Kleur bekennen | Welke kleur doet wat voor je lichaam

Geschreven door

Groenten zijn er van bijna zwart (aubergine) tot hagelwit (bloemkool) en vele kleuren daar tussenin. Behalve dat een combinatie van kleuren op je bord een lust voor het oog is en veel uitdagender smaakt, is het een boost voor je gezondheid. In beknopte vorm geven we je een overzicht van voordelen per kleurgroep.

Paars en blauw – Anthocyanen

Paarse en blauwe groenten en vruchten danken hun kleur aan anthocyanen. Dit zijn natuurlijke kleurstoffen die voorkomen voor in aubergine, bietjes, radijs, bloedsinaasappel, bramen, bosbessen, frambozen, kers, zwarte bes, blauwe druiven, paarse spitskool en rode kool. Anthocyanen hebben als belangrijke functie het uitschakelen van vrije radicalen (giftige stoffen), verlagen de bloeddruk, vertragen de veroudering van lichaamscellen en werken ontstekingsremmend en zuiverend. Van harte welkom bij bijvoorbeeld een onrustige huid.

Groen – Chlorofyl

Groene groenten, met name bladgroenten, zitten boordevol antioxidanten, mineralen, vitaminen en vezels. Deze micronutriënten zorgen voor een verminderd risico op kanker, hart- en vaatziekten en een te hoge bloeddruk. Het bijzondere antioxidant dat voor de groene kleur zorgt heet chlorofyl, ook bekend als bladgroen. Chlorofyl zorgt voor bescherming van het darm- en maagkanaal en het immuunsysteem en kan schadelijke stoffen (vrije radicalen) aan zich binden, zodat ze met de ontlasting worden afgevoerd en niet in het bloed komen. Chlorofyl heeft een gunstig effect op het zuurstofgehalte in ons bloed en op het beschermen en functioneren van organen. Groene kruiden bevatten deze eigenschappen ook en zijn bovendien fijne smaakmakers. Bladgroen is onmisbaar voor je hele systeem zoals je ziet. Dus volop genieten van spinazie, alle soorten sla, andijvie, boerenkool, broccoli, prei, groene asperges, spruitjes, tuinkruiden en zeewieren. Hoe groener de groente, hoe meer chlorofyl, hoe meer gifstofzuigertjes.

Rood – Lycopeen

Lycopeen geeft de rode kleur aan bijvoorbeeld guave, watermeloen, tomaten, grapefruit, rode peper, rode paprika (heel vitamine C-rijk), rozenbottels en rode kool. En al zou je het niet denken, ook groene asperges (je ziet het aan de soms roze schubjes op de kop) en abrikoos bevatten deze stof. Het antioxidant lycopeen staat bekend om een groot aantal positieve eigenschappen. Het stimuleert de bloedsomloop en verbetert de functie van bloedvaten, beschermt tegen beroertes, helpt DNA-schade te repareren, verlaagt cholesterol en werkt mogelijk beschermend tegen bepaalde soorten kanker maar daar moet meer onderzoek naar worden gedaan. Tomaten bevatten veel lycopeen en hoe roder de tomaat, hoe meer lycopeen. Samen met vitamine C reageert lycopeen met antioxidanten in andere producten waardoor het antioxidant effect versterkt wordt.

Om lycopeen het beste op te nemen moet het vrij beschikbaar zijn en niet ‘opgesloten’ zitten in de tomaat. Dit kun je bevrijden door de tomaat te koken, te bakken, te roosteren of te pureren. Voedingsmiddelen met goede vetten bevorderen de opname van lycopeen. Maak eens zelf verse tomaten-paprikasoep en serveer het met een scheutje olijfolie. Een heerlijk gerecht dat je cellen beschermd, bijdraagt aan een goede weerstand en ervoor zorgt dat je lichaam beter ijzer op kan nemen.

Oranje – Bètacaroteen

Oranje wortels, zoete aardappels (bataat), bieten, knolletjes, oranje paprika, Hokkaido pompoenen hebben hun kleur te danken aan bètacaroteen. Bètacaroteen wordt in ons lichaam omgezet in vitamine A en draagt positief bij aan de ontwikkeling en onderhoud van ons zichtvermogen maar de hoeveelheden bètacaroteen in wortelen is zo klein dat we wel ontzettend veel wortelen moeten eten om een echt verschil te kunnen maken. Wortelen zijn zeker gunstig voor de kwaliteit van onze ogen, maar niet zodanig om beter van te gaan zien. Toch is bètacaroteen één van de meest belangrijkste voedingsstoffen in oranje groenten. Omdat de stof wordt omgezet in provitamine A draagt het belangrijk bij aan een goede weerstand, is van belang voor een gezonde huid, haar en tanden en verbetert het de botstevigheid. Oranje groenten mogen iedere dag op het menu.

Geel – Luteïne

Gele groenten danken hun kleur aan de gele kleurstof luteïne. Luteïne werkt als een Uv-filter voor de ogen (beschermd tegen zonlicht en blauwe licht van beeldschermen) en draagt bij aan een goede ontwikkeling van het gezichtsvermogen, dus is extra belangrijk als je in de groei bent. Luteïne draagt bij aan het onderhoud aan het zichtvermogen en kan helpen bij het verbeteren hiervan. Naast luteïne bevatten gele groenten het belangrijke mineraal kalium. Kalium zorgt samen met natrium voor een stabiele bloeddruk. Ook zorgt het voor een goede geleiding van zenuwprikkels en dat onze spieren kunnen samentrekken.

Dit mineraal, kalium, vind je in overvloed in gele groenten als verse maïskolven, gele paprika, spaghettipompoen, flespompoen, koolraap, meiknolletjes, spitskool, gele uien en eidooiers. Luteïne komt ook voor in groene groenten als spinazie, andijvie, boerenkool, sperziebonen en broccoli.

Wit – Allicine

Witte groenten als bloemkool, prei, knoflook, witlof, witte ui, witte kool, pastinaak, witte asperges en champignons bevatten grote hoeveelheden allicine. Dit stofje heeft een positieve werking op schadelijke bacteriën en wordt daarom een ‘natuurlijke probiotica’ genoemd. Misschien heb je weleens gehoord dat knoflook heel gezond is? Dat klopt! Knoflook helpt bij het verlagen van de bloeddruk en is veruit de grootste allicine-boost onder de witte groenten mits het niet te hoog verhit wordt. Op het laatste moment aan een gerecht toevoegen levert de grootste gezondheidswinst op.

Wil je leren over gezonder eten? Dan kun je bij mijn online kookschool terecht. Houd de agenda van Hartpatiënten Nederland in de gaten voor online kookworkshop webinars. Ben je aanvullend verzekerd bij CZ? Dan zijn alle online programma’s nu vergoed. Kijk hiervoor op www.greentwist.nl/CZ

Nederlandse Sportraad pleit voor iconische maatregelen tegen bewegingsarmoede

Geschreven door

In een brief aan informateur Mariëtte Hamer roept de Nederlandse Sportraad (NLsportraad) de volgende regering op om de noodzakelijke, iconische maatregelen te treffen die de toenemende bewegingsarmoede tegengaan. Door de coronacrisis was de urgentie nog nooit zo groot, want een inactieve leefstijl en overgewicht blijken niet alleen een hogere kans te geven op hart- en vaatziekten, diabetes en depressie, maar ook op ondermijning van het immuunsysteem.

De raad pleit voor verdergaande maatregelen dan de zes ministeries onlangs hebben gedaan in de brief Nederland vitaal en in beweging. Zonder iconische maatregelen verwacht de NLsportraad dat de pandemie van de bewegingsarmoede, overgewicht en gerelateerde ziekten nog decennia zal voortduren.

De raad adviseert de regering de aanpak van bewegingsarmoede niet te zien als gezondheidsbevordering gericht op individuele gedragsverandering, maar als gezondheidsbescherming. Bij gezondheidsbescherming worden de risico’s op bewegingsarmoede zoveel mogelijk uitgebannen: op school, op het werk, in de wijk, in de zorg. In lijn met eerdere adviezen beveelt de NLsportraad aan om sport en bewegen structureel in te bedden in het dagelijks leven van kinderen, volwassenen en ouderen. Daarvoor is ook aanpassing van wetgeving nodig.

Sport en bewegen in de vrije tijd wordt belangrijker dan ooit, zeker nu we veel meer thuis zitten. De NLsportraad heeft in het advies De opstelling op het speelveld geadviseerd van sport een publieke voorziening te maken en de verantwoordelijkheid van de rijksoverheid, provincies en gemeenten vast te leggen in een sportwet. In de brief aan de informateur vraagt de raad de sportwet met spoed tot stand te brengen en de doelstelling om 75% van de bevolking voldoende te laten sporten bewegen in 2030 te realiseren (in plaats van 2040). Ook geeft de raad aan dat er investeringen nodig zijn in voldoende sportvoorzieningen, professionalisering van de sport en de toegankelijkheid van sport voor kwetsbare groepen.

De volledige brief aan de informateur kunt u hier lezen.

Bron: Nederlandse Sportraad

Hartfalenpatiënten met een PM/ICD sneller behandeld en minder lang opgenomen

Geschreven door

Door de zorg voor hartfalenpatiënten die een pacemaker of ICD krijgen anders te organiseren, halveert het aantal dagen dat deze patiënten in het ziekenhuis liggen en worden zij na hun verwijzing sneller behandeld. Dat schrijven onderzoekers van het Hart+Vaat Centrum van het Maastricht UMC+ en Medtronic in het wetenschappelijk tijdschrift BMJ Open Quality. Door een gespecialiseerd verpleegkundige en medisch technicus als centralere spil te laten fungeren (i.p.v. de cardioloog) kunnen bovendien de uitkomsten van de behandeling verbeteren.

Cardiale resynchronisatie therapie (CRT) is een behandeling voor patiënten met hartfalen, waarbij een speciale pacemaker of een ICD wordt geplaatst. De therapie wordt toegepast als de beide hartkamers niet meer gelijktijdig samentrekken. De behandeling vergt intensieve zorg van een multidisciplinair team. Ondanks opgestelde richtlijnen bestaan er tussen centra toch veel verschillen in behandelresultaten. Om die resultaten te verbeteren is in het Maastricht UMC+ het zorgproces opnieuw ingericht en gestandaardiseerd.

Hartfalenpatiënten gebaat bij herinrichting zorgproces

Een gespecialiseerd verpleegkundige en een technicus met kennis van het medisch implantaat hebben in het hernieuwde zorgproces de coördinerende rol, in plaats van de cardioloog. Dankzij het ‘one-stop-shop’ principe hebben patiënten verschillende afspraken en controles op één dag. In het eerste jaar na introductie van het nieuwe zorgproces werden in totaal 115 hartfalenpatiënten op die manier behandeld. Zij werden vergeleken met 122 patiënten die werden behandeld op de oorspronkelijke manier. Daaruit bleek onder meer dat de tijd van verwijzing tot behandeling werd verkort (van 37 dagen naar 24 dagen) en de totale ligduur in het ziekenhuis tijdens gehalveerd (van gemiddeld ongeveer 5 dagen tot 2,5 dag). Patiënten consulteerden de verpleegkundige en technicus vaker dan in de controlegroep en kwamen minder vaak bij de cardioloog. Hoewel het totaal aantal contacten toenam, bleef het aantal ziekenhuisbezoeken gelijk.

Impact

De herverdeling van taken in dit complexe zorgproces leidt dus tot verschillende positieve resultaten en kan leiden tot betere klinische uitkomsten. Cardioloog Twan van Stipdonk van het Hart+Vaat Centrum/ MUMC+ ziet de voordelen ook in de medische praktijk: “Op de eerste plaats is het natuurlijk prettig dat we patiënten sneller kunnen helpen en dat ze na behandeling eerder naar huis kunnen. Door de  contacten met verpleegkundigen en technici te structureren, komen patiënten op de juiste plek en worden ze beter geïnformeerd over hun eigen behandeling en aandoening. De verwachting is dat complicaties van hartfalen op de langere termijn ook beperkt kunnen worden.” Stijn Schretlen, managing consultant van Medtronic, vult aan: “In vervolgonderzoek kijken we momenteel naar de impact op de behandeluitkomsten in een grotere groep patiënten. Naast de verwachting dat ook het aantal heropnames en overlijdens zal dalen, verwachten we ook gunstige uitkomsten ten aanzien van kosteneffectiviteit. We hopen snel het bewijs te publiceren dat slimmere organisatie van zorgprocessen kan leiden tot betere uitkomsten voor de patiënt en lagere kosten.”

Het Maastricht UMC+ en Medtronic werken nauw samen op het gebied van value based healthcare en procesoptimalisatie in de zorg.

Bron: Maastricht UMC+

Bonte Boontjes

Geschreven door

Deze heerlijke eenpansmaaltijd is het eerste diner recept in de groente challenge. Omdat we het jullie zo makkelijk mogelijk willen maken om de 300 gram groente per dag te eten, heeft dit recept maar liefst 300 gram groente per portie. Het recept is gemaakt met kip, maar kan ook vegetarisch klaargemaakt worden.

Ingrediënten (voor 4 personen)
  • 600 gram Hollandse sperziebonen in stukjes
  • 1 witte ui gesnipperd
  • 1 rode ui gesnipperd
  • 4 el milde olijfolie
  • 4 tenen knoflook in dunne plakjes
  • 100 gram bospeen in blokjes
  • 8 mini tomaatjes gehalveerd
  • 1 gele paprika in reepjes
  • 1 groene paprika in reepjes
  • 250 gram kastanjechampignons in kwarten
  • 100 gram spekreepjes (vegetarisch? gehakte pecannoten)
  • 250 gram kipdijfilet in blokjes (vegetarisch? gebruik blokjes kaas)
  • 1 el bonenkruid of gedroogde tijm (meer of minder naar smaak)
  • peper & zout (naar smaak)
  • sambal (naar smaak)
Instructies
  1. Snijd alle groente zoals hierboven uitgelegd
  2. Kook de sperzieboontjes in 8 minuten beetgaar in gezouten water. Spoel koud in een vergiet en zet apart.
  3. Fruit de gesnipperde uien zachtjes aan in 2 el olijfolie in een wok met een snufje zout. Door het zout laten de uien vocht los waardoor de ui mooier gaart
  4. Voeg vervolgens de spekreepjes toe en bak deze zachtjes uit met de plakjes knoflook (Laat de knoflook niet bruin worden want dan wordt het bitter)
  5. Neem de inhoud uit de pan met een schuimspaan en houd apart
  6. Bak de (naar smaak gekruide) kip gaar samen met de champignons in het overgebleven vet en hou vervolgens ook weer apart
  7. Roerbak de bospeen en paprika in de laatste eetlepel olijfolie
  8. Voeg als laatste de tomaatjes en het bonenkruid toe en schep om tot de tomaatjes goed heet zijn
  9. Verzamel alle ingrediënten in de wok, breng op temperatuur en serveer op verwarmde borden
  10. Bereid je vegetarisch? Verdeel de kaasblokjes en noten koud over de groenten
  11. Voor de liefhebbers maakt een schepje sambal deze maaltijd af

Tips:

  • dit recept kun je makkelijk verdubbelen en voor meerdere dagen koken
  • heb je groente over? gebruik die dan deze week in een ander recept

Dit recept is van healthy chef Iris Heuer, GreenTwist.

Tip: Iris biedt een gezonde en heerlijke lente kookcursus aan! Lees hier meer. Aanvullend verzekerd bij CZ? Grote kans dat deze cursus vergoed wordt!

Toename hart- en vaatziekten bij vrouwen terugdringen

Geschreven door

Hart- en vaatziekten (HVZ) vormen de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. De verwachting is dat HVZ in 2030 de oorzaak is van ruim een derde van de vrouwelijke sterfgevallen per jaar. HVZ bij vrouwen wordt nog steeds te weinig onderzocht, herkend, gediagnosticeerd én behandeld in vergelijking met mannen. Het is dringend nodig om deze ongelijkheid aan te pakken, is de conclusie van de internationale Lancet-commissie ‘vrouwen en hart- en vaatziekten’, met onder meer hoogleraar Angela Maas, cardioloog van het Radboudumc.

In dit uitgebreide internationale rapport over hart- en vaatziekten (HVZ) bij vrouwen roepen onderzoekers op tot dringende actie om de zorg en preventie te verbeteren, meer onderzoek te doen en het bewustzijn te vergroten om de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen wereldwijd aan te pakken. De oproepen van de Commissie om HVZ bij vrouwen beter aan te pakken sluiten aan bij de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties, die gericht zijn op het belang van de rol van gender in gezondheid, waaronder HVZ.

De zeventien vrouwelijke auteurs komen met tien ambitieuze aanbevelingen, waaronder het beter voorlichten van zorgverleners en patiënten over vroegtijdige opsporing van HVZ en het opschalen van hartgezondheidsprogramma’s in dichtbevolkte regio’s. Ook roepen zij op prioriteit te geven aan genderspecifiek onderzoek naar hartziekten bij vrouwen. Ook moeten er interventies worden ontwikkeld waardoor vrouwen sneller gaan deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek. In deze studies zijn vrouwen vaak ondervertegenwoordigd.

Angela Maas, hoogleraar Cardiologie voor vrouwen van het Radboudumc: “Als we de belangrijke doelstelling van de Verenigde Naties willen halen, zijn gedurfde strategieën nodig. Hierbij gaat het niet alleen om het aanpakken van risicofactoren die bijdragen aan HVZ, er moet ook meer onderzoek komen naar genderspecifieke biologische mechanismen bij vrouwen. Wereldwijde en multidisciplinaire samenwerking voor betere zorg voor vrouwen met HVZ is van ongekend belang.”

Interesse in het boek ‘Hart voor Vrouwen’ van Angela Maas? Bestel het hier!

Grote regionale verschillen

In 2019 waren er wereldwijd ongeveer 275 miljoen vrouwen met cardiovasculaire aandoeningen. Bijna de helft van de sterfgevallen onder vrouwen wordt veroorzaakt doordat de bloedtoevoer naar het hart onvoldoende is (ischemische hartziekten), en ruim een derde door een beroerte, waarbij één of meerdere bloedvaten in de hersenen beschadigd of verstopt raken. De geografische verschillen zijn groot, met de hoogste sterftecijfers in Centraal-Azië en het Midden-Oosten, Noord- en Midden-Afrika, Oceanië en Oost-Europa (300 sterfgevallen per 100.000 vrouwen). Regio’s met een hoger inkomen, zoals West-Europa, Noord-Amerika, Australië en Oost-Azië laten de laagste sterftecijfers zien (130 per 100.000 vrouwen).

Risicofactoren voor cardiovasculaire aandoeningen bij vrouwen

Net als bij mannen is een hoge bloeddruk de grootste risicofactor voor HVZ, gevolgd door overgewicht en een hoog cholesterol. Daarnaast zijn er specifieke risicofactoren die alleen bij vrouwen voorkomen: hart- en vaatziekten als gevolg van probleem-zwangerschappen en een vervroegde menopauze. Opvallend is dat jonge vrouwen tot nu toe niet als risicogroep werden gezien, maar dat juist bij hen het aantal rokers – een bekende risicofactor – en het aantal hartaanvallen toeneemt. Ook kunnen sommige sociale of religieuze normen – zoals beperkingen op de deelname aan sport en lichamelijke activiteiten – bijdragen aan HVZ bij vrouwen. Ook sociaaleconomische factoren, zoals armoede, alleenstaande moeders, werkloosheid en ongelijkheid op grond van sociaal-culturele status zijn minstens zo belangrijk.

De grootste toename in HVZ is te zien in dichtbevolkte en industrialiserende landen als China (toename van 10%), Indonesië (7%) en India (3%). “De oorzaken van hart- en vaatziekten verschillen per regio. In dichtbevolkte regio’s waar de industrialisering nu gaande is neemt het aantal vrouwen met HVZ relatief het meest toe. Hier zijn andere interventies nodig dan in landen waar de zorg toegankelijker en beter georganiseerd is”, legt Angela Maas uit. De vergelijking met de COVID pandemie dringt zich duidelijk op, Angela Maas benadrukt de noodzaak van op maat gesneden interventies.

Bron: Radboudumc

Interesse in het boek Hart voor vrouwen van Angela Maas? 

Vrouwen zijn lang vergeten in de medische wetenschap. Hun hartklachten werden afgeleid van die van mannen, en als de dokter die klachten dan niet kon thuisbrengen, werden ze afgedaan als gezeur. Met alle gevolgen van dien. Cardioloog Angela Maas is expert op het gebied van het vrouwenhart, dat in heel veel opzichten anders is dan het mannenhart. Datzelfde geldt voor hartziekten. Een boek dat iedere vrouw ter harte gaat! Prijs € 20,99 incl. verzendkosten.

Een boek bestellen kan via roermond@hartpatienten.nl of via het contactformulier.

 

Meer lezen over vrouwen en hart- en vaatziekten? Lees het hier!

Lezersactie: ontdek Nextory

Geschreven door

De coronacrisis heeft ons allen doen beseffen hoe kwetsbaar ons bestaan en hoe belangrijk een goede weerstand is, zeker voor de meest kwetsbaren. Stress, ongezonde voeding en onvoldoende beweging liggen ten grondslag aan veel complicaties en vergroten de risico’s van corona. Gelukkig zijn er steeds meer hulpmiddelen om gezonder te worden en te blijven!

Nextory is zo’n hulpmiddel. Naast de stressreducerende effecten van lezen biedt de app duizenden kook-, lifestyle-, reis- en yoga luisterboeken en e-books om gezond(er) te koken, vaker te bewegen en eventueel yoga of meditatie in je routine op te nemen. Naast deze categorieën heeft Nextory honderdduizenden andere genres in haar assortiment, variërend van fictie tot biografieën en van literaire romans tot maatschappelijke en politieke boeken. Droom weg bij de dystopische novelle van Adriaan van Dis (KliFi), leef mee met Nicci French’s laatste thriller ‘Wie niet horen wil’ of romantiseer bij een Santa Montefiore. Nextory is een streaming service voor audioboeken en e-books. Het flexibele maandelijkse lidmaatschap biedt onbeperkt toegang tot meer dan 270.000 nationale en internationale boeken in audio en geschreven vorm. Het is de ideale app voor iedereen die meer boeken wil lezen, vooral dankzij unieke functies als de ‘Reading Diary’ en de ‘Book Challenge’. Speciaal voor supporters van Hartpatiënten Nederland heeft Nextory een introductie-aanbieding waarbij lezers 60 dagen gratis toegang krijgen tot het platform.

Ga naar www.nextory.nl/hart, vul daar de campagnecode HART in en beleef het zelf.

Goede voeding als brandstof voor het lichaam

Geschreven door

Het is voor huisarts Jacqui van Kemenade, die gespecialiseerd is in voeding en leefstijl, makkelijker om haar patiënten een pilletje voor te schrijven dan dat ze hun voeding en leefstijl aanpakt. Toch kiest ze voor dat laatste, want juist dát zorgt voor voldoening en resultaat.

Leefstijl is hot en happening. Steeds meer mensen zijn ermee bezig, merkt ook Jacqui. Als kaderarts diabetes ziet zij veel patiënten waarbij snel resultaat geboekt wordt zodra zij hun voeding en leefstijl aanpassen. “Het komt regelmatig voor dat ik mensen zie die nog maar net aanpassingen op het gebied van voeding en leefstijl hebben doorgevoerd, maar waarbij ik het dan toch al kan meten. Het aanpakken van voeding en leefstijl kan zelfs zo’n sterk effect hebben, dat je bloedsuikers enorm dalen en je een hypo kan krijgen. Sommige artsen zeggen dan: ‘zie je wel, het is niet gezond’. Dat is niet waar. Het gaat erom dat je bij een verandering in voeding en leefstijl samen met je arts op tijd de medicatie afbouwt.”

(meer…)

Door het hart op de proef gesteld

Geschreven door

 

Lotte Kammelar (41) doorstond een reanimatie, een bacteriële infectie en een nabloeding na een openhartoperatie en kreeg vervolgens ook nog eens een groot delier, maar ze ís er nog. Na ruim een half jaar bijna onafgebroken doorgebracht te hebben in het ziekenhuis en revalidatiecentrum, is ze nu thuis – mét een steunhart.

Sinds haar 30e weet Lotte Kammelar dat ze de erfelijke hartspierziekte PLN heeft. Bij nader inzien had ze al veel eerder gemerkt dat ze last had van hartritmestoornissen, maar toen ze daarmee op haar 19e naar de huisarts ging, werd ze weggestuurd. Ruim tien jaar later liep dat gelukkig anders en kwam ze uiteindelijk bij een cardioloog terecht. Door genetisch onderzoek kwam het PLN-gen in beeld en daarna ging het snel. Lotte: “De pompfunctie van mijn hart lag op het moment van de diagnose tussen de 30 en 35 procent. Ik wist dat PLN een progressieve ziekte is, dus ik hoopte destijds zo lang mogelijk stabiel te blijven door mijn hart met medicatie zo veel mogelijk te ontlasten.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

‘Samenwerking in het ziekenhuis is heel belangrijk’

Geschreven door

 Kak Khee Yeung is vaatchirurg in het Amsterdam UMC en doet daarnaast onder meer onderzoek naar aorta aneurysma. In iedere editie van HPNLmagazine houdt ze ons op de hoogte over haar werk en de nieuwste ontwikkelingen binnen haar vakgebied. Dit keer vertelt ze over multidisciplinaire samenwerking.

 Waarom is samenwerking tussen verschillende disciplines nodig?

“Als we een patiënt behandelen, bijvoorbeeld omdat iemand een beroerte of hartaanval heeft gehad, willen we diegene natuurlijk de best mogelijke therapie geven. Bij de één is dat een operatie, bij de ander medicatie. Om te beslissen welke behandeling het meest geschikt is, maken we gebruik van richtlijnen. Die richtlijnen zijn opgesteld aan de hand van verschillende studies. Die studies gaan echter uit van een gemiddelde patiënt, vaak een man, en houden geen rekening met andere factoren, zoals bijvoorbeeld levensstijl en medisch verleden. In feite worden alle patiënten over één kam geschoren, terwijl iedereen natuurlijk verschillend is. Als een patiënt bijvoorbeeld behalve een aneurysma ook een nierziekte heeft, of kanker, dan reageert het lichaam heel anders op een behandeling dan bij iemand die alleen een aneurysma heeft. Om zo goed mogelijk te kunnen inschatten wat voor iedere individuele patiënt het beste werkt, willen we naar patient tailored medicine, oftewel gepersonaliseerde therapie. Zo ver is het helaas nog niet, maar met behulp van multidisciplinaire aanpak kunnen we daar wel steeds dichter in de buurt komen.”

----

Als lid van Hartpatiënten Nederland heeft u onbeperkte toegang tot alle Premium-artikelen op hartpatienten.nl. Het enige wat u hiervoor hoeft te doen is inloggen op uw profiel. Het zijn artikelen waar we trots op zijn en die we graag met u als trouwe lezer delen.

Vet: is het nu goed of slecht?

Geschreven door

Verzadigde vetten zijn slecht. Althans, dat denken we al vele jaren. Maar klopt dit eigenlijk wel? Is vet wel echt slecht voor je? Internist Yvo Sijpkens geeft opheldering.

Wat er door de jaren heen behoorlijk ingeslopen is, is dat verzadigd vet slecht is en onverzadigd vet goed. Maar: die tweedeling klopt niet. Het begon allemaal in de 19de eeuw, toen industrieel bewerkte oliën in gebruik zijn geraakt, zegt Sijpkens. “Dit was het startpunt, maar midden vorige eeuw ging het pas écht goed mis. In die tijd was er een opkomst in hart- en vaatziekten in verband met roken, stress en depressie. Op basis van epidemiologisch onderzoek werd toen een relatie gevonden tussen de hoeveelheid vet in voeding en het optreden van hart- en vaatziekten. Verzadigd vet werd de zondebok. Dit idee is vervolgens in grote studies niet goed bevestigd, maar wél in de richtlijnen terechtgekomen. Sindsdien is een voedingspatroon met weinig verzadigd vet en relatief meer plantaardige oliën en koolhydraten de norm geworden. Dit houdt verband met de opkomst van chronische aandoeningen als obesitas en overgewicht.”

Verzadigde vetten

Vet heeft in het lichaam een belangrijke functie. Het is een bouwstof voor zowel de celwand als de zenuwen. Ook is het een belangrijk transportmiddel voor de vitamines A, D, E en K en daarnaast een brandstof. Eén die meer benut mag worden, zegt Sijpkens. “Vet bedraagt negen kilocalorieën per gram. Daardoor denken veel mensen dat ze er dik van worden. Maar: vet afkomstig uit onbewerkte voeding draagt net als eiwit bij aan verzadiging, waardoor je sneller stopt met eten.” Vet kan worden onderverdeeld in verzadigde en onverzadigde vetten. “Verzadigd vet bestaat uit een skelet van koolstofatomen. Dat skelet is helemaal verzadigd met waterstofatomen en wordt daardoor verzadigd vet genoemd. Dat maakt dat het bij kamertemperatuur stabiel en vast is. Verzadigde vetten vind je in dierlijke producten, zoals vlees en zuivel, maar ook in plantaardige producten als kokosolie en cacao.”

Onverzadigde vetten

Anderzijds heb je de onverzadigde vetten, waarbij de koolstofatomen niet gekoppeld zijn aan waterstofatomen omdat de koolstofatomen extra met elkaar binden. Als die binding op één plaats gebeurt, zijn het enkelvoudig onverzadigde vetten. Gebeurt dit op meerdere plaatsen, dan zijn het meervoudig onverzadigde vetten. “Enkelvoudig onverzadigde vetten kennen we in de vorm van olijfolie, avocado en noten: natuurlijke producten. Meervoudig onverzadigde vetten vind je bijvoorbeeld in vlees en vis, maar ook in vloeibare vorm. Ze zijn in grote mate aanwezig in industrieel bewerkte zaadoliën: plantaardige oliën als zonnebloemolie, sojaolie en raapzaadolie.”

Omega 3- en omega 6-vetzuren

Meervoudig onverzadigde vetzuren kunnen worden opgesplitst in omega 3- en omega 6-vetzuren. Dit is een heel belangrijk onderscheid. “Omega 6-vetzuren zitten vooral in bewerkte voeding. Plantaardige oliën zijn de belangrijkste bron, maar je vindt deze vetzuren ook in vlees van kip en varkens die vooral gevoerd zijn door mais en soja. Omega 3 zit in rundvlees, vis, zuivel en bladgroente: de niet bewerkte voeding.” Om het nog iets ingewikkelder te maken, bestaan er ook nog transvetten. “Transvetten zijn schadelijk voor het lichaam: ze veroorzaken ontstekingen en zijn belastend voor het hart en bloedvaten. Inmiddels zijn transvetten verboden, maar ondertussen zijn plantaardige oliën wel in veel kant-en-klaar producten en bewerkte voeding terechtgekomen. In de loop der tijd is hierdoor de consumptie van die omega 6-houdende plantaardige oliën enorm toegenomen, waardoor de balans tussen omega 3 en omega 6 in ons lichaam verstoord is geraakt.”

Disbalans

Ons voedingspatroon heeft ertoe geleid dat we te maken hebben met een tekort aan omega 3-vetzuren en een overschot aan omega 6-vetzuren. Dat zou weer in balans moeten komen. Een disbalans heeft namelijk grote gevolgen. “Je krijgt inflammatie in het lichaam, hetgeen een belangrijke factor is in het ontstaan van hart- en vaatziekten.” Door de grote hoeveelheid omega 6-vetzuren in onze voeding worden allerlei enzymen in ons lichaam opgebruikt voor het verwerken ervan. “Door die verwerking zijn er onvoldoende enzymen aanwezig voor het aanmaken van goede vetten, terwijl deze juist zo belangrijk zijn voor onze hersenen. Een overmaat aan omega 6 is op meerdere fronten schadelijk. En omdat omega 6 vooral in bewerkte voeding zit, krijg je de perfecte storm als je lichaam een overmaat aan suiker, geraffineerd zetmeel en bewerkte oliën binnenkrijgt. De koolhydraten op zich zijn niet slecht, maar wél in een lichaam waarin zich een overmaat aan verkeerde vetten bevindt.”

Bakken

Wat we zelf kunnen doen? Kiezen voor echte, onbewerkte voeding. Voeding met voldoende essentiële vetzuren (vooral omega 3), aminozuren en vitamines en mineralen. “Wanneer je op die manier je voeding samenstelt, heb je nauwelijks supplementen nodig. Bak in roomboter of ghee: geklaarde boter. Daarmee wordt de opname van vitamine A, D, E en K bevorderd. Wil je toch in olie bakken, dan is kokosolie de beste optie. Hier zitten veel goede vetten in en je kunt er veilig in bakken, mits je de rest van je voeding gezond houdt. Veel mensen eten namelijk al te bewerkt, wat leververvetting en overgewicht veroorzaakt. Komen daar ook nog te veel verzadigde bakvetten bij, dan is het een ongunstige optelsom. Het grootste probleem? Dagelijks gebruik van kant-en-klaar producten als zonnebloemolie, margarine, halvarine en bak- en braadproducten uit knijpflessen. De kans is groot dat daar omega 6-vetzuren in zitten. Dit heeft een sterke associatie met chronische ziekten als obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten en ook kanker. Daar zit mogelijk de hoofdoorzaak. Vervang omega 6-vetzuren door goede vetten. In plaats van angst voor vet, zouden we vet uit echte voeding weer moeten gaan zien als goede bouwstof en brandstof.”

Tekst: Laura van Horik
Beeld: HPNL

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.