De lever heeft het als poortwachter van het lichaam behoorlijk voor het zeggen. Het op één na grootste orgaan is verantwoordelijk voor de afbraak van giftige stoffen en zorgt ervoor dat voedingstoffen worden opgenomen en worden omgezet in brandstof. Maar wist u dat er ook een link is met het hart?

Alles wat je eet of drinkt, komt na een tocht door de slokdarm, maag en dunne darm voor een ‘keuring’ bij de lever terecht, waarna de verschillende (voedings)stoffen als het ware worden gesorteerd en via de juiste kanalen worden af- of doorgevoerd. Dat is meestal een proces waar je, als je gezond en uitgerust bent, geen omkijken naar hebt. Maar, zo vertelt natuur- en darmdiëtist Marieke Lebbink, een stressvolle periode kan al tijdelijk roet in het eten gooien. “De spijsvertering is niet alleen een fysiek, maar ook zeker een mentaal proces. Alles moet verteerd worden: vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen, maar ook emoties.” In onze taal vind je regelmatig een knipoog naar die connectie: ik heb er mijn buik vol van, wat heb je op je lever, gal spuwen. Een emotioneel zware of lichamelijk vermoeiende periode kan inherent zijn aan een verstoorde lever- en darmfunctie – met alle gevolgen (voor het risico op hart- en vaatziekten) van dien.

Hartritmestoornissen

De link tussen het spijsverteringsstelsel en het hart verdient daarom meer aandacht en onderzoek, vindt Lebbink. “Neem bijvoorbeeld het Roemheld Syndroom, een hartaandoening die wordt veroorzaakt door te veel lucht in de maag en darmen, waardoor het middenrif omhoog geduwd wordt. Die luchtophoping ontstaat in veel gevallen omdat het in de darm en lever al misgaat en het effect is soms zo heftig, dat hartritmestoornissen ontstaan.” Ook het stofje histamine kan van invloed zijn op het hart, meent Lebbink. Histamine wordt aangemaakt door het lichaam, maar is ook van nature aanwezig in voedingsmiddelen zoals spinazie, tomaat, noten, en diverse fruitsoorten. “De gevolgen van histamine-ophoping ervaar ik zelf omdat ik histaminegevoelig ben”, vertelt Lebbink. “Als mijn lever de energie niet heeft om voldoende histamine af te breken, ontstaan verhoogde concentraties van deze stof. Dat merk ik bijvoorbeeld als ik een histaminerijk tomatensoepje heb gegeten; dan lig ik ’s avonds met hartkloppingen in bed.” Een kanttekening: er is nog  te weinig wetenschappelijk bewijs voor histaminegevoeligheid of –intolerantie. Er zijn ook nog maar weinig humane studies uitgevoerd. Diagnoses, en conclusies over de gevolgen ervan op de bloeddruk en het hart bij mensen, zijn dus tot op heden alleen nog gebaseerd op subjectieve waarnemingen.

Multidisciplinaire aanpak

Voor Lebbink is het in elk geval klip en klaar: artsen zouden wat haar betreft meer naar het totaalplaatje moeten kijken en her- en erkennen dat zij niet alles kunnen diagnosticeren en behandelen door puur vanuit hun eigen specialisatie naar een patiënt te kijken. “Er zou veel vaker moeten worden doorverwezen naar een diëtist. Door bij allerlei diagnoses, ook die van hartpatiënten, óók te kijken naar de maag-, darm en leverfunctie, kun je als het ware aan de knoppen in je lichaam draaien. Zo zorgt gebruik van statines voor een afname van het stofje co-enzym Q10. Dit stofje is een sterke anti-oxidant, werkt cholesterolverlagend en is belangrijk voor de energievoorziening. Bij langdurige statinegebruik is het dus altijd goed om te bekijken of suppletie van Q10 noodzakelijk is om het lichaam weer in balans te brengen. En ook bij mensen met de eerdergenoemde histaminegevoeligheid kun je relatief eenvoudig bijsturen: zo kun je met aanpassingen in je voeding al heel gemakkelijk de histamineconcentratie in je lichaam beïnvloeden. Ik pleit daarom voor een multidisciplinaire aanpak waarbij eerst gekeken wordt naar leefstijl en voeding, dan naar suppletie, en dan pas naar medicatie.”

Effect van stress

Ook op darmniveau is dat belangrijk, vindt Lebbink. “Als je stress ervaart, lijden vooral de goede darmbacteriën daaronder – en die zijn cruciaal voor het afweren van ziekteverwekkers. De darmen worden beschermd door een dikke bacterielaag, een slijmvlieslaag en darmcellen. Deze darmcellen gaan in de ruststand alleen open wanneer energierijke voedingsstoffen moeten worden doorgelaten. Maar wanneer het lijf in stressmodus is, gaat het lichaam in overlevingsstand. De darmcellen openen zich veel vaker dan gebruikelijk om zo veel mogelijk energie en voedingsstoffen door te laten. De rotzooi nemen de darmen dan op de koop toe, maar dat zorgt wel voor disbalans in het lichaam.” Een verstoorde balans in de darmbacteriën kan ook gevolgen hebben voor het hart, bijvoorbeeld wanneer een te hoge concentratie van het stofje TMAO ontstaat. Dit stofje wordt door de darmbacteriën gevormd uit specifieke eiwitbronnen, met name rood vlees. Een hoge concentratie TMAO kan het risico op hartaandoeningen en beroertes vergroten. Lebbink: “Ook hier kun je dan dus weer naar het voedingspatroon kijken: krijg je misschien te veel eiwitten uit vlees binnen? Zijn je darmen überhaupt wel in staat deze eiwitten te verteren?”

“Natuurlijk is interventie soms alsnog nodig en medicatie kan lang niet altijd worden ondervangen”, besluit Lebbink. “Maar met een bredere kijk binnen de geneeskunde valt er nog veel winst te behalen op het preventieve vlak.”

Tekst: Yara Hooglugt
Beeld: Marieke Lebbink

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Hartpatiënt en autorijden: welke regels gelden er? Waar moet je aan denken en waar houd je allemaal rekening mee? We vroegen het Alexander Pechtold, algemeen directeur bij het CBR.   

Mag je rijden met een hartaandoening?

“Dat verschilt per hartaandoening en situatie. Het ligt aan het risico, wie de keuring doet en hoe lang een rijbewijs geldig is. Er zijn hartaandoeningen die voor een hoger risico zorgen als het aankomt op autorijden. Zo is er altijd het risico op een SCI, een plotseling verminderde hartfunctie. Je moet je als bestuurder in ieder geval altijd afvragen: is er een kans dat ik anderen en mijzelf in gevaar breng?”

Bij welke hartaandoeningen mag je wel en bij welke niet autorijden?

“Heb je chronisch hartfalen? Dan hangt het af van de ernst ervan. Als je rijgeschikt blijkt te zijn, krijg je een rijbewijs voor maximaal vijf jaar. Daarna vul je weer een Gezondheidsverklaring in en onderzoekt het CBR opnieuw of je veilig kunt rijden. Met een steunhart mag je twee maanden niet rijden. Heb je in die twee maanden geen problemen gehad en wil je daarna weer autorijden, vul je ook een Gezondheidsverklaring in. Je krijgt bij goedkeuring een rijbewijs voor maximaal twee jaar. Heb je een hartinfarct of hartaanval gehad en daar geen klachten of hartschade aan overgehouden? Dan mag je blijven autorijden. Heb je er wél hartschade aan overgehouden, dan mag je in ieder geval vier weken niet rijden. Overleg daarna met je arts. Heb je pijn op de borst of een dotterbehandeling of bypassoperatie gehad? Dan hangt het af van de ernst van de klachten of je mag rijden. In dit geval krijg je een rijbewijs voor onbeperkte tijd of maximaal vijf jaar. Ook bij hartklepafwijkingen, een pacemaker en hartritmestoornissen als boezemfibrilleren hangt het af van de ernst van de klachten.”

Is er medicatie waarmee je als hartpatiënt niet de weg op mag?

“Specifieke medicatie voor het hart is meestal geen probleem, maar eventuele slaapmiddelen, tranquilizers, wél. Deze laatste twee, en ook antidepressiva, kunnen zorgen voor een verminderde concentratie. Ook hebben sommige medicijnen bijwerkingen als duizeligheid en slaperigheid. Dat zorgt ervoor dat je minder alert bent in het verkeer en dit kan gevaarlijk zijn. Overleg daarom altijd met je arts of je mag rijden met je medicatie.”

Wanneer moet ik een Gezondheidsverklaring invullen?

“Als je een hart- of vaatziekte hebt, onderzoekt het CBR of je veilig kunt rijden en je je rijbewijs mag halen, houden of verlengen. Je vult een Gezondheidsverklaring in als: je rijexamen gaat doen, je rijbewijs voor bepaalde tijd geldig is en je deze wilt verlengen, je je rijbewijs wilt verlengen omdat je rijbewijs op of na je vijfenzeventigste verjaardag verloopt, je je vrachtwagenrijbewijs wilt verlengen, je tijdelijk niet mocht rijden en deze periode voorbij is of je op een ander moment wilt melden dat je een hartaandoening hebt. Na het invullen van de Gezondheidsverklaring krijg je vanzelf bericht van het CBR. Als je een Gezondheidsverklaring moet invullen om je rijbewijs te verlengen, krijg je – ongeveer vier maanden voordat deze verloopt – bericht van het RDW. Hierin staat alle informatie. We raden aan om de Gezondheidsverklaring, vijf maanden voordat je rijbewijs verloopt, in te vullen.”

Ik heb sinds kort een hartaandoening: moet ik dit melden bij het CBR?

“Ga hierover in gesprek met je huisarts, cardioloog of verpleegkundige. Zij kunnen vertellen of het verstandig is om je hartaandoening te melden bij het CBR. Als je zeker wilt weten dat je veilig en verantwoord de weg op gaat, kun je de Gezondheidsverklaring invullen en zal het CBR deze beoordelen.”

Wat heeft het CBR nog meer nodig om te beoordelen of ik veilig kan rijden?

“Naast de Gezondheidsverklaring hebben we informatie van een arts en eventueel een cardioloog nodig. Nadat je de Gezondheidsverklaring – dit gaat het snelst via Mijn CBR – hebt ingevuld, ontvang je een verwijzing naar een arts met de documenten die je nodig hebt bij de afspraak. De arts geeft vervolgens informatie aan het CBR en zo wordt bepaald of je veilig de weg op kunt. Als het CBR meer informatie nodig heeft, krijg je daarnaast een verwijzing naar een cardioloog, die het CBR tevens adviseert over jouw gezondheid en rijgeschiktheid.”

Wat is het resultaat van de beoordeling van het CBR?

“Als je rijgeschikt bent, krijg je een rijbewijs voor bepaalde of onbepaalde tijd. Een rijbewijs voor onbepaalde tijd is tien jaar geldig en kun je verlengen zonder een Gezondheidsverklaring in te vullen of opnieuw beoordeeld te worden. Als je rijbewijs verloopt wanneer je vijfenzeventig jaar of ouder bent, vul dan een Gezondheidsverklaring in. Krijg je een rijbewijs voor bepaalde tijd, dan is je rijbewijs tien jaar of minder geldig. Dan vul je, als deze verloopt, opnieuw een Gezondheidsverklaring in. Ben je rijgeschikt? Dan kun je je rijbewijs aanvragen of verlengen bij de gemeente. Ben je dit niet, kun je dus geen rijbewijs aanvragen of verlengen en wordt je huidige rijbewijs ongeldig.”

Waarom vinden jullie het belangrijk om meer aandacht te besteden aan hartpatiënten en autorijden?

“Veel mensen krijgen met hart- en vaatziekten te maken. Deze patiënten willen we zo goed mogelijk informeren. We merken namelijk dat veel patiënten met dezelfde vragen zitten. Mensen duidelijkheid geven en de onduidelijkheid wegnemen, vinden we een belangrijke taak. We kijken altijd naar wat wél kan, naar hoe iemand kan blijven autorijden of wéér kan autorijden na voldoende te zijn hersteld. Sommigen vinden ons veel te streng, maar we proberen altijd uitleg te geven. Verkeersveiligheid staat nu eenmaal voorop. Toch zoeken we altijd naar mogelijkheden om iemand op een veilige en verantwoorde manier aan het verkeer te laten deelnemen.”

Meer weten? Alle verdere informatie en antwoorden zijn te vinden op de website van CBR. 

Tekst: Laura van Horik
Beeld: Alexander Pechtold

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.

Inmiddels ligt de nieuwe uitgave van het HPNLmagazine op de deurmat bij onze donateurs. Ook dit keer, zoals u van ons gewend bent, weer boordevol interessante en informatieve artikelen en interviews.

Zo vroegen we Alexander Pechtold, algemeen directeur bij het CBR, welke regels er gelden voor hartpatiënten en autorijden. Nicky deelt haar verhaal over een torenhoge hartslag, Josine kreeg hartklachten door een bindweefselaandoening en Roelof ging van dikke enkels naar een harttransplantatie. Hart- en vaatziekten komen bij Surinaamse Hindoestanen 1,9 keer zo vaak voor; Nazrien deelt haar persoonlijke verhaal hierover.

Ook is er wederom meer te lezen over diverse medische interessante onderwerpen. Zo vertelt cardiothoracaal chirurg Peyman Sardari Nia over de industrie die de onderzoeksmarkt domineert, natuur- en darmdiëtist Marieke Lebbink vertelt over de link tussen de buik en het hart. Cardioloog Remko Kuipers vertelt meer over gadgets in de cardiologie, vaatchirurg Kak Khee Yeung geeft antwoord op de vraag welke patiënten risico lopen op verergering van hart- en vaatziekten. Joan Meeder (oud-voorzitter van de NVVC) vindt dat er meer aandacht moet komen in de verstrekte informatie over de risico’s voor het plaatsen van een ICD en de Belgische journalist Ben Vanheukelom is aan het woord over zijn onlangs verschenen boek over cholesterol en statines.

En, zoals u van ons gewend bent, is er uitgebreid aandacht voor een gezonde leefstijl; we leggen uit waarom een appel gezonder is dan appelsap, healthy chefkok Iris Heuer licht de magie van gezond koken toe en Leroy van de Ree geeft voedingstips om gezond de zomer door te komen. Personal trainer Radmilo Soda vertelt over het belang van het goed trainen van de benen.

En veel meer! In deze extra dikke zomerspecial met het thema ‘Hart en Emoties’ besteden we ook aandacht aan de psychische aspecten van hartproblemen. Er is aandacht voor ontspanning; welke manieren – maar ook mythes – zijn er eigenlijk om te ontstressen? We laten hier diverse deskundigen over aan het woord. Helaas wordt de invloed van hartziekten op onze psychische gesteldheid nog steeds onderschat.

Dit is nog maar een kleine greep, dus lees snel verder. Wij wensen u veel leesplezier!

Ook hebben we een aparte reisbrochure uitgebracht van onze unieke HartbrugReizen! Ter ere van het 35-jarig jubileum zijn er enkele reizen georganiseerd naar extra bijzondere bestemmingen. In deze uitgave staat het volledige reisprogramma van 2023 gepubliceerd. Wees er snel bij! Deze reisbrochure aanvragen kan via www.hartbrugreizen.nl

Vraag hier een proefexemplaar van het HPNLmagazine aan

GENÈVE – De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) waarschuwt dat het risico voor fatale hartaanvallen zal toenemen als gevolg van de aanhoudende hittegolf op het noordelijk halfrond. De WMO wijst erop dat die hitte alleen maar erger wordt, waarbij ook de temperaturen ’s nachts omhoog gaan. Het risico op een hartaanval en op sterfgevallen neemt daarmee toe.

“Temperaturen in Noord-Amerika, Azië en in Noord-Afrika en het Middellandse Zeegebied zullen deze week gedurende een groot aantal dagen boven de 40 graden Celsius uitkomen als gevolg van de intensivering van de hittegolf,” stelt de WMO in een verklaring. En omdat die temperaturen ’s nachts ook hoog zijn, neemt het risico op een hartaanval toe. “Hoewel de meeste aandacht uitgaat naar de maximumtemperaturen overdag, zijn het de nachttemperaturen die de grootste risico’s met zich meebrengen, vooral voor kwetsbare bevolkingsgroepen.”

De weerkaart kleurt rood tot dieprood in landen als Italië, Griekenland, Spanje en delen van Frankrijk, Duitsland en Polen.

 

 

LEIDEN – Meervoudig moordenaar Willem Holleeder (65) is wekenlang in het geheim behandeld aan hartziekten. Dat gebeurde volgens de Telegraaf afgelopen voorjaar. De beruchte crimineel onderging een ingrijpende hartoperatie in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Volgens de artsen kon de operatie niet worden uitgevoerd in het penitentiaire ziekenhuis van de strafgevangenis in Scheveningen, waar de man een levenslange gevangenisstraf uitzit.

Holleeder lag volgens de krant drie weken lang in het ziekenhuis, beveiligd door een speciale eenheid die wordt ingezet om vluchtgevaarlijke gevangenen te bewaken. Deze beveiligers van het Bijzondere Ondersteuningsteam van het gevangeniswezen zaten in hun burgerkloffies op de gang, om niet op te vallen. Dit ook omdat het ziekenhuis niet wilde dat Holleeders aanwezigheid onrust zou veroorzaken bij patiënten en verplegend personeel. De Telegraaf noteerde nog dat volgens een loslippige bron in het ziekenhuis Holleeder tosti’s als ontbijt wilde, en deze zelfs deelde met zijn bewakers.

Hoge temperaturen zijn met name voor mensen met een kwetsbare gezondheid, niet altijd prettig. Ook voor hartpatiënten brengt hitte gezondheidsrisico’s met zich mee. Dit is wat hitte met je lichaam doet en hoe je er het beste mee om kunt gaan.

Het klimaat verandert en dat betekent dat we steeds vaker en ook langer te maken krijgen met extreme temperaturen, zoals we de afgelopen zomer al hebben gemerkt. Wanneer we in ons land spreken van een hittegolf? Als we vijf dagen achter elkaar met een temperatuur van meer dan 25 graden te maken hebben en het in ieder geval drie van die dagen zelfs boven de 30 graden is. Zo’n zogeheten hittegolf is van invloed op ons lichaam.

Lagere bloeddruk

Wat er in het lichaam gebeurt als we te maken krijgen met hitte, is dat we ten eerste meer zweten en ten tweede de bloedvaten in de huid verwijden. Doordat de bloedstroom naar de huid wordt verhoogd, wordt aan de omgeving meer warmte afgegeven. Door te zweten koelt het lichaam af en wordt de standaard lichaamstemperatuur behouden. Dit is belangrijk bij een normale werking van de stofwisseling. Echter zorgt verwijding van de bloedvaten voor een lagere bloeddruk. Om bloed door het lichaam te kunnen pompen, moet het hart daar dan ook harder z’n best voor doen.

Dat het hart harder moet werken, is dan ook gevaarlijk voor hartpatiënten. Hierdoor kan namelijk een hartaanval ontstaan. Bij extreme temperaturen overlijden dan ook vaker mensen aan hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen, al kan niet met honderd procent zekerheid worden vastgesteld dat dit daadwerkelijk door de hitte komt. Hoe dan ook lopen hartpatiënten, buiten een aantal andere groepen, het meeste risico en moeten zij extra opletten bij extreem warm weer.

Wat te doen

Tijdens een hittegolf is en blijft het belangrijk om veel te drinken en in de schaduw te blijven. Sluit thuis de gordijnen aan de kant waar de zon schijnt. Smeer je in met zonnebrandcrème en trek wijde kleding aan. Daarnaast is buiten bewegen op het warmste moment van de dag absoluut geen goed idee. Hierdoor kan, door teveel verlies van water en zout, hitte-uitputting ontstaan. De symptomen zijn hoofdpijn, duizeligheid en een snelle ademhaling. Dit neemt meestal geen ernstige vormen aan, mits je binnen een half uur afkoelt. Is dit niet het geval, dan kan het, als je lichaam extreem oververhit raakt, tot een hitteberoerte leiden. Hierdoor kan iemand het bewustzijn verliezen. Heeft deze persoon vervolgens een half uur op een koele plaats gerust en is hij of zij dan nog steeds niet lekker? Bel dan de alarmlijn.

Bron: New Scientist

Tekst: Laura van Horik
Beeld: HPNL

Opzoek naar lotgenotencontact? Check ons forum of onze besloten FB-groep.

Dit artikel verscheen eerder in het HPNLmagazine.