Alert op warmte

Hartje zomer. De temperatuur loopt zo nu en dan aardig op. Heerlijk, mits het niet ‘te’ warm is. Extreme hitte is voor velen onprettig, vooral voor kwetsbare groepen zoals kinderen, ouderen en chronisch zieken. HartbrugReizen geeft u tips om de warme dagen zo plezierig mogelijk door te komen.

De zomer brengt veel plezier met zich mee, maar met de felle zon en hoge temperaturen schuilt het gevaar in een klein hoekje. Veel voorkomende klachten zoals concentratieproblemen en vermoeidheid, maar ook huiduitslag, zijn normalerwijs lichte verschijnselen die geen exceptionele beperkingen vormen in het dagelijks doen en laten. Een zonnesteek daarentegen is funest. Vandaar dat het belangrijk is om voorzorgsmaatregelen te treffen om het warme jaargetijde zonder ernstige gezondheidsproblemen door te komen; voorkomen is beter dan genezen.

Een zonnesteek

Het lichaam reguleert zelf de lichaamstemperatuur naar aanleiding van de desbetreffende omstandigheden. Wanneer het warm is, koelt het lichaam af door vocht af te voeren. Oftewel: zweten. Indien het lichaam vervolgens onvoldoende vocht binnenkrijgt, ontstaat er een tekort aan te verdampen vocht. Het gevolg hiervan is uitdroging (dehydratatie). Wanneer dit in de zon gebeurt, spreekt men van een zonnesteek.

Een zonnesteek is de medische benaming, dan wel verzamelnaam, voor symptomen die ontstaan na een te grote blootstelling aan extreme warmte in combinatie met uv-straling. Hierdoor is het lichaam niet meer in staat om de zogeheten constante lichaamstemperatuur (gemiddeld 37 graden Celsius) te reguleren. De lichaamstemperatuur stijgt uiteindelijk tot een gevaarlijke hoogte. In uiterste gevallen leidt een zonnesteek tot een levensbedreigende hitteberoerte. Vandaar dat bij het verliezen van het bewustzijn direct hulp ingeschakeld dient te worden. Veelvoorkomende eerste symptomen zijn: hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid.

Wat te doen wanneer er sprake is van een zonnesteek?

• Een verkoelende douche nemen
• Het lichaam van vocht voorzien door te drinken (geen alcohol!)
• Onder toeziend oog van iemand in een koele omgeving rusten

Hulp dient ingeschakeld te worden wanneer de persoon in kwestie:

• Onrustig en verward is
• Blijft braken
• Het bewustzijn verliest

Nationaal Hitteplan

Om (kwetsbare) inwoners van Nederland vanuit de overheid tegen extreme hitte te beschermen, is in 2007 een zogeheten ‘Nationaal Hitteplan’ opgesteld door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Hierin staan maatregelen (en tips) over hoe om te gaan met aanhoudend warm weer. Deze zijn bedoeld voor organisaties als Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD), het Nederlands Rode Kruis en brancheorganisaties die werken met mogelijk kwetsbare groepen.

Wilt u zelf in huiselijke kring ook op de hoogte zijn van alle ins & outs omtrent extreme hitte? Onderstaande tips helpen u er doorheen.

• Drink iedere dag minimaal twee liter water. Tijdens extreme hitte is dit logischerwijs meer.
• Beperk het gebruik van alcohol en cafeïne. Warmte zorgt voor een toename van de bloedtoevoer in de bloedvaten. Hierdoor wordt alcohol sneller in het bloed opgenomen en makkelijker door het lichaam verspreid. Daarnaast zorgt een verwijding van de bloedvaten voor een grotere kans op verbranding door uv-straling. Tevens werkt alcohol uitdroging in de hand vanwege het vochtonttrekkend karakter. Laatstgenoemde geldt ook voor cafeïnehoudende drankjes; deze zijn ook vochtafdrijvend.
• Vervang koud water, door lauwwarme thee. De thermostaat in de hersenstam (hypothalamus) registreert de tijdelijke daling van de lichaamstemperatuur veroorzaakt door het drinken van koude vloeistoffen en zorgt voor een automatische tegenreactie; een stijging van de lichaamstemperatuur. Hierdoor krijgt u het uiteindelijk extra warm. Bij lauwwarme dranken is het effect tegenovergesteld. De lichaamstemperatuur verhoogt door de warmte tijdelijk en dat resulteert uiteindelijk in een automatische verlaging daarvan.
• Eet voldoende groente en fruit. Zij bevatten water, vocht en zouten (én natuurlijk vitamines) die het lichaam kwijtraakt tijdens het transpireren. Fruit is bij uitstek ideaal om het vocht- en zouttekort aan te vullen. De watermeloen is de koploper in het lijstje van afkoelend fruit, maar ook andere fruitsoorten zoals suikermeloen, appels en bananen werpen hun vruchten af. Mango, aardbeien en frambozen eveneens, net zoals aardbeien, frambozen en blauwe en zwarte bessen.
• Indien u op pad gaat of grote inspanning levert, doe dit in de ochtend- of namiddag. Houd tijdens de middag een siësta.
• Draag lichtgekleurde kleding van katoen en linnen. Wit stoot hitte af en donkere kleuren nemen juist hitte op. Vergeet niet iets op het hoofd te zetten.
• Zoek verkoeling. Maak regelmatig uw gezicht, hals en polsen nat. Een natte handoek in de nek, uzelf bespuiten met een plantenspuit en een voetbad werken ook verkoelend.
• Neem een lauwwarme douche.
• Huidoliën en make-up kunnen warmte vasthouden. Matig het gebruik hiervan. Tevens kunnen zij een allergische reactie veroorzaken in combinatie met uv-straling.
• Houd naast uzelf, ook uw huis koel.
• Het is belangrijk om de zon buiten te houden. Oftewel; houd zolang de zon schijnt ramen en deuren gesloten, evenals gordijnen, lamellen, blinds etc. Lucht pas na zonsondergang, maar pas op voor tocht.
• Een ventilator houdt uw leefomgeving fris. Let wel op het vermijden van grote temperatuurverschillen. Dit is tevens van belang wanneer er sprake is van het gebruikmaken van een airco.
• Elektrische apparaten verspreiden warmte. Schakel, indien mogelijk, zoveel mogelijk apparatuur uit. Denk aan televisie, laptop en lampen.
• Vervang dekbedden en dekens door een laken en slaap indien mogelijk met een raam open.

Medicatie

Gebruikt u medicatie? Overleg met uw huisarts en/of apotheker in hoeverre extreme hitte van invloed is op uw medicijnen. Medicijnen, zoals plastabletten, kunnen uitdroging veroorzaken. Eveneens vragen laxantia en psychofarmaca om enige alertheid. Laatstgenoemden werken kalmerend waardoor de gebruiker bijvoorbeeld onbewust te weinig drinkt.