Advertentievrij!

We schudden u graag wakker in lockdowntijd door te stoppen met farma-gesponsorde reclames voor geneesmiddelen en nascholingen. Onze discussie hierover begon meer dan een eeuw geleden, toen het NTvG reclames had geplaatst voor het ‘versterkende’ stout-bier (D6444). Deze discussie werd snel beslist, maar die over geneesmiddelenreclame duurde veel langer. Het NTvG en farma waren voor hun voortbestaan aanvankelijk ook veel afhankelijker van elkaar dan nu.

Inmiddels gebruikt farma echter vooral andere marketingkanalen, en maken de advertentie-inkomsten nog slechts een kleine 10% van de NTvG-omzet uit. Daar komt bij dat betrouwbare en onafhankelijke informatievoorziening onder druk staat, en de houdbaarheid van de zorg op het spel staat. Daarmee is voor ons het moment voor belangenscheiding gekomen. We danken de farmaceutische bedrijven niettemin welgemeend van harte voor hun steun al die jaren.

‘Dit jaar gaan we de dialoog aan over de relatie tussen farma en arts’

We streven nu naar meer objectieve geneesmiddelinformatie. En dat kan. De succesvolle coronavaccins hebben hun weg heel snel gevonden. Zonder reclame, maar gewoon door de grote maatschappelijke vraag, onafhankelijke toetsing van het door farma geleverde effectiviteitsbewijs en onafhankelijke weging van de klinische relevantie daarvan. Zonder de reclame.

Dit jaar zullen we daarom vanuit ons Gezonde Zorg-initiatief onder meer de dialoog aangaan over een gezondere relatie tussen farma, arts en onderzoeker (B1883). Menno van Woerkom van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik start ermee door uit te leggen langs welke wegen reclame ons (on)bewust beïnvloedt (D6557). De reactie van de brancheorganisatie voor farmaceutische bedrijven VIG geeft aan dat dialoog hoogstnodig is. We betwisten immers niet de rol van farma bij medicijnontwikkeling, maar wel die bij objectieve informatievoorziening.

Wilt u meer te weten komen over de verwevenheid van geneesmiddelreclame, wetenschap en zorg, dan raad ik u Het pijnstillerimperium aan, een boek over de van opiaten steenrijk geworden familie Sackler. Het is zowel een verslavende pageturner als een voorbeeld van pijnlijk onthullende onderzoeksjournalistiek. Maar we kunnen ervan leren. Zoals Frans de Waal toonde in zijn klassieke apenexperiment, zitten eerlijkheid en moraliteit immers in ons instinct. Zo kan transparantie over de effectiviteit van (nieuwe) behandelingen instinctief tot eerlijke zorgkeuzen leiden, ook bij geneesmiddelen. Ruim baan daarvoor dus. Onafhankelijke, betrouwbare informatie is het startpunt. Vanaf Nieuwjaar hoopt het NTvG daaraan met deze stap nog beter bij te dragen.

Bron: Ned Tijdschr Geneeskd. 2022;166:B1956