen vaccinatie tegen corona. Sterker nog: wie niet wil tekenen, moet zijn of haar prik maar ergens anders halen. Elens weigert patiënten te vaccineren als ze niet eerst een verklaring ondertekenen waarin hij hen wijst op de risico’s van AstraZeneca. Die verklaring is door hem opgesteld. Elens wil niet aansprakelijk gesteld worden voor als het fout gaat met de vaccinatie. Hij stelt dat het vaccin zich nog in de onderzoeksfase bevindt. Door zijn handtekening te zetten verklaart de patiënt op de hoogte te zijn van de voor- en nadelen en de mogelijke bijwerkingen.

Handtekening nodig bij experiment
Onder meer het Eindhovens Dagblad dook in de kwestie. Volgens de krant regelt de GGD Limburg-Noord nu dat mensen die weigeren hun handtekening te zetten, elders gevaccineerd kunnen worden. De Inspectie voor de Gezondheidszorg is niet te spreken over de handelwijze van de dokter. Wat Elens doet mag niet, zegt een woordvoerder van de Inspectie in het ED.

Wij vroegen wetenschapper en epidemioloog Dick Bijl wat hij vindt van de handelwijze van de Meijelse huisarts. “Zo hoort het als je mensen blootstelt aan een medisch experiment”, laat Bijl weten. Want de hele vaccinatie rond corona is niet anders dan dat: een medisch experiment, omdat de testtijd te kort was.

Onrust
“Als Elens de vaccinatie beschouwt als een experiment, heeft hij gelijk”, zegt Jan van Overveld, voorzitter van Hartpatiënten Nederland. “En voor deelname aan een experiment moet je nu eenmaal tekenen. Dat is gebruikelijk.”

“De vaccinatie zorgt voor veel onrust bij hartpatiënten. Zij vragen zich af of de entstof wel veilig voor hen is. Zijn die medicijnen wel getest in combinatie met medicijnen die ik slik, vragen mensen ons. Is er een wisselwerking met andere medicijnen, weten we dat? Wij weten niet of dit voldoende getest is.”

Onderzoek naar wisselwerking
“Om die reden dringen wij bij de overheid aan op onderzoek naar de werking van de vaccinatie voor hartpatiënten en hun medicatie”, gaat Van Overveld verder. “Ik kan me dus goed voorstellen waarom Elens om een handtekening vraagt. Tel daarbij op dat bij bijwerkingenbureau Lareb ruim 6400 meldingen zijn binnengekomen met meer dan 31.000 (!) bijwerkingen. En tot nog toe zijn volgens Lareb 87 mensen overleden nadat ze ingeënt waren tegen corona. Er wordt gezegd dat het daarbij gaat om kwetsbare ouderen met gezondheidsproblemen. Maar deze mensen hadden in veel gevallen nergens last van. Ze werden geprikt en worden in de beleving van veel oudere hartpatiënten daarna pas ziek. Ook bij Meldpunt Hartpatiënten komen dit soort meldingen binnen.”

Malaria
O ja. De Meijelse arts kwam eerder al in de publiciteit, toen hij naar eigen zeggen coronapatiënten met succes behandelde met het malariamedicijn hydroxychloroquine (HCQ), in combinatie met zink. Dat was maanden voordat de huidige coronamedicijnen op de markt kwamen. De Inspectie verbood deze handelwijze.

Huisarts Elens heeft inmiddels een informatiebrief toegevoegd aan de vaccinatieoproep. Daarin legt hij uit dat mensen tekenen voor informatie. Beschouw het als een bijsluiter, laat hij in het ED weten. Wie niet wil tekenen kan bij een andere huisarts terecht voor een prik. De Inspectie blijft boos, maar laat niets los over eventuele maatregelen tegen de dokter. Elens gelooft niet zo in de coronavaccins. Hij ziet meer in een versterking van het immuunsysteem. Wat hem betreft zou er meer aandacht moeten zijn voor zink en vitamine D.