‘Don’t tase me, bro!’
Door Herbert Blankesteijn
BRON: NRC 2 juli 2008
Het bevoegd gezag in landen waar het taser-pistool wordt gebuikt is behoorlijk ‘trigger-happy’. Maar het veiligheidspistool is minder veilig voor de ‘getaserde’, blijkt uit filmpjes op You Tube.
Ze heten ‘non-lethal weapons’: tasers, elektrische pistooltjes die in de VS, Canada en Verenigd Koninkrijk worden gedragen door wetshandhavers. Ze schieten twee draadjes in de tegenstander en jagen daar kort vijftigduizend volt doorheen. Het lijdend voorwerp is gegarandeerd tien seconden nergens toe in staat, behalve tot kronkelen en ijselijk schreeuwen. Meestal is de getaserde binnen een minuut weer op de been, en een stuk gehoorzamer. Helaas loopt het soms minder leuk af.
De kwajongens van het MTV-programma Jackass pasten het apparaat voor de grap op elkaar toe. Verschillende Amerikanen, particulieren en agenten, hebben het uit nieuwsgierigheid op zichzelf geprobeerd – zoiets doe je maar één keer. Intussen worden in de VS dames-tasers verkocht op een soort Tupperware-feestjes.
Opties: pantermotief en ingebouwde mp3-speler. Prijs: 300 dollar.
De bedoeling is dat deze wapens het gebruik van een vuurwapen, met alle risico’s van dien, onnodig maken. Zo zou de taser verwondingen voorkomen en levens sparen.
In de praktijk wordt de taser gepakt op momenten dat geen agent een pistool zou trekken. Het is de makkelijkste manier om een weerspannige verdachte te onderwerpen.
Voorheen zou hierover een vruchteloze welles-nietes-discussie zijn ontstaan. De autoriteiten zouden eindeloos kunnen ontkennen dat agenten de taser trekken uit gemakzucht of machtswellust. En inderdaad zijn er tientallen berichten die de kant van de getaserde kiezen zonder dat ze overtuigen. Maar er staan oweerlegbare bewijzen op YouTube.
Het bekendste geval is dat van de student die bij een spreekbeurt van John Kerry in september vorig jaar luid en lastig was. Hij werd afgevoerd door vier beveiligers die het nuttig oordeelden hem onderweg naar de uitgang verschillende keren te taseren. Dit ondanks de inmiddels klassiek geworden kreet: ‘Don’t tase me, bro!’
Een automobilist kreeg de 50.000 volt omdat hij hardnekkig in discussie ging met de agent die hem wilde bekeuren. Een scheldende maar niet gewelddadige vrouw werd op dezelfde manier uitgeschakeld, evenals een winkelende vrouw die, zo laat de bewakingsvideo zien, met opgeheven armen achteruitliep, weg van de agent die ze zou hebben bedreigd. Een agent in Ohio taserde een reeds gehandboeide vrouw en durfde daarna niet tegen haar te getuigen.
Ook de dood van de Pool Robert Dziekanski staat op video. Hij zette in verwarde toestand het vliegveld van Vancouver op stelten, maar was alleen, ongewapend en bedreigde niemand. Er kwamen vier veiligheidsagenten die hem direct taserden in plaats van hem gewoon te overmeesteren.
Toen hij al op de grond lag kreeg hij een tweede stroomstoot, waarna hij ter plaatse overleed. Ook hier kun je je niet aan de indruk onttrekken dat het bevoegd gezag behoorlijk taser-happy is.
Er zijn flink wat gevallen bekend van overlijden na taseren, veelal hartpatiënten.
Taser International, de fabrikant, heeft 45 rechtszaken gewonnen waarin werd gepoogd de taser de schuld te geven van een sterfgeval. In drie gevallen werd zelfs het oordeel van de lijkschouwer herzien.
In juni viel de bijl dan toch: een jury in San Jose achtte het bedrijf voor 15 procent schuldig aan de dood van de 40-jarige Robert Heston. De overige 85 procent kwam op het conto van ‘s mans druggebruik.
Taser International moet de familie zes miljoen dollar betalen.
In 2006 heeft Amnesty International zijn zorg uitgesproken over de aan taser gerelateerde doden. Eind vorig jaar stond volgens Amnesty de teller (sinds 2001) op 290. Omstreeks dezelfde tijd heeft het VNcomité tegen marteling uitgesproken dat het gebruik van de taser een vorm van marteling kan zijn. Sommige media en ookWikipedia hebben het nu over ‘less lethal weapons’.
De Nederlandse politie gebruikt de taser nog niet. De Adviescommissie Bewapening & Uitrusting heeft in 2007 een positief advies uitgebracht, maar de minister van Binnenlandse Zaken wacht de uitkomsten af van onderzoek naar de medische risico’s.
.
