Consumenten gebruiken vaak kruidenpreparaten en vitamine- en/of mineralen supplementen om hun gezondheid te bevorderen. Van deze producten wordt vaak ten onrechte gedacht dat ze geen bijwerkingen geven.  

Afgelopen jaar ontving Bijwerkingencentrum Lareb bijvoorbeeld een melding van een pancreatitis bij gebruik van rode gist rijst. Dit is een ernstige aandoening waarbij de alvleesklier ontstoken is. De patiënt is overleden.
Het voorbeeld staat in het jaaroverzicht van de meldingen van bijwerkingen na gebruik van warenwetmiddelen die Lareb in 2022 heeft ontvangen.

Warenwetmiddelen

Warenwetmiddelen zijn niet geregistreerd als geneesmiddelen en vallen onder het Warenwetbesluit. Dit zijn kruidenpreparaten, vitaminen, en andere gezondheidsproducten. Ook deze producten, vaak gekocht bij drogist, supermarkt, via internet of de apotheek, kunnen bijwerkingen geven.

Meldingen

Bijna de helft van mensen gebruikt supplementen blijkt uit een onderzoek. Waarschijnlijk zijn de meldingen het topje van de ijsberg van het echte aantal bijwerkingen en wisselwerkingen met geneesmiddelen dat in de praktijk optreedt. Het blijft belangrijk dat consumenten en zorgverleners de mogelijke bijwerkingen van gezondheidsproducten herkennen en dat ze deze ook melden.

Lees hier meer informatie in het jaarrapport “Overzicht meldingen Warenwetproducten 2022”.

Bron: Lareb

In 2040 rookt in Noord-Limburg geen enkele jongere meer. Tenminste, dat is de droom van Limburg-Noord Rookvrij; een samenwerking van zorgorganisaties en gemeenten in onze regio.

Vandaag is het de ‘Wereld Niet Roken dag’. Longarts Harry Pouwels van VieCuri Medisch Centrum gaat voorop om op deze dag een tour door Noord-Limburg maken. Er wordt gesproken met beleidsmakers, bestuurders, rokers en niet-rokers. De longarts benadrukt dat het niet de bedoeling is om roken te verbieden. “We zetten in op een duurzame gedragsverandering. Zien roken, doet roken. Of andersom: als opgroeiende kinderen in hun omgeving niemand zien die rookt, steken ze hoogstwaarschijnlijk zelf ook geen sigaret op. Dat is hoe we kunnen komen tot een rookvrije generatie.”

‘Het is geen slechte gewoonte, maar pure verslaving’

Als rookvrij ziekenhuis wil VieCuri een gezonde levensstijl stimuleren voor medewerkers, patiënten en bezoekers. “We willen het goede voorbeeld geven. Maar we weten dat dit moeilijk is dus helpen we mensen daarbij. Vandaar onze Stoppen met roken-poli.” Harry Pouwels is al 32 jaar longarts en de grote aanjager van de poli. Als oud-roker, heeft hij recht van spreken: “Ik was 11 toen ik in de fietsenstalling mijn eerste sigaret opstak. Na 5 à 10 sigaretten ben je al verslaafd, zo snel gaat het. Op m’n 28e ben ik gestopt. Als dokter kun je het gewoon niet maken, punt uit. Maar eerlijk, stoppen met roken is één van de lastigste dingen die ik ooit heb ervaren. Het is geen slechte gewoonte, maar een pure verslavingsziekte.”

Hulp om te stoppen

Wekelijks melden zich zo’n 6 nieuwe personen bij de Stoppen met roken-poli. Deelnemers kiezen voor een individueel of een groepstraject. Debbie Hendriks van Sinefuma is begeleider van de trainingen. “Heel vaak hebben deze mensen al van alles geprobeerd. Na afloop van onze training is 80% van de deelnemers gestopt met roken. Een jaar later is dit percentage 40%, nog steeds een hoge score vergeleken met andere methodes. We bieden veel ruimte aan ieders persoonlijke verhalen. Interactie en het delen van ervaringen, daar draait alles om.” Harry Pouwels sluit zich daarbij aan: “Als arts moet je goed luisteren naar het levensverhaal van de patiënt; snappen dat die sigaret voor veel mensen ook een stukje ontsnapping is uit hun dagelijkse ritme, een soort ventiel dat even rust geeft. Maar het is schijn, het maakt je longen en je leven totaal kapot. Om ervan af te komen, moet je uiteindelijk zelf die knop omzetten. De Stoppen met roken-poli kan daarin een belangrijke steun zijn.”

Meer info en/of je aanmelden: www.rookvrijookjij.nl.

Hart- en vaatziekten, zoals hartaanvallen, zijn wereldwijd een belangrijke doodsoorzaak doordat het hart een beperkte capaciteit heeft zichzelf te herstellen. Anders dan mensen kunnen zebravissen hun hart wel herstellen na schade.

Onderzoekers uit de groep van Jeroen Bakkers (Hubrecht Instituut) hebben zebravissen gebruikt om hun regeneratieve succes te verklaren. Ze ontdekten een nieuw mechanisme dat werkt als een schakelaar om hartspiercellen te matureren tijdens regeneratie. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) hebben vervolgens laten zien dat dit mechanisme een zeer vergelijkbaar effect op hartspiercellen van mensen had en dus evolutionair geconserveerd is. De resultaten van de studie, gepubliceerd in Science op 18 mei, laten zien dat bestuderen van natuurlijke hartregeneratie in zebravissen en het toepassen van deze kennis op humane hartspiercellen kan bijdragen aan de ontwikkelingen van nieuwe therapieën tegen hart- en vaatziekten.

Naar schatting sterven jaarlijks 18 miljoen mensen aan hart- en vaatziekten. Veel van deze sterfgevallen zijn gerelateerd aan hartaanvallen. Tijdens zo’n aanval belemmert een broedprop de toevoer van voedingsstoffen en zuurstof naar het hart. Hartspiercellen in het geblokkeerde deel van het hart gaan als gevolg hiervan dood, wat leidt tot hartfalen. Hoewel therapieën bestaan die symptomen bestrijden, is er een gebrek aan behandelingen die het verloren weefsel vervangen met functionele, volwassen cellen en daarmee patiënten kunnen genezen.

Zebravis als rolmodel

In tegenstelling tot mensen kunnen sommige dieren zoals zebravissen hun hart regenereren. Binnen 90 dagen na schade herstellen zij hun hartfunctie. Overlevende hartspiercellen slagen erin zich tijdens dit proces te delen en produceren zo nieuwe cellen. Dit unieke mechanisme is voor zebravissen een bron van nieuw weefsel om verloren hartspiercellen te vervangen. Eerdere studies hebben factoren geïdentificeerd die deze hartspierceldeling kunnen stimuleren. Wat er daarna gebeurt met de nieuwgevormde hartspiercellen is echter nog niet bestudeerd. Phong Nguyen, eerste auteur van de studie, legt uit: “Het is onduidelijk hoe deze cellen stoppen met delen en matureren zodat ze bij kunnen dragen aan normale hartfunctie. Het intrigeerde ons dat het nieuwe weefsel in het zebravis hart zonder problemen matureerde en in het bestaande hartweefsel integreerde”.

LRRC10 stimuleert maturatie

Om de maturatie van het nieuwe weefsel in detail te bestuderen, ontwikkelden de onderzoekers een techniek waarbij dikke plakjes van beschadigde zebravisharten buiten het lichaam in kweek werden gebracht. Hierdoor konden ze de dynamiek van calcium in de hartspiercellen live in beeld brengen. De beweging van calcium in en uit hartspiercellen is belangrijk voor de samentrekking van het hart en is een graadmeter van hun maturatie. Ze vonden dat, na deling, de snelheid waarmee calcium de hartspiercel in en uit ging veranderde. “De manier waarop calcium bewoog in de pas gedeelde cellen leek veel op de manier waarop dit in embryonale hartspiercellen gebeurt, maar over tijd vertoonden de cellen meer volwassen dynamiek van calcium. We ontdekten dat de dyad, een structuur die calcium reguleert in hartspiercellen, en één component in het bijzonder, genaamd LRRC10, bepaalde of hartspiercellen bleven delen of begonnen te matureren. Hartspiercellen zonder LRRC10 bleven immatuur en bleven delen,” vertelt Nguyen.

Van vis naar mens

Nadat Nguyen en zijn collega’s het belang van LRRC10 voor celdeling en maturatie in het zebravishart hadden vastgesteld, testten ze in samenwerking met andere instituten of hun vindingen ook vertaald konden worden naar zoogdieren zoals de mens. In het LUMC werd hiervoor  LRRC10 tot expressie gebracht in gekweekte hartspiercellen van mensen. De menselijke hartspiercellen waren afkomstig van humane pluripotent stamcellen gemaakt in het hiPSC hotel van het LUMC. Het bewijs dat LRRC10 ook belangrijk is in maturatie van menselijke hartcellen was geleverd door LUMC- onderzoekers: postdoc Giulia Campostrini onder leiding van Milena Bellin en Christine Mummery. Bellin: “Dit werk bouwt voort op onze eerder studies aan maturatie van cardiomyocyten: het was het fantastisch te zien dat de rol van LRRC10 geconserveerd is tussen mens en zebravis”.   LRRC10 veranderde de calciumhuishouding, verminderde celdeling en bevorderde maturatie van deze cellen op een vergelijkbare wijze als de onderzoekers zagen in zebravisharten. Nguyen: “Het was mooi om te zien dat de lessen die we geleerd hadden in de zebravis goed vertaald konden worden naar de mens. Dit biedt mogelijkheden voor het gebruik van LRRC10 in de context van nieuwe therapieën voor patiënten”.

Clinical impact

De resultaten van de studie, gepubliceerd in Science, laten zien dat LRRC10 door zijn rol in calciumhuishouding gebruikt kan worden om maturatie van hartspiercellen te bevorderen. Dit zou wetenschappers kunnen helpen die schade aan het hart proberen te verbeteren door gekweekte hartspiercellen in het hart te transplanteren. Hoewel deze potentiële therapie veelbelovend is, laten resultaten zien dat de cellen nog immatuur zijn en niet kunnen communiceren met de rest van het orgaan. Dit leidt tot hartritmestoornissen na transplantatie. “Er is nog meer onderzoek nodig om precies te definiëren hoe volwassen gekweekte hartspiercellen zijn na behandeling met LRRC10, maar het is mogelijk dat een toename in maturatie de integratie van getransplanteerde cellen bevordert,” vertelt Jeroen Bakkers, laatste auteur van de studie. Bakkers vervolgt: “Hiernaast zijn huidige modellen van hartziekten vaak gebaseerd op immature gekweekte hartspiercellen. Dit zou mogelijk een oorzaak kunnen zijn waarom 90% van de veelbelovende medicijnen uiteindelijk de kliniek niet bereikt. Onze resultaten wijzen erop dat LRRC10 ook deze modellen kan verbeteren”. LRRC10 zou dus een belangrijke bijdrage kunnen leveren om hartspiercellen te kweken die meer lijken op hun evenknie in het volwassen mensenhart en daarmee de ontwikkeling van nieuwe succesvolle therapieën tegen hart- en vaatziekten te bevorderen.

De studie is het resultaat van een samenwerking tussen het Hubrecht Instituut, LUMC, AMC, UMC Utrecht en Weizmann Instituut. De studie is gefinancierd met behulp van de Hartstichting, Dutch CardioVascular Alliance, Stichting Hartekind, de Novo Nordisk Foundation Center for Stem Cell Medicine (reNEW) en de European Research Counsil (CoG Mini-Heart).

Bron: Leids Universitair Medisch Centrum | LUMC

Inmiddels ligt de nieuwe uitgave van het HPNLmagazine op de deurmat bij onze donateurs.
Ook dit keer, zoals u van ons gewend bent, weer boordevol interessante en informatieve artikelen en interviews.

Zo deelt voormalig profvoetballer Paul Bosvelt, die in juni 2021 een hartinfarct kreeg, zijn persoonlijke verhaal. Personal trainer en coach Radmilo Soda zet de hardnekkigste mythes over afvallen op een rij voor u. Ook is er aandacht voor ICD’s, met betrekking tot autorijden en straling. Onlangs is Hartpatiënten Nederland netwerkpartner geworden van Lifestyle4 Health, Marjan van Erk (programmamanager bij TNO) vertelt hoe we samen impact willen maken. Esmee deelt haar tragische verhaal over het plotselinge verlies van haar 25-jarige verloofde, Margriet vertelt over haar pompfunctie van vijf procent en muzikant Hans Vos beschouwt het leven alsof het uit twee delen bestaat: vóór en na zijn hartaanval.

Uiteraard is er wederom meer te lezen over diverse medische interessante onderwerpen. Zo vertelt cardiothoracaal chirurg Peyman Sardari Nia over prehabilitatie en het nuttig besteden van de tijd op de wachtlijst. Ehsan Natour gaat in op het belang van goed voorbereid de operatie ingaan en Hans & Marion belichten de beleving van de patiënt. Prof. Dr. Majon Muller is aan het woord over de eerste hart-breinkliniek, die is geopend in Amsterdam UMC.

Dit is nog maar een kleine greep, dus lees snel verder. Wij wensen u veel leesplezier!

Vraag hier een proefexemplaar van het HPNLmagazine aan.

Hart- en vaatziekten staan wereldwijd op nummer 1 als doodsoorzaak. Naar schatting overlijden er jaarlijks 17,9 miljoen mensen aan hart- en vaatziekten. VASCUL-AID, het grote Europese onderzoek onder leiding van Amsterdam UMC, focust zich op het voorspellen van het verergeren van vaatziekten bij mensen met een aorta aneurysma in de buik of slagaderverkalking in de benen (etalagebenen). Artificiële intelligentie (AI) speelt daarin een grote rol. VASCUL-AID krijgt voor het onderzoek een Horizon beurs van 6,4 miljoen euro.

Bij lopende onderzoeken is er veel aandacht voor het hart, maar de invloed van vaataandoeningen op deze grote aantallen sterfgevallen blijft vaak onderbelicht. Dit terwijl vaataandoeningen een sterke indicator zijn voor later overlijden aan hart- en vaatziekte. Kak Khee Yeung, vaatchirurg bij Amsterdam UMC en leider van het Europese onderzoek: “Onze vaten vormen een belangrijk onderdeel van het hart- en vaatsysteem dat mensen in leven houdt. Als je eenmaal een vaataandoening als aneurysma of etalagebenen hebt dan zien we dat verergering van deze ziektes ook de kans vergroot dat je uiteindelijk aan een andere hart- of vaatziekte overlijdt. Dat geeft ons aan dat we ook goed moeten onderzoeken hoe we deze aandoeningen die zich ogenschijnlijk buiten het hart afspelen, maar wel invloed hebben op de werking van het hart- en vaatsysteem, moeten stoppen.”

Specifieker behandelplan

Yeung: “Op dit moment is het nog niet mogelijk om het verloop van aneurysma of etalagebenen te voorspellen. Mensen leven in onzekerheid over het ziekteverloop waarbij er veel ziekenhuisbezoeken en behandelingen nodig zijn. Daarnaast zien we in de praktijk dat bij een kwart van de mensen met een aneurysma of etalagebenen op termijn problemen in het hart of een beroerte krijgen. De mensen met een hoog risico op verergering van hun vaataandoening en daarbij ook hoog risico op hartinfarct of beroerte wil je graag uit de grote groep halen om een specifieker behandelplan op te ontwikkelen. VASCUL-AID moet dit mogelijk maken.”

Hoog-risicovaatpatiënt identificeren met AI

Binnen VASCUL-AID wordt op Europese schaal samengewerkt aan de ontwikkeling van een data-infrastructuur waarin gegevens van patiënten met aneurysma of etalagebenen kunnen worden gemonitord. Zes klinieken in Europa zullen actief data van deze patiënten verzamelen uit genetische data en beeldvormende onderzoeken en er wordt gekeken naar eiwitprofielen in bloed en medicijngebruik. Daarnaast worden ook bestaande databases en biobanken gebruikt.

Data die de patiënten zelf bijhouden met hun telefoon of wearables spelen een belangrijke rol in het onderzoek. Hiervoor is een speciale app ontwikkeld. Denk daarbij aan het bijhouden van gegevens over dagelijkse activiteiten, kwaliteit van leven en hartslag. Yeung: “Uit al die data moeten dé markers worden ontdekt die alleen de hoogrisicogroep kenmerkt. Door de inzet van artificiële intelligentietechnieken gaan we al deze data analyseren om vervolgens de patiënten die een hoog risico lopen op verergering van de hart- en vaatziekte te identificeren. Zij kunnen dan eerder geholpen worden door bijvoorbeeld medicijnaanpassingen of eerdere chirurgische behandeling.”

HEERLEN – Het Zuyderland ziekenhuis met vestigingen in Heerlen en Sittard heeft een arts er uitgegooid wegens verdenking van corruptie. Dagblad de Limburger publiceerde hierover vorige week. De arts werkte eerder als hoofd bij de vakgroep cardiologie van het Isala in Zwolle, waar hij vertrok na gedoe met de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst FIOD. Die verdenkt hem van corruptie.

De Volkskrant berichtte eind juni 2022 dat de FIOD zeker vijf (oud)-cardiologen van Isala- verdenkt van omkoping en corruptie. Zij zouden voor miljoenen euro’s aan steekpenningen hebben opgestreken van de Duitse fabrikant Biotronik. De defibrillators en pacemakers van Biotronik zouden volgens de FIOD vervolgens de voorkeur bij het inkoopproces in het ziekenhuis hebben genoten.

In januari 2022 ging de arts, die hoofd cardiologie was in Zwolle, aan de slag bij Zuyderland. Een half jaar later stond hij weer op straat, toen Zuyderland ontdekte waar de man van verdacht werd. „Voor mij was het direct duidelijk: deze man kon niet blijven”, zegt directeur David Jongen in De Limburger.

De arts in kwestie zelf wilde De Limburger niet te woord staan. Volgens zijn advocaat Sabine ten Doesschate heeft justitie nog geen vervolgingsbesluit genomen en geen dagvaarding uitgebracht.

Afbeeldingen van bloedvaten in de hersenen: stolsel bij pijl (links) en stolsel verwijderd met katheterbehandeling (rechts)

Onderzoek in 18 Nederlandse ziekenhuizen, gecoördineerd vanuit Maastricht UMC+ en gesubsidieerd door de Hartstichting en de Hersenstichting, toont aan dat het mechanisch verwijderen van een stolsel bij een herseninfarct zelfs tot 24 uur na het ontstaan van klachten bij veel meer patiënten zinvol is dan tot nog toe gedacht. Dankzij deze studie (MR CLEAN-LATE) komen nu meer patiënten in aanmerking voor deze behandeling. Het onderzoeksartikel verscheen 30 maart in het internationaal toonaangevende medisch- wetenschappelijke tijdschrift The Lancet.

Bij een herseninfarct of beroerte ontstaat schade doordat er in een gedeelte van de hersenen geen bloedvoorziening meer is. Vaak is de oorzaak een bloedstolsel dat het bloedvat afsluit. Hoe langer de afsluiting bestaat, des te groter de hersenschade zal zijn. Het is dus altijd van belang zo snel als mogelijk te handelen vanaf de eerste klachten. Met de MR CLEAN studie toonde de onderzoeksgroep al in 2015 aan dat het stolsel uit het bloedvat kan worden verwijderd middels een katheter die via de lies wordt opgevoerd tot vlak bij het stolsel in de hersenen (endovasculaire behandeling) en dat dit veilig en effectief was tot zes uur na ontstaan van de klachten.

MR CLEAN-LATE studie

De effectiviteit van de endovasculaire behandeling neemt af naargelang meer tijd verstrijkt tussen het ontstaan van klachten en starten van de behandeling. Eerder onderzoek toonde aan dat de behandeling effectiever was bij patiënten met ‘collateralen’ (bloedvaten die via omwegen het aangedane gebied van enig bloed voorzien) dan bij patiënten waarbij minder goede of geen collateraal vulling te zien was. Het doel van de MR CLEAN-LATE studie was daarom om te onderzoeken of de endovasculaire behandeling van het herseninfarct ook in het “late tijdsvenster” (gedefinieerd als 6 tot 24 uur na het ontstaan van klachten of het moment waarop patiënt voor het laatst klachtenvrij was) nog effectief en veilig zou zijn voor patiënten geselecteerd op basis van aanwezige collateraal vulling op de CT-scan.

Positief resultaat

De MR CLEAN-LATE studie toonde aan dat patiënten met een herseninfarct die zich in het late tijdsvenster presenteerden en werden geselecteerd op basis van het hebben van collateralen op de CT een gunstig effect hadden van de endovasculaire behandeling. Het positieve resultaat vertaalt zich vooral in beter functioneren en betere kwaliteit van leven. Patiënten in de behandelgroep hadden na drie maanden significant minder beperkingen dan de groep die niet behandeld was. De hoofdonderzoekers neuroloog prof. dr. Robert van Oostenbrugge en interventieradioloog prof. dr. Wim van Zwam constateren dat door dit onderzoek meer patiënten aanmerking komen voor behandeling van het herseninfarct waardoor er verbetering van kwaliteit van leven behaald kan worden voor een aanzienlijke groep mensen die een beroerte doorgemaakt hebben.

Het onderzoekartikel verscheen op 30 maart in The Lancet. Ga naar het artikel.

Het onderzoek werd mogelijk gemaakt o.a. door financiering vanuit de Hartstichting en Hersenstichting.

De participerende ziekenhuizen in Nederland: Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht, Amphia Breda, Amsterdam UMC, Catharina Ziekenhuis Eindhoven, Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis Tilburg, Erasmus MC, Haaglanden Medisch Centrum Den Haag, HagaZiekenhuis Den Haag, Isala Zwolle, Leids UMC,  Maastricht UMC+, Medisch Spectrum Twente,  Noordwest Ziekenhuisgroep Alkmaar, Rijnstate Arnhem, St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein, UMC Groningen, UMC Utrecht en Radboud UMC. Zij zijn onderdeel van het nationale CONTRAST consortium, dat tot doel heeft om nieuwe en betere behandelingen voor herseninfarct en hersenbloeding te ontwikkelen.

Bron: Maastricht UMC+